با توجه به اهميت امنيت غذايي و به‌ويژه نقش تعيين‌كننده‌ گندم در بسياري از مبادلات و مجادلات جهاني، خودكفايي در توليد اين محصول به‌عنوان يكي از اولويت‌هاي اساسي بخش كشاورزي بسياري از كشور‌هاي جهان و ايران مطرح است.

در پي روند صعودي قيمت نهاده‌هاي دامي از اواخر سال گذشته و ركوردشكني بهاي هر كيلو از اين نهاده‌ها تا 2000 تومان باعث شد دامداران براي پر كردن شكم دام‌هايشان از گندم خوراك انساني كه قيمت آن از كاه هم ارزان‌تر است، استفاده كنند. از سوي ديگر كشاورزان هم به دليل پايين بودن قيمت خريد تضميني گندم به فروش آزاد اين محصول روي آوردند.

به گزارش ايسنا در شرايطي كه ايران از سال 83 جشن خودكفايي گندم را هر ساله برپا مي‌كند و امسال هم فائو ميزان برداشت اين محصول را 13.5 ميليون تن و معاون وزير جهاد كشاورزي توليد 14 ميليون تني را پيش‌بيني كرده است طي پنج ماهه ابتداي سال دو ميليون و 586 هزار تن گندم به ارزش 872 ميليون دلار وارد كشور شده است كه مسئولان علت آن را پايين بودن قيمت خريد تضميني گندم و افزايش نرخ نهاده‌هاي دامي عنوان كرده و معتقدند گندم‌هاي ايراني كه براي تامين سفره مردم توليد شده راهي دامداراي‌ها شده و در سبد غذايي دام‌ها جا گرفته است.

در شرايطي كه هر كيلو جو و ذرت 700 تومان، سبوس گندم 480 تومان، كاه 500 تومان، كنجاله سويا 1050 تومان در بازار فروخته مي‌شود توانايي مالي دامداران براي تامين خوراك دام‌ها كاهش يافته لذا گندم كه كيلويي 420 تومان به صورت تضمني خريداري مي‌شود و نسبت به نهاده‌هاي دامي كمترين بها را دارد دامداران اين غله را در سبد غذايي دام‌هايشان قرار داده‌اند.

اين در حالي است كه در توليد گندم به خودكفايي رسيده‌ايم و نيازي به واردات نداريم كه به گفته رييس كميسيون كشاورزي مجلس اگر درست برنامه‌ریزی می‌شد، واردات نداشتيم يا وارداتمان در حد یک میلیون تن بود.

معاون وزير جهاد كشاورزي اعلام كرده بود امسال حداقل 14 ميليون تن گندم از مزارع كشور برداشت مي‌شود كه كفاف مصرف و نياز داخل را مي‌دهد و نيازي به واردات نداريم اما در فصل بهار دو ميليون تن گندم به ارزش 802 ميليارد تومان وارد كشور شد و با ادامه اين روند ميزان واردات تا پايان مرداد ماه به دو ميليون و 586 هزار تن گندم به ارزش 872 ميليون دلار افزايش يافت در صورتي كه سال گذشته هيچ گندمي وارد نشد اما امسال پيش‌بيني‌ها حاكي از واردات شش تا هفت ميليون تني گندم است.

عباس رجايي تعيين قیمت پايين و غیرمنطقی خرید تضمینی را عامل واردات اين ميزان گندم به كشور مي‌داند و معتقد است: "اگر درست برنامه‌ریزی می‌شد در بدترین شرایط نیاز به یک میلیون تن واردات بود."

امسال قيمت خريد تضميني گندم كيلويي 395 تومان تعيين شده بود كه پس از اعتراض كشاورزان اين مبلغ به 420 تومان افزايش يافت اين درحالي است كه قيمت خريد گندم وارداتي بين 550 تا 600 تومان است. از سوي ديگر طبق برآوردهاي انجام شده از سوي كشاورزان از جمله سجاد سنجابی، كشاورز نمونه كرمانشاهي "قیمت تمام شده هر کیلو گندم برای کشاورزان حدود 600 تومان است كه پايين‌تر بودن قيمت خريد از هزينه تمام شده سبب بی‌انگیزگی كشاورزان می‌شود که می‌تواند خطرات زیادی برای کشور به همراه داشته باشد."

كشور ما كه تا 50 سال پيش با توليد چهار ميليون تني گندم پاسخگوي نياز مصرف جامعه بود، از سال 38 به بعد به دليل كمبود توليد و افزايش مصرف سرانه، نيازمند واردات شد و اين وابستگي هر سال افزايش يافت و در برخي سال‌ها مجبور بوديم بيش از يك ميليارد دلار براي واردات گندم هزينه كنيم تا اينكه با سياست افزايش قيمت خريد تضميني، كشاورزان به افزايش كشت اين محصول و تداوم آن ترغيب شدند و از سال 83 پس از حدود 45 سال وابستگي به واردات گندم خارجي، به خودكفايي رسيديم و 26 آبان‌ماه هر سال به عنوان روز ملي خودكفايي گندم در تقويم ايران ثبت شده است.

شش ميليون و 600 هزار هكتار سطح گندمزار‌هاي كشور است كه چهار ميليون هكتار آن اراضي ديمي بوده و دو ميليون و 600 هزار هكتار از اراضي آن آبي است.