بیمارستان ها باید در حد تحمل زلزله ۹ ریشتری مقاوم سازی شوند

بنا بر دستورالعمل مدیریت بحران، مراکز مسکونی و اقتصادی در حد تحمل ۸ ریشتر زلزله و اماکنی که خدمات عمومی ارائه می‌دهند مانند بیمارستان‌ها و آتش‌نشانی تا ۹ ریشتر و اماکن حساس، مهم و قابل حفاظت تا ۱۰ ریشتر باید مقاوم‌سازی شوند.

 

به گزارش ایلنا، حوادثی چون آتش سوزی در بیمارستان گاندی، انفجار سیلندرگاز درکلینیک سینا اطهر و آتش‌سوزی در بیمارستان حضرت رسول (ص) تنها چند مورد از حوادث در بیمارستان‌های شهر تهران در چند سال اخیر است. حوادثی تلخ که باعث شد دادستانی کل کشور در میان لیست ساختمان‌های ناایمن شهر تهران اسامی این بیمارستان‌های ناایمن را نیز اعلام کند. 

 

چندی پیش مهدی بابایی؛ رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه سه بیمارستان پایتخت همچنان در وضعیت بحرانی از لحاظ ایمنی حریق قرار دارند و جزو ۱۲۹ ساختمان ناایمن محسوب می‌شوند، اعلام کرد: از ۱۱ بیمارستان در لیست ۱۲۹ ساختمان ناایمن تهران، ۵ بیمارستان اقداماتی را برای ایمن‌سازی انجام داده‌اند و از لیست ساختمان‌های بحرانی خارج شده‌اند. 

 

البته به گفته این عضو شورای اسلامی شهر تهران ایمن‌سازی بیمارستان‌های فیاض‌بخش، شهدای یافت‌آباد و رسول اکرم (ص) آغاز شده و چنانچه فرایند ایمن‌سازی به سرعت پیش برود تاییدیه ایمنی از سازمان آتش‌نشانی درخصوص این مراکز صادر خواهد شد، اما بابایی اعلام کرد که بیمارستان‌های بوعلی، امام خمینی (ره) و سینا هنوز هیچ اقدام عملیاتی در راستای ایمن‌سازی انجام نداده‌اند و در لیست ساختمان‌های بحرانی باقی مانده‌اند. 

 

«سعید کریمی» معاون سابق درمان وزارت بهداشت درباره ایمن‌سازی بیمارستان‌ها اعلام کرده بود؛ براساس برآوردی که درخصوص ایمن‌سازی صورت گرفته است نزدیک به ۱۸ هزار میلیارد تومان (همت) اعتبار برای ایمن‌سازی این بیمارستان‌ها لازم داریم. به سازمان برنامه و بودجه پیشنهاد داده‌ایم که این اعتبار را برای وزارت بهداشت تامین کند. حتی پیشنهاد وزارت بهداشت این بود که اگر امکان تامین این اعتبار در یک سال را ندارند، در برنامه هفتم توسعه و در طول مدت ۵ سال این اعتبار را تامین کنند. 

 

به گفته وی متاسفانه اعتبار خاصی برای ایمن‌سازی بیمارستان‌ها در نظر گرفته نشده و از منابع جاری وزارت بهداشت نمی‌توان این حجم از کار را انجام داد. البته برای ایمن‌سازی موارد فوری و ضروری مانند بحث آتش‌نشانی و… مواردی به مراکز ابلاغ شده است و در تمدید پروانه‌های مراکز، توجه به این موضوعات از موارد اجباری است که در نظر گرفته شده است زیرا مراکز درمانی برای تمدید پروانه‌هایشان نیاز اساسی به تاییدیه آتش‌نشانی دارند. 

 

وضعیت بیمارستان‌های ناایمن به ویژه در تهران نیازمند ضرورت همکاری قوه قضاییه با سایر نهادها در این حوزه است و با توجه به اهمیت ایمن‌سازی در این مراکز ضروری است که تامین ایمنی بیماران با جدیت در دستور کار دستگاه‌های متولی قرار گیرد. 

 

«کامران عبدولی» معاون حفاظت و پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران و خدمات ایمنی شهرداری تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره لزوم رفع ناایمنی بیمارستان‌ها در تهران گفت: ساختمان‌های درمانی یکی از تصرفات نه‌گانه‌ای هستند که سازمان آتش‌نشانی در بحث ایمن‌سازی در حال پیگیری آن‌هاست. ما همچنین مراکز اداری، تجاری، آموزشی، نظامی، صنعتی و… داریم که جزء این تصرفات نه‌گانه است. مراکز درمانی در همه جای دنیا باید در شرایط اضطرار مانند ایستگاه‌های آتش‌نشانی قادر به فعالیت خود تا آخرین لحظه باشند. این مراکز به عنوان مکان‌های امنی به حساب می‌آیند که مردم در زمان بحران به آن‌ها پناه می‌برند. 

 

وی ادامه داد: وقتی این مراکز ناایمن باشند ممکن است باعث اضطراب و ناامیدی شود، اما در مورد مراکز درمانی، ما بارها تذکر داده‌ایم و جلسات و تفاهم‌نامه‌های مختلفی منعقد شده است. مهمترین دستور در این زمینه، دستور وزیر سابق بهداشت و معاون پیشگیری دادستان تهران است که الزام کرده، مراکز درمانی باید از نظر ایمنی از سازمان آتش نشانی استعلام شوند و ایمنی آن‌ها تأیید شود.

 

خوشبختانه، اقدامات خوبی پس از این تأکیدات انجام شده و از جایی که صفر بودیم ما الان شاهد رشد قابل توجهی در زمینه ایمنی مراکز درمانی هستیم. با توجه به اینکه اکثر این مراکز در شرایط بهره‌برداری هستند باید کار تعطیل می‌شد، از همین‌رو توافقی برای فازبندی ایمن‌سازی انجام شده است. در سه فاز قرار است این ایمن‌سازی‌ها صورت بگیرد که در فاز اول اقداماتی مانند اصلاح سیم‌کشی‌های برق و نصب خاموش کننده و چند اقدام اولیه قرار است انجام شود و در فاز بعد سیستم اعلام و پلکان و سایر موارد ایمنی انجام شود. 

 

معاون حفاظت و پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران و خدمات ایمنی شهرداری تهران تصریح کرد: خوشبختانه تا کنون، از ۲۸ هزار مؤسسه پزشکی در تهران، بیش از ۲۷۰۰ موسسه موفق به دریافت مجوز در فازهای ۱ یا ۲ شده‌اند. از ۱۵۹ بیمارستان موجود در تهران، ۷۰ بیمارستان توانسته‌اند یکی از فازها را پاس کنند. ۷۱ بیمارستان هم هنوز مراجعه‌ای نداشته‌اند که در مورد آن‌ها با معاون دادستان مکاتبه شده است. البته شش بیمارستان (سینا، امام خمینی، بوعلی، رسول اکرم، فیاض بخش و شهدای یافت آباد) در شرایط بحرانی قرار دارند و به این مراکز بارها تذکر داده شده است. همچنین، ما در همایشی که اخیراً با حضور روسای تمامی بیمارستان‌های شهر تهران برگزار کردیم، چالش‌ها و مشکلات این مراکز را بررسی کردیم و راهبردهایی برای حل آن‌ها ارائه دادیم. 

 

وی با بیان اینکه لیست این ساختمان‌های درمانی با توجه به اقدامات انجام‌شده تهیه شده است، ادامه داد: در خصوص بیمارستان‌هایی که تایید شده‌اند و همچنین بیمارستان‌هایی که هنوز دستورالعمل را کامل اجرا نکرده‌اند و یا هنوز اقدامی نکرده‌اند. پیگیری‌های قضایی در حال انجام است. البته با توجه به شرایط کنونی و روند پیشرفت، این اقدامات نسبت به سایر تصرفات موفق‌تر بوده و ان‌شاءالله در دو یا سه سال آینده، مراکز درمانی به سطح بالایی از ایمنی خواهند رسید و حداقل از نظر جان مردم در زمان حریق شرایط بهتری فراهم شود و افراد می‌توانند قبل از اینکه ساختمان تخریب شود از ساختمان خارج شوند. 

 

عبدولی تصریح کرد: یکی از مشکلات ما با وزارت بهداشت، بحث تمدید پروانه‌هاست. پروانه وزارت بهداشت به مدت ۵ سال صادر می‌شود اما تاییدیه ایمنی که از سوی آتش‌نشانی صادر می‌شود یکساله است ما با وزارت بهداشت در این زمینه رایزنی کرده‌ایم که اگر کسی تاییدیه نهایی را دریافت کرد، ما می‌توانیم سالانه بدون ارجاع پرونده به آتش‌نشانی، بازدید کنیم. اگر ایرادی وجود نداشت پروانه وزارت بهداشت که پنج‌ساله است ادامه پیدا می کند، اما در صورتی که مشکلی وجود داشت و رفع نشده بود ما موضوع را به وزارت خانه منعکس می‌کنیم.

 

 در مورد پرونده‌های فاز یک و دو نیز، مجوزها بر اساس شرایط شش ماهه یا یک‌ساله صادر می‌شود برهمین اساس هم پروانه صادر می شود. وزارت بهداشت باید توجه داشته باشد که پروانه‌ها باید به موقع بررسی و تمدید شوند و نباید تنها به ابطال پروانه‌ها بسنده شود. 

 

وی خاطرنشان کرد: پیشنهاد ما به وزارتخانه این است که مدیران مراکز درمانی نیز به‌طور مرتب و به موقع بازدیدهای دوره‌ای داشته باشند تا از بروز مشکلات جلوگیری شود. ما در همایشی که اخیراً در دانشگاه ایران برگزار شد، تجربیات بیمارستان‌های لندن را بررسی کردیم. در این همایش، به چگونگی مدیریت بحران و تخلیه بیمارستان‌ها پرداخته شد. در این راستا، بیمارستان‌ها باید سناریوهای مختلفی را برای تخلیه در شرایط اضطراری پیش‌بینی کنند و برای مواقعی که حریق یا بحران اتفاق می‌افتد، آمادگی لازم را داشته باشند.

 

 درنهایت، مدیران و مسئولان بیمارستان باید توجه داشته باشیم که اطلاعات بیماران مربوط به رژیم غذایی و دارویی و سوابق آن‌ها باید به‌صورت منظم و دقیق نگهداری شود تا در مواقع بحرانی، خدمات‌رسانی به‌طور مؤثر انجام گیرد وعدم وجود سوابق بالا در هنگام جابجایی بیماران مشکلات را در تجربه نگاری مدیران شهر تهران ایجاد کرده بود. 

 

معاون حفاظت و پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران و خدمات ایمنی شهرداری تهران خاطرنشان کرد: با توجه به ضرورت ایجاد آمادگی در بیمارستان‌ها برای مواجهه با شرایط اضطراری، لازم است که سناریوهای مختلفی برای زمان بحران در نظر گرفته شود. مدیر بیمارستان باید تدابیر لازم را اتخاذ کند، از جمله ایجاد تفاهم‌نامه‌هایی با نزدیک‌ترین بیمارستان یا مدرسه، مسجد و… تا در صورت وقوع حادثه‌ای مانند آتش‌سوزی، پوشش مناسب اسکان فراهم گردد.

 

 برگزاری مانورهای آموزشی برای پرسنل، از جمله کارکنان، تاسیسات و نگهبانان ضروری است. این تمرینات به افراد کمک می‌کند تا در زمان وقوع بحران، نقش خود را به درستی ایفا کنند. همچنین، مشکلاتی که در ارتباطات رادیویی یا بی‌سیم در زمان بحران به وجود می‌آید، باید مدنظر قرار گیرد. به عنوان مثال، اگر سیستم مخابراتی بیمارستان دچار مشکل شود، وجود بی‌سیم‌های داخلی می‌تواند به تسهیل ارتباطات کمک کند. 

 

عبدولی تصریح کرد: آموزش و تمرینات دوره‌ای برای کارکنان، به ویژه در مورد نحوه واکنش در برابر حوادثی نظیر آتش‌سوزی، می‌تواند از بروز آسیب‌ها جلوگیری کند. تجربه نشان داده است که‌ عدم آمادگی می‌تواند منجر به تصمیمات نادرست و خطرآفرین شود. بنابراین، این مانورها و آموزش‌ها باید به عنوان یک دستور کار جدی در نظر گرفته شوند و سازمان آتش‌نشانی نیز آمادگی خود را برای برگزاری این مانورها و ارائه راهنمایی‌های لازم اعلام می‌کند. امیدواریم که با این اقدامات، حداقل بیمارستان‌ها به مکان‌های امن‌تری برای مراجعه‌کنندگان تبدیل شوند. 

 

اما همانطور که بابایی عضو شورای شهر تهران اعلام کرده است برخورد قضایی و قطع انشعابات در خصوص بیمارستان‌ها به راحتی نیست؛ این برخورد با بیمارستان‌ها تبعات بسیار بالایی دارد؛ لذا می‌طلبد که مدیریت بیمارستان‌ها با وزارت بهداشت همکاری‌های لازم را داشته باشند و اقدام عاجل انجام دهند. 

 

در همین رابطه سوده نجفی عضو هیات رییسه شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره وضعیت بیمارستان‌های ناایمن در شهر تهران گفت: یکی از مشکلات و معضلات شهر تهران ساختمان‌های ناایمن است که شورای ششم از روز اول به این موضوع حساسیت داشته است و کمیته ایمنی با همکاری سازمان آتش نشانی و قوه قضاییه نسبت به شناسایی و اعلام این ساختمان‌ها اقدام کرده است. 

 

وی ادامه داد: متاسفانه در بین این ساختمان‌ها تعدادی از بیمارستان‌ها هم وجود دارد که بر اساس استانداردهای آتش نشانی و ایمنی این بیمارستانها دارای نقص ایمنی هستند و باید نسبت به ایمن‌سازی این بیمارستان‌ها اقدام شود بخشی از این بیمارستان‌ها بیمارستان‌های دولتی هستند که طبیعتاً باید وزارت بهداشت نسبت به ایمن‌سازی ساختمان این بیمارستان‌ها اقدام کند، کمیته سلامت شورای شهر از ابتدا پیگیر این موضوع بوده است. 

 

عضو هیات رییسه شورای اسلامی شهر تهران با تاکید بر اهمیت سلامت شهروندانی که برای دریافت خدمات به این مراکز مراجعه می‌کنند، گفت: کمیته ایمنی و سلامت شورای شهر تهران با توجه به اهمیت سلامت شهروندان به غیر از بحث ایمنی از بّعد سلامت هم ورود کرده و اخیراً به همین منظور همایشی در سازمان آتش نشانی برگزار شد که معاونین دانشگاه‌های علوم پزشکی و روسای بیمارستان‌ها حضور داشتند. در این همایش مدیران بیمارستان‌ها مشکلات خود را در بحث ایمنی مطرح کرد تا آتش‌نشانی هم همکاری‌های لازم را با دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌ها داشته باشد. بخشی از مشکلات قابل رفع و پیگیری بود و نیاز به هماهنگی و همکاری اداری بین سازمان آتش نشانی داشت که این موضوع از سوی سازمان آتش نشانی در حال پیگیری است. 

 

نجفی تصریح کرد: اما آن چیزی که دارای اهمیت است این است که دولت باید برای ایمن‌سازی ساختمان‌های بیمارستان‌های ناایمن همت بیشتری داشته باشد و وزارت بهداشت باید بودجه مناسب برای ایمن‌سازی این ساختمان‌ها مصوب کرده و در اختیار مراکز دانشگاهی قرار داده تا این بیمارستان‌ها اعتبارات لازم برای ایمن‌سازی داشته باشند. شورای شهر تهران نیز در این زمینه هر نوع همکاری که لازم باشد را انجام خواهد داد و به جد به دنبال رفع مشکلات این مراکز است. چراکه باید بین بیمارستان‌های ناایمن و ساختمان‌های ناایمن تفکیک قائل شد. بیمارستان‌ها از اهمیت بالایی برخوردار هستند و باتوجه به اینکه افراد با مراجعه به بیمارستان‌ها قصد دارند تا درد بیماری‌شان را کاهش دهند در صورتی که به دلیل ناایمنی در بیمارستان حادثه‌ای اتفاق بیفتد و بیماران دچار سانحه شوند، رنج و درد این بیماران مضاعف خواهد شد. لذا کمیته سلامت پیگیر این موضوع است و جلسات و همایشی هم به همین منظور در سازمان آتش نشانی برگزار شده است. 

 

وی تاکید کرد: البته بخش عمده‌ای از این مشکلات بر می‌گردد به بحث اعتبار که بیمارستان‌های دولتی باید اعتبار لازم را از طریق وزارت بهداشت داشته باشند تا این مشکلات رفع شود. بخش عمده‌ای از این بیمارستان‌ها دولتی هستند و وزارت بهداشت باید اقدامات لازم را در این خصوص انجام دهد. بخشی از این بیمارستان‌ها هم خصوصی هستند که باید اعتبارات لازم را درخصوص ایمن‌سازی در نظر بگیرند قطعا شورای شهر تهران نیز تا به امروز پیگیر بوده است و از این به بعد هم از هیچ کمکی درخصوص ایمنی ساختمان‌ها به ویژه ایمنی بیمارستان‌ها دریغ نخواهد کرد. 

 

اما موضوع ناایمنی در بیمارستان‌های تهران تنها از نظر شرایط آتش سوزی نیست که توسط سازمان آتش نشانی اعلام می‌شود بلکه برخی از بیمارستان‌ها در تهران نیز از نظر سازه‌ای دارای مشکل هستند و ضروری است که این سازه‌ها نوسازی یا مقاوم‌سازی شوند به گفته علی نصیری مدیرعامل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در این زمینه نیز اقداماتی صورت گرفته است. به گفته وی تلاش سازمان مدیریت بحران این است که با قید اولویت در همین پاییز امسال تمام بیمارستان‌ها را تعیین تکلیف کنند. البته تعدادی از بیمارستان‌ها حدود ۳۵ تا ۴۰ مورد، ارزیابی شده‌اند و اقدامات لازم درخصوص آن‌ها صورت گرفته است و برخی دیگر در دست ارزیابی هستند. 

 

در همین زمینه نیز محمد حسن نامی رییس سابق سازمان مدیریت بحران کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا گفت: براساس ماده ۱۴ قانون مخاطرات طبیعی قانون مدیریت بحران کشور، وزارت راه و شهرسازی موظف است با همکاری وزارت بهداشت و درمان، نسبت به ایمن‌سازی ساختمان‌های درمانی و بهداشتی اقدام کند. این مسئولیت قانونی به عهده وزارت راه و شهرسازی و وزارت بهداشت سازمان همکار در این زمینه است. 

 

وی ادامه داد: همانطور که می‌دانید ما در دستورالعمل مدیریت بحران قرار داده‌ایم که مراکز مسکونی و اقتصادی تا حد تحمل ۸ ریشتر زلزله و اماکنی که خدمات عمومی ارائه می‌دهند مانند بیمارستان‌ها و آتش‌نشانی تا ۹ ریشتر و اماکن حساس، مهم و قابل حفاظت تا ۱۰ ریشتر باید مقاوم‌سازی شوند. 

 

رییس سابق سازمان مدیریت بحران کشور درباره مشکلات ساختمان‌ها به ویژه مراکز درمانی از نظر حریق گفت: این امر به‌عدم مدیریت صحیح مربوط می‌شود. به عنوان مثال، بیمارستانی که در گیلان دچار آتش‌سوزی شد به دلیل‌عدم مدیریت صحیح بود، مدیر بیمارستان نمی‌تواند به سادگی نسبت به ایمنی و تجهیزات برق خود بی‌توجهی کند. متأسفانه در کشور ما، معمولاً پزشکان فوق تخصص به عنوان مدیران بیمارستان‌ها منصوب می‌شوند، در حالی که مدیریت کارهای اجرایی نیازمند تخصص و تجربه مدیریتی خاصی است. این موضوع نیازمند تغییر در رویکرد مدیریتی ما است، چرا که اگر یک بیمارستان به لحاظ ایمنی به خوبی تجهیز شده باشد، اما مدیر آن به صورت مرتب بازدید و نظارت نکند، این اقدامات به تنهایی مؤثر نخواهند بود. 

 

نامی خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت و درمان مسئول این کار است که به موقع نظارت داشته باشد و بازدید لازم را انجام دهد و هرگونه اشکالی که احتمال می‌دهند منجر به بروز سوانح انسان‌ساز می‌شود را رفع کرده از بروز این حوادث پیشگیری شود. در بحث ایمنی ساختمان نیز ما در تهران چند بیمارستان داریم که بسیار قدیمی هستند نیاز به نوسازی دارند و باید تخریب شده و دوباره ساخته شوند و این به وزارت راه و شهرسازی به عنوان سازمان مسئول باز می‌گردد.