زلزله‌های امروز تهران فقط هشدار بود؛ زلزله ویرانگر ۷ ریشتری کی می‌آید؟

آنچه علی رغم تکرار چند ده باره هنوز حائز اهمیت است عدم توانایی و درک نادرست از زلزله شهری توسط مسئولین شهری و افراد درگیر در نظام زلزله کشور است که در زمان زلزله تهران بصورت وحشتناکی خودنمایی خواهد کرد ولی در آن زمان چه فایده !

*فریبرز ناطقی الهی

امروز جمعه اول صبح حوالی ساعت دو بامداد ۲ زمین لرزه به بزرگی ۳ و ۳.۳ ریشتر در عمق ۹ و ۸ کیلومتری زمین در جوادآباد تهران رخ داد.

در تهران روزانه زلزله هایی با بزرگای کم بارها رخ می دهد ولیکن باید توجه داشت که تعداد رخداد ها و به اصطلاح عدد آنها با میانگین زلزله های روزانه چه مقدار متفاوت است ؟ و چرا

دو اتفاق می تواند این عملکرد را در تهران داشته باشد، الف) انفجارات و ب) زلزله. اولی تا مشاهده رکورد و نگاشت زلزله منتفی است و اگر هم بود نزدیک به ٢٠٠ ایستگاه بین المللی تا این لحظه غوغایی جهانی بپا کرده بودند، لذا منتفی است. اما آنچه ما به دقت زیاد می دانیم پهنه تهران و کثرت گسلهای آن و زلزله های تاریخی آن و آسیب پذیری تهران و عدم توانایی نظام مدیریتی در مقابله با آن در زلزله است. این موضوع از حد لازم بیشتر مطالعه و تماما در دسترس مسئولان و مردم است لذا تکرار مکرارات نیاز نیست.

زلزله های اخیر جواد آباد و دور و بر تهران در کل طبیعی منطقه است ولیکن نشانگر فعال بودن آنها و شاید هم هشدار برای آمادگی در مقابل تجمع انرژی در گسلهای تهران است. ما براساس علم موجود بطور قاطع می دانیم هر لحظه در تهران زلزله ای بین ٧ الی ٧/٣ که مقیاس ویرانگری است احتمال رخ دادن دارد و دیر هم شده است که نشانه بدتری است.

بجز مختصر تجربه در زلزله بم در منطقه کوچک شهری ما تجربه ای با زلزله های بزرگ شهری نداریم و از این رو مسئولان شهری تصوری از ابعاد آن ندارند و تصور می کنند زلزله ٧/١ در تهران ١٠ الی ١٢ میلیونی با کثرت سازه های ناپایدار و خیابانهای باریک و ... در نهایت همانند زلزله بم خواهد بود !؟ بسته به آمار در بم بین ٣٠ تا ٥٠ درصد جمعیت کشته شدند اما در تهران بدلیل کثرت بناهای نا ایمن، کثرت جمعیت، عدم دسترسی و ... تعداد صدمات جانی و مالی قابل تصور نخواهد بود.

متاسفانه مسئولان زلزله شهری با بازی هایی مثل مانور کوچک مقیاس و غیر متوازن، صحبت های شعاری، و عدم انتقال واقعیت های زلزله تهران بدلیل عدم درک درست انها از زلزله و تبعات شهری به مردم فاجعه ایی را در حال رقم زدن هستند که یک روز نه چندان دور شاید همین لحظه ابعاد آن روشن خواهد شد. امیدوارم دست از بد اخلاقی ها بر داشته و حرف گوش نمایند یا به سمت های دیگر منتقل و اجازه دهند جوانان تعلیم دیده خبره در پژوهشگاه ها و دانشگاه ها در زلزله شناسی، مهندسی زلزله و مدیریت بحران سوانح کار را پیش ببرند. والله عواقب تلخ روند فعلی از روز روشن تر است.

*استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران

کانال عصر ایران در تلگرام