ایرج راد: بودجه نداريم تئاتر بر زمين مانده

دومين نشست خبري ماهانه خانه تئاتر با حضور ايرج راد، مديرعامل اين تشكل و جمعي از اعضاي هيأت‌مديره خانه تئاتر به بحث و بررسي به مسايل و دغدغه‌هاي روز تئاتري‌هاي همچون وضعيت تالار مولوي، موضوع پرداخت سوبسيد براي تئاتري‌ها، نامشخص بودن بودجه‌ي خانه تئاتر.... اختصاص يافت.

به گزارش ايسنا، ايرج راد در اين نشست كه صبح امروز ـ سه‌شنبه 29 تيرماه ـ در تالار اجتماعات خانه تئاتر برگزار شد، با اظهار تأسف از وضعيت فعلي تالار مولوي گفت: متأسفيم كه برخي از مناقشه‌ها به صورت مستقيم به پيكره تئاتر كه همچنان از كمبود بودجه و امكانات رنج مي‌برد، ضربه وارد مي‌كند.

راد: جاي تاسف دارد كه اختلاف دو نهاد به گروه‌هاي تئاتري ضربه وارد مي‌كند

او ادامه داد: متأسفانه به اين سمت رفته‌ايم كه مسايل مانند دعواهاي شخصي و خصوصي مشكل‌سازي مي‌كند. جاي تأسف است كه اختلافات دو نهاد كه يكي پايگاهي فرهنگي و آموزشي و ديگري كه سياست‌گذار و متولي تئاتر است، اينگونه به گروه‌هاي تئاتري ضربه وارد مي‌كند. البته اين ضربه در درجه اول متوجه جامعه و فضاي فرهنگي آن مي‌شود و بعد هم گروه‌هاي تئاتري را متضرر مي‌كند. گروه‌هايي كه پس از چندين ماه تلاش و تمرين و صرف نيرو و انرژي كارشان به تعطيلي كشيده شده است.

مديرعامل خانه تئاتر در ادامه تصريح كرد: پيشنهاد ما اين است كه اين دو نهاد ـ جهاد دانشگاهي و دانشگاه تهران ـ مناقشات خود را كنار بگذارند و با يكديگر به تفاهم برسند تا بيش از اين گروه‌هاي تئاتري متضرر نشوند. به ويژه اينكه برخي از كارها به رغم داشتن مجوز و برخورداري از حمايت‌گر غيردولتي باز هم اجازه اجرا پيدا نكرده‌اند. ضمن اينكه برخي از اجراها به دليل لغو تفاهم‌نامه‌ي ميان اداره كل هنرهاي نمايشي و جهاد دانشگاهي معلق مانده‌اند.

راد خاطرنشان كرد: پيش از اين جهاد دانشگاهي طرف تفاهم‌نامه اداره كل هنرهاي نمايشي بوده و امروز وزارت علوم جاي آن را گرفته، به هرحال فرقي نمي‌كند از آنجا كه تفاهم‌نامه از پيش وجود داشته هنرمندان نبايد متضرر و ناچار شوند به دنبال سالن ديگري بروند. ما انتظار داريم اين مشكل به زودي حل شود، در غيراين‌صورت خانه تئاتر در نشستي مشترك با دوطرف به بررسي و حل اين مسأله مي‌پردازد.

يعقوبي: علاوه بر تعهدات قبلي بايد نمايش‌هاي بعدي هم در مولوي اجرا شود

در همين رابطه محمد يعقوبي عضو هيات مديره‌ي خانه تئاتر توضيح داد:در مورد تالار «مولوي» اتفاقي افتاده‌است كه داستان هميشگي ماست. همه ما با شخصيت حقوقي سروكار داريم، معضل از آنجا آغاز مي‌شود كه وقتي مديران جديد مي‌آيند، متوجه نيستند كه بايد خود را با شخصيت حقوقي وفق و برنامه‌هاي آن را ادامه بدهند.

تغيير برنامه‌ها بي‌احترامي به همان شخصيت حقوقي است كه مدير جديد در جايگاهش قرار گرفته، بنابراين‌ صرف‌نظر از اينكه همچنان منتظر اجراي تعهدات قبلي تالار مولوي هستيم، انتظار داريم نمايش‌هاي بعدي هم در اين تالار اجرا شوند. طرف صحبت ما اداره كل هنرهاي نمايشي هم هست كه نبايد در پي اين تغيير پا پس بكشد، زيرا اين اداره به گروه‌هاي تئاتري متعهد است، نه فقط به جهاد دانشگاهي.

در ادامه‌ي اين جلسه ايرج راد با اشاره به برنامه‌هاي جديد معاونت هنري درباره پرداخت سوبسيد به گروه‌هاي تئاتري و جذب تماشاگر از طريق گروه‌ها خاطرنشان كرد: بررسي‌هاي ما نشان مي‌دهد اين مسايل بازتاب خوبي در پي نداشته است و هنرمندان را به جاي خوبي نمي‌كشاند. برخي از آنها را به اين سمت سوق مي‌دهد كه براي جذب تماشاگر بيشتر بخواهند از تماشاگر خنده بگيرند، از سوي ديگر پاي برخي از هنرمنداني را به تئاتر باز مي‌كنند كه بيشتر تصويري هستند و جايگاه تئاتري ندارند و فقط به خاطر گيشه آمده‌اند. درحالي‌كه گاه هنرمندان كم‌تجربه‌تر تئاتري بهتر از آن چهره‌ها مي‌توانند ايفاي نقش كنند.

راد اظهار تأسف كرد: تئاتر ما در چرخه خاصي قرار گرفته كه تنها عده‌ي محدودي كار مي‌كنند و ديگران فرصت بروز استعدادهاي خود را ندارند.

او همچنين يادآور شد: اگر نيت مسوولان فقط جذب تماشاگر است، تئاتري‌ها خوب بلدند كاري كنند كه تماشاگران در سالن‌هاي تئاتر را بشكنند، اما اين راه درستي نيست، تئاتر ما بايد حركتي فرهنگي و عميق داشته باشد، نه اينكه به بيراهه برود.

 هنركار: واژگان يارانه و سوبسيد به غلط در تئاتر مرسوم شده‌اند

در همين زمينه هوشمند هنركار ديگر عضو هيأت‌مديره خانه تئاتر هم با اشاره به ترويج واژه يارانه در مورد قراردادهاي تئاتري گفت: واژگان يارانه و سوبسيد به غلط در تئاتر ما مرسوم شده‌اند، پرداخت يارانه در مورد آب و نان و مسايلي از اين دست اتفاق مي‌افتد. اما در مورد فرهنگ و هنر، يارانه پرداخت نمي‌شود بلكه دولت موظف است از امور فرهنگي، هنري حمايت كند.

ايرج راد در ادامه با اشاره به عدم اجراي قرارداد تيپ در برخي از موارد توضيح داد: عملا حس مي‌كنيم با اين نوع برنامه‌ريزي به رغم تلاش‌هاي فراوان براي تصويب قرارداد تيپ قرار است اين قرارداد اجرا نشود. در اين وضعيت لطمات شديدي به اين قراردادها وارد شده و بايد توجه داشت تكليف معاش هنرمندان تئاتر و خانواده‌هايشان چه خواهد شد. پيشنهاد ما اين است وقتي كاري پس از سال‌ها تجربه روند مشخصي پيدا كرده، اجازه بدهيم به روند عادي خود ادامه بدهد و در همين مسير مشكلات آن را برطرف كنيم، نه اينكه آن را به صورت زيربنايي به هم بزنيم و مدام آزمون و خطا را تكرار كنيم و با اين كار هنرمندان را بار ديگر دچار سرگشتگي و بلاتكليفي عجيبي بكنيم. به ويژه اينكه گاه اين مسايل كاملا سليقه‌اي است و بدون پژوهش و كارشناسي‌هاي لازم تصميم‌گيري مي‌شود.

او پيشنهاد كرد: قرارداد تيپ سير طبيعي خود را طي كند و پس از آن ايراداتش اصلاح شود.

مدير عامل خانه تئاتر همچنين درباره ارايه شكايات گروه‌هاي تئاتري درباره عدم اجراي درست قرارداد تيپ به خانه تئاتر توضيح داد: يكسري شكايت به ما رسيده است كه بيشتر مربوط به گذشته است، زيرا نحوه‌اي كه دوستان به آن استناد مي‌كنند ما را به اين نتيجه مي‌رساند كه قرارداد تيپ اجرا نخواهد شد. تعيين سقف بودجه براي سالن‌ها و پرداخت سوبسيد روندي مخالف قرارداد تيپ است كه سال گذشته مسوولان آن را تصويب كرده‌اند. ما به جايي رسيده‌ايم كه سال گذشته را بسيار بهتر از امسال مي‌بينيم، درحالي‌كه به دنبال بهبود شرايط هستيم.

وي ادامه داد:قراردادهاي جديد به گونه‌اي اجرا مي‌شود كه گويي‌ دوباره به شش‌ سال پيش بازگشته‌ايم، مگر ما چندبار عمر مي‌كنيم، همه نيروي ما صرف چيزي مي‌شود كه مدام در حال دور زدن و تكرار است. با اين حال وظيفه ما پيگيري است و اميدواريم پيگيري‌هايمان به جايي برسد.

يعقوبي: بايد مدير تئاتر منتخب هنرمندان تئاتري باشد

در بخش ديگري از اين نشست، محمد يعقوبي درباره بلاتكليفي مديريت اداره كل هنرهاي نمايشي و زيرمجموعه‌هاي آن گفت: اگر قرار است اتفاقي بيافتد و روندي اصلاح شود بايد مدير تئاتر منتخب هنرمندان تئاتري باشد. اگر چنين باشد، وظيفه ماست كه اگر مديري خوب كار نكند او را عزل كنيم يا در انتخابات بعد او را انتخاب نكنيم.

در همين رابطه هوشمند هنركار هم گفت: اگر قرار هم نيست، انتخاباتي برگزار شود، دست‌كم بايد نظر اهالي تئاتر را جويا شوند.

وي درباره بلاتكليفي برنامه‌هاي تئاتري هم تصريح كرد:تئاتر ما نابه‌ساماني‌هايي دارد، اما نبود برخي از اين مديران چندان هم مشكل‌ساز نبوده است. زيرا تئاترشهر و ديگر اركان تئاتري كار خود را انجام مي‌دهند، طبيعتا هدف اين نيست كه جايي به حال خود رها شود، بلكه هر جايي بايد صاحب و مديري داشته باشد اما درحال حاضر رفتن يا ماندن مدير تئاتر دغدغه ما نيست. اگر برنامه‌هاي تئاترشهر هم مبهم است به دليل اين است كه هنوز معاونت هنري برنامه‌هاي جديد خود را براي تئاتر اعلام نكرده و اين درحالي است كه قرار بود اين برنامه‌ها تا پايان تيرماه اعلام شود.

در ادامه اين مبحث محمد يعقوبي با اشاره به مشكلي تاريخي در ايران توضيح داد: اين مشكل در كشور ما ريشه تاريخي دارد كه همه مسوولان فكر مي‌كنند همه‌چيز بايد اجباري اتفاق بيافتد. پيشنهاد خانه تئاتر اين است كه قرارداد تيپ با تمام ايراداتي كه دارد بايد اجرا شود. اگر برنامه جديدي دارند، اين برنامه را در مورد 10 درصد از توليدات يا در مورد يكي دو سالن محدود اعمال كنند و اگر جواب داد آن را همگاني كنند.

او همچنين درباره بحث مديريت تئاتر هم عنوان كرد:اين بحث به اين دليل مطرح شد كه پرسش يك هنرمند تئاتر اين است كه مي‌خواهم اجرا بگيرم، چه كسي پاسخگو است. بنابراين اين بحث كاملا جدي است و به مسايل ديگري دامن مي‌زند. گروهي درحال اجراي نمايشش است، اما قرارداد ندارد. اينها همه مسايلي است كه بايد گفته شود.

راد: وظيفه‌ي ما مطرح كردن مشكلات است

در ادامه ايرج راد در پاسخ به سخني درباره تكراري بودن مسايل مطرح‌شده در اين جلسه با جلسه پيش و ثبات اين شرايط گفت: سال‌هاست كه مشكلات را مي‌گوييم، اگر بيانيه‌هاي چندين سال پيش را ببينيم با امروز تفاوت چنداني ندارد. وظيفه ما مطرح‌كردن مشكلات است، اما انتظار داريم پاسخي داده شود. سكوت كردن و بي‌پاسخ‌گذاشتن اين پرسش‌ها جوابي فرهنگي نيست. وقتي اين پرسش‌ها بي‌پاسخ مي‌مانند، گويي هيچ نهادي وجود ندارد.

او تأكيد كرد: ما در پي مسايل شخصي‌مان نيستيم بلكه منافع فرهنگي جامعه را مطرح مي‌كنيم. ما از كساني دفاع مي‌كنيم كه عمر و انرژي خود را صرف فرهنگ جامعه كرده‌اند و درباره كليتي ارزشمند مي‌گوييم كه بدون آن جامعه نمي‌تواند حركت خود را طي كند. هرچند متأسفيم كه تا به امروز پاسخ درستي به اين پرسش‌ها داده نشده و اينجاست كه مي‌گوييم تئاتر ما نيازمند حمايت معنوي است كه به عنوان يكي از عناصر فرهنگي جامعه پذيرفته شود. مسوولان ما تا كي درحال انجام پژوهش و مطالعه هستند، اگر تئاتر بخواهد به جايي برسد نيازمند تشكيل سازمان تئاتر كشور هستيم وگرنه به اين صورت باري به هر جهتي هر كس كه بيايد برخوردهاي سليقه‌اي مي‌كند.

راد يادآوري كرد: سال گذشته با همكاري خانه تئاتر و خانه سينما سمينار مديريت هنري را برگزار كرديم. كارشناسان متفاوتي در اين‌باره نظر دادند، مطالب اين سمينار ثبت و منتشر شده، ولي گويي همه اينها دورهمي‌هاي دوستانه‌اي است و براي تاريخ ثبت مي‌شود، نه اينكه عملي شود.

در تأييد سخن او محمد يعقوبي هم گفت: اگر مسأله‌اي حل نشده باشد، ما هر ماه در جلسه ماهانه‌مان آن را تكرار مي‌كنيم، مي‌خواهيم سوهان روح عده‌اي باشيم كه بازدارنده تئاترند، اينها مسايل و شغل ماست، تا زماني‌كه لازم باشد آن را تكرار مي‌كنيم. در اين روند خسته نخواهيم شد و به اين وضعيت عادت هم نخواهيم كرد و به هيچ‌وجه كوتاه نخواهيم آمد. هرچند عده‌اي بسيار علاقه‌مندند ما خسته شويم، اما هرگز چنين نخواهد شد.

راد: امكانات بصورت ناعادلانه بين گروه‌ها تقسيم مي‌شود

در بخش ديگري از اين نشست ايرج راد با اظهار تأسف از ارايه امكانات تئاتر به صورت ناعادلانه افزود: امكانات به صورت ناعادلانه بين گروه‌هاي فعال تقسيم مي‌شود. در سيستم اطلاع‌رساني با تبعيض‌هاي عجيبي روبه‌رو هستيم كه برخي از هنرمندان را دچار سرگرمي‌هاي مضاعفي كرده‌ است.

او اظهار تأسف كرد: در فاصله ميان نخستين نشست مطبوعاتي در ماه پيش تا به امروز نه تنها شاهد آرامش و رهنمودهاي كافي نبوده‌ايم، بلكه روزبه‌روز سرگشتگي‌ها و بلاتكليفي‌هاي بيشتري ديده‌ايم.

هنوز تكليف بودجه‌ي خانه تئاتر معلوم نيست

نايب رييس هيأت‌مديره خانه تئاتر با اظهار گله‌مندي از وضعيت مبهم بودجه اين تشكل يادآور شد: چهارماه از از امسال مي‌گذرد، اما هنوز تكليف بودجه خانه تئاتر معلوم نيست و همه برنامه‌هاي ما روي زمين مانده است.

در اين نشست كاظم هژيرآزاد ديگر عضو هيأت‌مديره خانه تئاتر هم با اشاره به ميهماني معاونت هنري كه چندماه پيش برگزار شد، گفت: آقاي شاه‌آبادي در بدو ورودش مهماني داد و همه هنرمندان رشته‌هاي گوناگون را دعوت كرد. بيشتر دعوت شده‌ها افرادي موي سفيد بودند، اما ايشان با اينكه موي سفيدي نداشت، همه را به راه راست دعوت كرد. اما امروز با طرح‌هاي جديد ايشان قضيه روزبه‌روز پيچيده‌تر مي‌شود كه اين مسأله را راهنمايي‌هاي قبلي‌شان در تناقض است.

هژيرآزاد با اشاره به آمار بالاي جمعيت جوانان ايراني تأكيد كرد: اين جوانان نيازمند سرگرمي‌هاي مناسبي هستند تا بخشي از اوقات فراغت‌شان پر شود. تئاتر و سينما به خوبي مي‌تواند اين اوقات فراغت را پر كند. اگر دولت حمايتي از اين هنرها مي‌كند، مصداق خوبي است براي اين جمله كه مي‌گويند پيشگيري بهتر از درمان است. چراكه به اين طريق مي‌توان جلوي هزاران بزهكاري را گرفت. از سوي ديگر دولت نبايد فراموش كند اين يارانه را از كيسه خودش خرج نمي‌كند.

در پايان اين نشست ايرج راد با ابراز خرسندي از تعيين جايگاهي ثابت براي اجراي نمايش‌هاي خياباني از كم‌شدن صفحات فرهنگي در نشريات و مطبوعات اظهار نگراني كرد.

او گفت: هرچه نشريات و مطبوعات بيشتر به مسايل فرهنگي بپردازند، شاهد تأثيرات بهتري خواهيم بود. اما متأسفانه امروزه مي‌بينيم صفحات فرهنگي مطبوعات روزبه‌روز كمتر و كمتر مي‌شود كه اين مسأله بسيار نگران‌كننده است.

خسرو احمدي يكي از اعضاء هيات مديره‌ي خانه تئاتر اداره‌ي اين جلسه را برعهده داشت.