رحمانی با تاکید بر اینکه کمربندهای فلز زایی در ایران وجود دارد که بخشی از کمربند متالوژنی خاورمیانه است به مهر گفت: بر این اساس در برخی از مناطق توزیع عناصر سمی چون سرب، روی، ارسنیک، جیوه، طلا، نقره و کادمیوم از فراوانی بیشتری برخوردار است.

مجری طرح زمین شناسی پزشکی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با تاکید بر اینکه کمربند سرطان مری و دستگاه گوارش در ایران شامل استانهای اردبیل، گیلان، مازندران و گلستان می شود گفت: علاوه بر این ایران بر روی کمربند آرسنیک نیز قرار دارد.

فرح رحمانی در گفتگو با مهر به بیان جزئیات مطالعات این سازمان در زمینه بررسی ریسک فاکتورهای محیطی و موثر بر سرطان "مری" پرداخت و افزود: استان گلستان یکی از استانهایی است که سرطان مری در آنجا بیشترین شیوع را در کشور دارد از این رو تحقیقات زمین شناسی پزشکی در این منطقه به عنوان پروژه ای مشترک میان سازمان یونسکو و سازمان زمین شناسی با همکاری مرکز تحقیقات کبد و گوارش بیمارستان دکتر شریعتی تعریف و اجرایی شد.

وی با تاکید بر اینکه در این مطالعات اقدام به بررسی کانی ها و فاکتورهای زمین شناسی موثر کردیم اظهار داشت: نتایج این تحقیقات نشان داد که ارتباطی میان شیوع سرطان مری با ریسک فاکتورهایی مربوط به کانی شناسی محیطی و نوع کانی های تشکیل دهنده و شرایط و سیستم تبلوری کانی ها وجود دارد به گونه ای که این کانی ها می توانند اثرات مخربی بر دستگاه گوارش و کبد داشته باشند و در طی نسلها باعث بروز مشکلات عدیده ای در سیستم دستگاه گوارش و موجب بیماری شوند از این رو به عنوان یکی از عوامل موثر در بروز سرطان مورد شناسایی قرار گرفت. بررسی افزایش و کاهش برخی عناصر و ترکیبات شیمیایی نیز می تواند در بروز و یا عدم بروز برخی بیماریها با منشاء محیطی نقش موثری داشته باشد.

مجری طرح زمین شناسی پزشکی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، این پژوهش را طرح تحقیقاتی میان سازمان زمین شناسی، یونسکو، سازمان جهانی بهداشت و مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانست و ادامه داد: از آنجا که سازمان زمین شناسی ایران از سوی انجمن بین المللی زمین شناسی پزشکی به عنوان نماینده بخش تحقیقات خاورمیانه معرفی شده است از این رو یکی از اقداماتی که در این راستا انجام داد تهیه و تدوین اولین اطلسهای زمین دامپزشکی و زمین شناسی پزشکی کشور با همکاری سازمان دامپزشکی و معاونت سلامت وزارت بهداشت بوده است.

وی افزود: این اطلس به عنوان اولین اطلس زمین شناسی پزشکی در دنیا از سوی انجمن بین المللی زمین شناسی پزشکی به کشورهای فعال در این حوزه ارسال شده است.

کمربندهای پرخطر ایران

رحمانی با تاکید بر اینکه کمربندهای فلز زایی در ایران وجود دارد که بخشی از کمربند متالوژنی خاورمیانه است به مهر گفت: بر این اساس در برخی از مناطق توزیع عناصر سمی چون سرب، روی، ارسنیک، جیوه، طلا، نقره و کادمیوم از فراوانی بیشتری برخوردار است.

وی ادامه داد: این عناصر به طور طبیعی در آب، خاک، گیاه و چرخه و سیکل طبیعی حیات وارد می شود و در صورتی که این مناطق، مناطق مسکونی باشند تاثیر مستقیمی بر سلامت سکنه دارد به گونه ای که برخی بیماریها را به دنبال خواهد داشت. لذا ایجاد نگاه مشترک میان زمین شناسان و پزشکان این امکان را به جامعه خواهد داد که با نگاهی کامل و دقیق تر به مسئله سلامت پرداخته شود.

استانهایی که کمربند سرطان مری و دستگاه گوارش از آنها می گذرد

مجری طرح زمین شناسی پزشکی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی به بیماریهای شایع در کشور اشاره کرد و با بیان اینکه ایران کمربند سرطان مری و دستگاه گوارش است به مهر گفت: این کمربند استانهای اردبیل، گیلان، مازندران و گلستان را شامل می شود که از طرف شرق و شمال شرقی و غرب و شمال غربی ایران کشورهای دیگر را نیز شامل می شود. از این رو در فاز اول تحقیقات، مطالعات زمین شناسی پزشکی معطوف به سرطان مری و دستگاه گوارش در کشور خواهد شد.

کمربند ارسنیک از کمربندهای مهم و عامل بیماریهای پوستی و برخی سرطانها است

وی بیماریهای متابولیکی مانند گواتر، فلورسیس (ضایعات مینای دندان) و بیماریهای ناشی از کمبود مواد مغذی، کمبود آهن و "روی" را از دیگر بیماریهای شایع در کشور نام برد و به مهر گفت: علاوه بر این کمربند ارسنیک از دیگر کمربندهای مهم کشور است که عاملی برای ایجاد بیماریهای پوستی و برخی سرطانها است که در حال انجام مطالعات درباره آنها هستیم.

به گفته رحمانی این کمربند از شمال تا غرب کشور را در برمی گیرد که شناسایی دقیق این مناطق نیاز به همکاری ارگانهای مربوط دارد.

این محقق، ژئومیکروبیولوژی را از دیگر مسائل مهم در حوزه زمین شناسی پزشکی ذکر کرد و به مهر گفت: یکی دیگر از موارد مهم در زمینه بررسی های زمین شناسی پزشکی بحث ژئومیکروبیولوژی است که این مهم نیز در زمره کارهای در دست اقدام مرکز است.

آغاز مطالعات زمین پزشکی در مناطق نفت خیز

مجری طرح زمین شناسی پزشکی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی با بیان اینکه تاکنون در مناطق نفت خیز تحقیقات زمین شناسی پزشکی اجرایی نشده است، گفت: از آنجایی که مطالعات ژئو شیمی مناطق نفت خیز در حوزه سیاستهای وزارت نفت بوده تاکنون مطالعات زمین شناسی پزشکی در این مناطق صورت نگرفته است.

وی اضافه کرد: بر اساس طرح سراسری همسان سازی داده های ژئو شیمی کشور، مطالعات زمین شناسی پزشکی 6 استان را در دستور کار قرار دادیم که یکی از این استانها، استان خوزستان است. در فاز اول این مطالعات، تحقیقاتی را در زمینه جمع آوری اطلاعات کلی ژئوشیمی زمین شناسی پزشکی در منطقه انجام شد که در صورت دریافت اطلاعات از سوی وزارت نفت، امکان تحقیقات زمین شناسی پزشکی نیز دراین زمینه فراهم خواهد شد و در غیر این صورت فعلا امکان پذیر نخواهد بود.

رحمانی به جزئیات طرح همسان سازی داده های ژئو شیمی کشور اشاره کرد و ادامه داد: در این طرح اقدام به استخراج داده های ژئوشیمی، آنومالی ها و ناهنجاریهای ژئوشیمی کل کشور خواهد شد و سعی بر این است که این داده ها در بعد یکصد هزارم دیده شود هر کدام از این برگه ها وضعیت هر منطقه را از نظر شیوع بیماری ها نیز نشان خواهد داد.

کاربردی شدن نتایج تحقیقات در توسعه شهری

وی با تاکید بر کاربردی شدن اطلسهای زمین پزشکی در توسعه شهری افزود: وجود پتانسیل معدنی در یک منطقه احتمال شیوع برخی بیماریهای ژنتیکی را موجب می شود که با تدوین اطلس های زمین شناسی پزشکی می توان ریسک فاکتورهای بیماری زا و نوع بیماریها را شناسایی کرد.

رحمانی، شناسایی کردن ریسک فاکتورها و شیوع بیماریها را گامی در جهت شناسایی عوامل بیماری زا معرفی کرد و ادامه داد: با توجه به اهمیت داده های زمین شناسی پزشکی در توسعه شهری، این اطلاعات به مسئولان مربوط چون معاونت سلامت وزارت بهداشت و مراکز تحقیقات پزشکی ارسال خواهد شد.

وی همچنین با تاکید بر لزوم همکاری سایر ارگانها با سازمان زمین شناسی در زمینه ارائه اطلاعات و آمار اظهار داشت: اطلاعات و آمار مناطق مهم با شیوع برخی از بیماریها (بروز بالا یا Hot point) در اختیار مراکز تحقیقاتی و وزارت بهداشت است که در صورتی که این مراکز اطلاعات خود را به این سازمان ارائه دهند ما می توانیم بر اساس این اطلاعات، مطالعات و تحقیقات زمین پزشکی مفصل و کاربردی تری اجرایی کنیم.