ماجرای فردی که مدعی پیش بینی زلزله شده بود

برخی افراد یا گروهها با توجه به زلزله خیز بودن بسیاری از مناطق کشور و زمین لرزه هایی که با بزرگاهای مختلف اتفاق می افتد مدعی پیش بینی زلزله شده اند و حتی تاییدیه های علمی معتبر مراکز یا پژوهشگاههای رسمی کشور ارائه می دهند.

به گزارش مهر، زمین لرزه یا زلزله به حرکات ناگهانی و سریع پوسته زمین گفته می شود. این حرکات ناشی از آزادسازی انرژی در یک نقطه داخلی زمین است که به آن کانون زلزله می گویند.

 از کانون زلزله یکسری امواج ارتجاعی با عنوان "امواج زمین لرزه ای" در تمام جهتها حتی به بخشهای داخلی تر زمین گسیل می شوند. به مناطقی از سطح زمین که در خط عمودی کانون زلزله قرار دارند نقطه ظهور و انتشار زمین لرزه در سطح زمین (epicenter) گفته می شود. در این مناطق بیشترین شدت زلزله به ثبت می رسد.

هر روز در روی زمین هزاران زمین لرزه رخ می دهد در حالی که تنها چند دهم این لرزه ها برای جمعیت زمین قابل درکند و بیشتر این زمین لرزه های قابل درک منجر به بروز هیچ خسارت و جانی و مالی نمی شوند. دوره متوسط یک زمین لرزه زیر 30 ثانیه است اما برای زلزله های شدیدتر این زمان می تواند به چند دقیقه نیز برسد.
 
برخی از زمین لرزه های به خصوص بسیار شدید می توانند با برخی از پدیده های طبیعی مثل رعد و برق یا صاعقه همراه شوند و تغییرات ناگهانی در میدان مغناطیسی و الکتریکی ایجاد کنند.
 
همچنین می توانند منجر به عصبی شدن حیوانات، تغییر سطح آبهای زیرزمینی و آبهای ساحلی و فعالیت آتشفشانی شوند.
 
تمام این موارد بارها توسط شاهدان عینی دیده شده و از دیدگاه علمی نیز به تائید رسیده اند اما با وجود این نمی توانند استانداردهای دقیقی را برای پیش بینی زلزله ارائه کنند.
 
پیش بینی زلزله
 
از قرن نوزدهم مطالعات زیادی در بررسی ارتباط میان تغییرات ارتفاع سطح آبها، بررسی نیروی گرانش محلی و انتشار گاز رادون برای پیش بینی زلزله انجام شده است اما متاسفانه تاکنون شناخت بشر برای پردازش و ارائه مدلهایی که بتوانند علائم مفیدی را برای انجام پیش بینی دقیق و موثر زمان، محل وقوع و شدت یک زلزله نشان دهند کافی نبوده است.
 
ادعاهای دروغین در کشور در زمینه پیش بینی زلزله

 در حالی که محققان کشور و مسئولان ذیربط تاکید می کنند که زلزله هم اکنون قابل پیش بینی نیست برخی در کشور با ادعاهای واهی خود را دارای دانش پیش بینی زلزله معرفی می کنند و حتی تاییدیه های پژوهشگاه زلزله را نیز ارائه می دهد.

دکتر مهدی زارع یکشنبه در حاشیه نشست سالروز زمین لرزه بم با اشاره برخی ادعاها در زمینه پیش‌بینی زلزله افزود: در حال حاضر در کشور تعداد مدعیانی که ادعا می‌کنند که قادر پیش‌بینی زلزله هستند در حال افزایش هستند.

وی با اشاره به انتشار خبری مبنی بر پیشگویی زلزله و اخذ تاییدیه لازم از سوی این پژوهشگاه اظهار داشت: چندی پیش فردی مدعی شده است که قادر به پیشگویی زلزله است و تاییدیه‌های لازم آن را نیز از پژوهشگاه زلزله اخذ کرده ولی این پژوهشگاه با تکذیب این ادعا اعلام می‌ کند که این پژوهشگاه هیچگونه تاییدیه‌ای در خصوص ادعاها در این زمینه ارائه نمی‌دهد.

معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله با تاکید بر اینکه ثبت اختراعات از طریق سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی انجام می‌شود، یادآور شد: پژوهشگاه با سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی همکاری دارد اما تاییدیه ای برای امکان پیشگویی زلزله به هیچ نهاد و یا هیچ مرکز تحقیقاتی ارائه نمی شود.

وی با اشاره به فعالیت‌های این پژوهشگاه در خصوص پیش‌بینی زلزله خاطرنشان کرد: در حال حاضر سه دانشجوی دوره دکتری پروژه‌هایی را در این زمینه در دستور کار قرار دادند که از سوی برخی محققان زلزله شناس بین‌المللی مورد تایید قرار گرفته است.

پیش بینی با گاز رادون
 
 هر چند پیش بینی دقیق زلزله هم اکنون امکانپذیر نیست اما تحقیقات در این زمینه در دنیا ادامه دارد.

رادون یک گاز نجیب است که با دیگر عناصر و ترکیبات شیمیایی ترکیب نمی شود. بخش اعظم این گاز در داخل سنگهای زمین باقی می ماند. در صورت بروز حرکات ناگهانی سنگها (برای مثال در مدت و یا بلافاصله قبل از بروز یک زلزله) این گاز از عمق زمین خارج شده و به سطح می رسد. به این ترتیب با اندازه گیری میزان تجمع این گاز در یک منطقه خاص از چند ساعت قبل امکان پیش بینی یک زلزله وجود دارد.
 
"زلزله هایچنگ" در منطقه "لائوینگ" چین که چهارم فوریه 1975 رخ داد از نظر تاریخی اولین و تنها زمین لرزه پیش بینی شده است، اما در این مورد علائم انتشار گاز رادون آنچنان شدید و منظم بود که جای هیچ تردیدی را برای وقوع یک زلزله باقی نمی گذاشت.
 
در حقیقت امروزه از طریق بررسیهای غیرمستقیم گاز رادون 222 که از پوسته زمین ساطع می شود امکان پیش بینی زلزله و ارائه هشدارهای لازم از 6 تا 24 ساعت قبل از زمین لرزه وجود دارد. دقت این پیش بینی زمین لرزه می تواند تا شعاع  120 کیلومتر با شدت 8/1 تا 3 مگنتید تا 75 درصد و برای حوادث با شدت بالای 3 مگنتید تا 80 درصد باشد.
 
یکی از موارد چالش برانگیز پیش بینی زلزله با استفاده از انتشار گاز رادون در مورد زلزله 6 آوریل 2009 آکوئیلا در ایتالیا رخ داد.
 
براساس اخبار منتشر شده "جان پائولو جولیانی" تکنسین لابراتوار موسسه فیزیک ایتالیا در هفته های قبل از وقوع این زلزله فرضیه یک زمین لرزه فاجعه آمیز را مطرح کرده بود. این درحالی است که "آنتونیو پیرسانتی" مدیر بخش لرزه شناسی تکنوفیزیک موسسه ملی ژئوفیزیک و آتشفشان شناسی ایتالیا در این خصوص اظهار داشت: "این پیش بینی نمی تواند درست باشد چرا که اولا محل وقوع زلزله را سولمونا در فاصله 60 کیلومتری آکوئیلا و در تاریخ 29 مارس (به جای 6 آوریل) نشان می داد و ثانیا در کل زلزله ها را واقعا نمی توان پیش بینی کرد."
 
این زلزله شناس افزود: "این چیزی که می گویند در فلان تاریخ در چند ماه یا چند سال دیگر یک زلزله رخ می دهد، تقریبا غیرممکن است. چیزی که امروز علم بشر می تواند انجام دهد ارزیابی خطرات زمین لرزه است. بنابراین نمی توان گفت که در روز X در ساعت Y در منطقه Z یک زمین لرزه با شدت کم یا زیاد رخ می دهد. در واقع این کاری نیست که ما قادر باشیم انجام دهیم."
 
این پژوهشگر تاکید کرد: "پیش بینی یک حادثه زمین لرزه ای مثل پیش بینی هواشناسی نیست. تحقیقات در این بخش تازه در آغاز راه است. چیزی که درحال حاضر اهمیت دارد پیشگیری است و نه پیش بینی. پیشگیری از طریق توسعه ساختمانهای ضدزلزله، آماده سازی مردم و فرهنگ سازی تنها راه مقابله با این رویداد طبیعی است."