فارس: مدير عامل آب منطقه‌اي آذربايجان شرقي گفت: تا آخر دي‌ماه تراز درياچه اروميه 38 سانتي متر نسبت به مدت مشابه سال گذشته كاهش داشته كه موجب پس روي 142 كيلومتري اين درياچه شده است.

ارسلان هاشمي اظهار داشت: آخرين وضعيت درياچه اروميه در آخر دي‌ماه 1389 نشان مي‌دهد تراز درياچه در آخر اين ماه 1271.27 متر است كه نسبت به مدت مشابه سال قبل 38 سانتي‌متر افت داشته است.

وي ادامه داد: اين كاهش موجب پس روي درياچه اروميه به ميزان 142.3 كيلومتر مربع شده و كسري حجم مخزن درياچه در اين بازه زماني 1.3 ميليارد متر مكعب است.

هاشمي تصريح كرد: مقايسه تراز درياچه در آخر دي ماه نسبت به ماه قبل سال‌جاري نشانگر افزايش سه سانتي‌متري در تراز درياچه بوده به طوري كه وسعت و حجم درياچه به ترتيب 11.24 كيلومتر مربع و يك دهم ميليارد متر مكعب افزايش نشان مي‌دهد.

وي بيان كرد: با توجه به نقشه پهنه‌بندي بارش استان تا آخر دي‌ماه مشاهده مي‌شود كاهش بارندگي در حوزه آبريز درياچه اروميه بيشتر شده است.

هاشمي گفت: تراز درياچه راوميه در آخر دي ماه در دوره آماري 44 ساله نسبت به ميانگين دراز مدت همچنان روند كاهشي داشته و 4.2 متر افت نشان مي‌دهد.

مدير عامل شركت آب منطقه اي آذربايجان شرقي ادامه داد: كاهش وسعت و حجم آن نسبت به دراز مدت معادل 1579.6 كيلومتر مربع و 18.2 ميليارد متر مكعب است.

* ابرها به كمك درياچه اروميه مي‌آيند

وي با اشاره به طرح بارورسازي ابرها بر فراز درياچه اروميه گفت: تا كنون سه پرواز براي تحقق اين امر صورت گرفته و عمليات امكان سنجي در مورد اين طرح نيز در حال انجام است.

مدير عامل آب منطقه‌اي آذربايجان شرقي افزود: با توجه به ميزان تأثير بارورسازي ابرها كه 15 تا 20 درصد رشد بارندگي را در استان موجب خواهد شد اين طرح مورد توجه مسئولان قرار گرفته و اين امر از بهار سال آينده با اتمام امكان سنجي عملياتي مي‌شود.

وي همچنين به ديگر روش‌هاي احياي درياچه اروميه اشاره كرد و اظهار داشت: انتقال آب روخانه ارس به حاشيه درياچه اروميه مورد توجه جدي قرار گرفته است كه با توجه به صرفه‌جويي‌هاي صورت گرفته در اطراف درياچه اروميه اين ميزان آب به صورت غيرمستقيم به درياچه انتقال خواهد يافت.

مدير عامل آب منطقه‌اي آذربايجان شرقي گفت: طرح بارور كردن ابرها به صورت بومي در كشور در حال انجام است و تنها هواپيماهاي مورد استفاده در اين طرح روسي هستند.

هاشمي تأثيرگذاري سيستم هارپ در وضعيت درياچه اروميه را يك موضوع علمي دانست و گفت: شرايط درياچه اروميه غالبا متأثر از تغيير شرايط اقليمي است و در ارزيابي 30 درياچه جهاني شرايط مشابه با درياچه اروميه مشاهده شده است.

وي با بيان اينكه 27 طرح توسعه كشاورزي در اطراف درياچه اروميه اجرا شده است، گفت: طرح‌هاي توسعه كشاورزي موجب جذب منابع آبي و در نتيجه كاهش آبريز درياچه اروميه شده است.

* آذربايجان شرقي را جزو استان‌هاي كم‌آب كشور

ارسلان هاشمي، مديرعامل آب منطقه‌اي آذربايجان شرقي، آذربايجان شرقي را جزو استان‌هاي كم‌آب كشور دانسته و افزود: اين امر توجه به مصرف بهينه و اهميت بهره‌گيري از آب‌هاي مدرن در منطقه را بيش از پيش نمودار ساخته است.

وي، به سرانه استاني يك‌هزار و 250 متر مكعب آب قابل دسترس در استان اشاره كرد و گفت: اين در حالي است كه سرانه آب قابل دسترس در سطح كشور 2 هزار مترمكعب و در سطح جهان 7 تا 8 هزار مترمكعب است.

هاشمي به وجود 37 درصد آب‌هاي زيرزميني و 63 درصد آب‌هاي سطحي در حدود 4 ميليارد و 600 ميليون مترمكعب اشاره كرده و اظهار داشت: ميزان مصرف آب در بخش كشاورزي 88 درصد، آب شرب 10 درصد و در قسمت صنعت دو درصد بوده كه لازم است با گسترش آبياري تحت فشار ميزان آن را در بخش كشاورزي تقليل دهيم.

* خشك شدن درياچه اروميه عامل نابودي كشاورزي منطقه

مسعود محمديان، رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان آذربايجان شرقي با اشاره به اينكه اراضي كشاورزي آذربايجان شرقي و استان‌هاي واقع در شمال غرب كشور، تحت تأثير پس‌روي آب درياچه اروميه قرار دارند، گفت: خشك شدن درياچه اروميه، كشاورزي و باغات منطقه را در آستانه نابودي كامل قرار داده و در صورت نبود راه‌حلي اورژانسي، شاهد فاجعه‌اي زيست محيطي، اقتصادي، اجتماعي و كشاورزي عظيمي در منطقه خواهيم بود.

دبير كارگروه توسعه كشاورزي و محيط زيست شمال غرب كشور با اشاره به اينكه پس‌روي آب اين درياچه در وضعيت فعلي، نه تنها بزرگ‌ترين چالش بخش كشاورزي در شمال ‌غرب كشور بلكه در سطح منطقه و كشور است، افزود: اگر روند فعلي خشك شدن اين درياچه ادامه يابد و راه‌حل اساسي در اين باره ارائه نشود با خشك شدن درياچه در آينده با وزيدن بادهاي حاوي املاح و نمك به سمت اراضي كشاورزي و درختان، نه تنها در استان آذربايجان شرقي و غربي بلكه با نفوذ در نقاط دوردست حتي مي‌تواند، كشاورزي ساير مناطق را تحت تأثير و تهديد جدي خويش قرار دهد.

محمديان با اشاره به اينكه در حال حاضر بيش از 300 هزار هكتار از اراضي كشاورزي آذربايجان شرقي به دليل شرايط جوي بسيار نامناسب درياچه اروميه آسيب ديده است، گفت: بايد هر چه سريع‌تر با ساز و كارهاي لازم براي بهبود وضعيت حاكم بر اراضي كشاورزي مزبور اقدام شود.

رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان آذربايجان شرقي با اشاره به اينكه 550 هزار هكتار از اراضي 13 شهرستان و 200هزار هكتار از اراضي كشاورزي استان به صورت مستقيم تحت تأثير خشك شدن درياچه اروميه قرار گرفته‌اند، افزود: نبايد با انفعال و درجا زدن با شرايط فعلي خشك شدن درياچه اروميه تسليم شده و كشاورزي را رها كرد.

وي گفت: بايد با كنترل آب‌هاي سطحي استفاده بهينه از آب، گسترش آبياري تحت فشار به جاي غرقابي و كشت محصولات جايگزين در زمين‌هاي شور حاشيه اين درياچه به مقابله با وضعيت بغرنج فعلي برويم.

رئيس سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان شرقي، پس‌روي درياچه اروميه را بزرگ‌ترين چالش زيست محيطي استان دانست و از اعضاي كميسيون كشاورزي مجلس خواست با تصويب قوانين مانع از نابودي اين درياچه شوند.

* تخريب 150 هزار هكتار از اراضي آذربايجان شرقي

مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي گفت: وسعت تخريب درياچه اروميه در حوزه آذربايجان شرقي 150 هزار هكتار خواهد بود كه اگر اين روند ادامه پيدا كند در چند سال آينده شاهد خشك شدن باغ‌هاي موجود در استان خواهيم بود.

بيوك رئيسي تأكيد كرد: علاوه بر اينكه آذربايجان شرقي در خط مقدم مخاطرات است، ديگر استان‌هاي شمالي و حتي غربي شاهد بروز توده‌هاي نمكي به جاي ذرات گرد و غبار در فضاي استان خواهند بود.

وي تصريح كرد: افزايش غلظت نمك درياچه سبب شده پرندگاني كه در اين درياچه اقامت داشتند نيز قادر به ادامه حيات در اين درياچه نشوند.

مديركل حفاظت محيط زيست استان آذربايجان شرقي، انتقال آب به درياچه اروميه را مهمترين پروژه براي نجات درياچه اروميه دانست و بيان كرد: بارور كردن ابرها، افزايش بازده آبياري، تغيير الگوي كشت و فرهنگ سازي از ديگر پروژه هاي در دستور كار دولت براي نجات درياچه اروميه است.

«چي چست» اين درياچه كهن، درياچه اي كه در كرانه خود، خاطرات زيادي را جاي داده و واژه واژه اش گذري بر پيشينه ايرانيان كهن است، حالا نظاره گر غروبي غم انگيز است، اين روزها اروميه به نمك نشسته و بوي نامطبوع مرگ، مرغان دريايي و پرندگان را فراري داده است.

به گفته مسؤولان محيط زيست از مجموع 5 هزار و 700 كيلومتر وسعت درياچه اروميه حدود 3 هزار كيلومتر از آن به شوره زار تبديل شده است. شوره زار سفيد رنگ تن پوش اروميه شده و او را براي رفتن به آغوش مرگ آماده مي‌كند.

درياچه اروميه به دليل داشتن ارزش‌هاي اكولوژيك و منحصر به فرد، در سال 1346 براساس مصوبه شماره يك شوراي عالي حفاظت محيط زيست كشور، به عنوان منطقه حفاظت شده و طبق مصوبه شماره 63 شوراي عالي در سال 1354 به عنوان پارك ملي ارتقا يافت.

همچنين در سال 1356 براساس مصوبات MAB (انسان و كره مسكون) به عنوان يكي از مناطق بين‌المللي ذخيره‌گاه‌هاي زيست كره در سطح جهان به ثبت رسيده است.

اين درياچه با تمام جزاير آن در سال 1354 به عنوان يكي از تالاب‌هاي بين‌المللي در كنوانسيون رامسر ثبت و از طرف مؤسسه بين‌المللي تالاب‌ها به عنوان يكي از مهم‌ترين مناطق مهم پرندگان انتخاب شد.

در اين درياچه در حال حاضر 27 گونه پستاندار، 212 گونه پرنده، 41 گونه خزنده، هفت گونه دوزيست و 26 گونه ماهي زيست مي‌كند.

درياچه اروميه داراي 102 جزيره است كه همه آنها از سوي سازمان يونسكو به عنوان ذخيره‌گاه طبيعي جهان به ثبت رسيده است.

درياچه اروميه از نظر سطح آب‌هاي آزاد، بيستمين درياچه جهان از لحاظ وسعت و شورترين بعد از بحرالميت محسوب مي‌شود، طول درياچه از 130 تا 146 كيلومتر و عرض آن از 58 كيلومتر تا 15كيلومتر (بين كوه زنبيل و جزيره اسلامي) متغير است.

حجم آب درياچه اروميه در مساحت 5 هزار و 822 كيلومتر مربع و با عميق متوسط 5.4 متر بالغ بر 31 ميليارد مترمكعب برآورد شده است.

حوزه آبر‌يز درياچه اروميه داراي 52 هزار و 47 كيلومتر مربع بوده كه در استان‌هاي آذربايجان غربي، شرقي، كردستان و قسمت بسيار كمي نيز در كشور تركيه است.

منابع تأمين‌كننده آب اين درياچه شامل جريان‌هاي سطحي رودخانه‌ها، جريان‌ آب‌هاي زيرزميني و بارش مستقيم به سطح درياچه، آب‌هاي سطحي شامل 14 رودخانه دائمي، هفت رودخانه فصلي و 39 جريان سيلابي است.

دبي اين رودخانه‌‌ها نوسانات بسياري دارد به طوريكه زرينه‌رود با متوسط آورد 2 هزار ميليون مترمكعب و سطح حوضه‌اي برابر با 12 هزار كيلومتر مربع ،بزرگ‌ترين و آذرشهرچاي با متوسط آورد 34 ميليون مترمكعب و سطح حوضه‌اي برابر با 300 كيلومتر مربع كوچك‌ترين رودخانه دائمي اين حوضه محسوب مي‌شود.