طلسم 27 ساله ایران در 44 سالگی فوتبال آسیا

نهمین ‌دوره مسابقات فوتبال یا درحالی از روز سه‌شنبه به صورت رسمی آغاز می‌شود که تیم‌های باشگاهی ایران با کسب دو عنوان نایب قهرمانی، همچنان در آرزوی بالابردن این جام معتبر قاره کهن هستند.

در هشت دوره گذشته مسابقات فوتبال لیگ قهرمانان آسیا دو تیم اصفهانی سپاهان و ذوب آهن موفق شدند با پشت سرگذاشتن تیم‌های مدعی این جام، به دیدار نهایی راه یابند اما در بازی آخر با شکست‌های مشابه 3 بر یک برابر رقیبان از فتح مهمترین جام باشگاهی در قاره آسیا ناکام ماندند.

سپاهان در پنجمین دوره این جام توانست در حضور تیم‌های الشباب عربستان، العین امارات و الاتحاد سوریه با 13 امتیاز مقتدرانه راهی مرحله حذفی شود و با غلبه بر تیم‌های کاوازاکی فرونتال ژاپن و الوحده امارات به دیدار نهایی راه یافت اما در حالیکه در بازی رفت فینال برابر اوراواردز ژاپن به تساوی یک بر یک دست یافت، در بازی برگشت در ورزشگا سایتاما با 2 گل مغلوب شد تا جام در ژاپن باقی بماند.

سه سال بعد ذوب آهن دیگر تیم اصفهانی با برتری برابر تیم‌های مدعی همچون بنیادکار ازبکستان، الاتحاد عربستان(نایب قهرمان دوره گذشته) و الوحده امارات به عنوان صدرنشین گروه مرگ راهی مرحله حذفی شد و پس از حذف تیم‌های مس کرمان، پوهانگ کره جنوبی(قهرمان دوره گذشته) و الهلال عربستان مقتدرانه فینالیست این جام شد اما در بازی نهایی با نتیجه 3 بر یک مغلوب ایلهوآچونما کره‌جنوبی شد.

این نتیجه درحالی رقم خورد که ذوب‌آهن تا شکستن طلسم قهرمان نشدن تیم‌های ایرانی در مسابقات باشگاهی آسیا یک گام کوچیک فاصله داشته و با توجه به نتایجی که در این جام کسب کردند شایسته‌تر از ایلهوآچونما کره‌جنوبی برای بالای سربردن جام قهرمانی دوره گذشته لیگ قهرمانان آسیا بودند.

در مطلب زیر به تاریخچه فوتبال باشگاهی در قاره آسیا و نتایج تیم‌های ایرانی در این جام بصورت مختصر اشاره شده است:

تاریخچه مسابقات باشگاهی فوتبال در آسیا:
فوتبال باشگاهی در آسیا از سال 1967 در قالب مسابقاتی با عنوان جام باشگاه‌های آسیا آغاز شد، که هاپوئل رژیم اشغالگر قدس فاتح دو دوره نخست این رقابت‌ها شد. تاج (استقلال سابق) در سومین دوره این جام در دیدار نهایی 2 بر یک هاپوئل را شکست داد و نخستین تیم ایرانی لقب گرفت که این جام را بالای سر برده است. چهارمین دوره هم با قهرمان مکابی ژیم اشغالگر قدس به پایان رسید.

در حالیکه جام پنجم قرار بود با حضور تیم‌های رنجرز هنگ‌کنگ، تاج(استقلال) ایران، مکابی رژیم اشغالگر قدس، القادسیه کویت و هومنت‌من لبنان برگزار شود، با انصراف تیم‌های رنجرز، القادسیه و هومنت‌من به دلیل حضور تیم رژیم اشغالگر قدس، مسابقات کنسل شد.

البته پس از لغو این دوره از مسابقات تا سال 1985رقابت‌های فوتبال باشگاهی در قاره کهن برگزار نشد اما از سال 1985 این مسابقات در قاره آسیا مجددا آغاز شد که تیم "دوو رویالز" کره‌جنوبی با برتری 3 بر یک برابر الاهلی عربستان در دیدار نهایی این جام، نخستین قهرمان این جام لقب گرفت.

در طی 17 سال برگزاری این جام، کره‌جنوبی با 6 عنوان قهرمانی(سوون بلووینگز و پوهانگ استیلرز هر کدام 2 بار و دوو رویالز و ایلهواچونما هر کدام یک بار) عنوان پرافتخارترین کشور را این مسابقات از آن خود کردند که سوون سامسونگ این کشور هم آخرین قهرمان جام باشگاه‌های آسیا لقب گرفت.

تیم‌های باشگاهی ایران با 3 قهرمانی (استقلال 2 بار و پاس یک بار)، ژاپن (یومیوری، فروکاوا و جوبیلوایواتا هرکدام یک بار، رژیم اشغالگر قدس (هاپوئل 2 بار و مکابی یک بار) در رده‌های بعدی قرار دارند. تیم‌های باشگاهی عربستان(الهلال 2 بار) و تایلند (تای فارمرز بانک 2 بار) این جام را فتح کردند و تیم‌های باشگاهی لیائوبنگ چین و السد قطر نیز هرکدام یک مرتبه قهرمانان این مسابقات لقب گرفتند.

فارمرز بانک تایلند نخستین تیمی بود که دو مرتبه بصورت متوالی قهرمان این جام شد. تیم‌های پوهانگ استیلرز و سوون سانسونگ هم در دو سال پشت سر هم جام قهرمانی این مسابقات را بالای سر بردند.

اسامی قهرمانان مسابقات جام باشگاه‌های آسیا:
1986: دوو رویالز کره جنوبی 3 - الاهلی عربستان یک
1987: فروکاوای ژاپن(دیدارهای نهایی در قالب یک گروه 4 تیمی برگزار شد)
1988: یومیوری‌ژاپن 3 - الهلال‌عربستان صفر(الهلال به دلیل اعتراض به برنامه‌ریزی رقابت‌ها ‌در بازی فینال شرکت نکرد)
1989: السد قطر 3 - الراشد عراق 3 (السد به دلیل گل‌های بیشتر در خانه حریف قهرمان شد)
1990: لیائونینگ چین 2 - نیسان ژاپن یک
1991: استقلال ایران 2 - لیائونینگ چین یک
1992: الهلال عربستان یک(4) - استقلال ایران یک(3)
1993: پاس ایران یک - الشباب عربستان صفر
1994: فارمرزبانک تایلند 2 - عمان کلوپ یک
1995: فارمرزبانک تایلند یک - العربی قطر صفر
1996: ایلهوآ چونما کره‌جنوبی یک - النصر عربستان صفر
1997: پوهانگ استیلرز کره‌جنوبی 2 - ایلهوآ چونما کره‌جنوبی یک
1998: پوهانگ استیلرز کره‌جنوبی صفر(6) - دالیان چین صفر(5)
1999: جوبیلو ایواتا ژاپن 2 - استقلال ایران یک
2000: الهلال عربستان 3 - جوبیلو ایواتا ژاپن 2
2001: سوون سامسونگ کره‌جنوبی یک - جوبیلو ایواتا ژاپن صفر
2002: سوون سامسونگ کره‌جنوبی صفر(4) - آنیانگ کره‌جنوبی صفر(2)

از سال 1990 رقابتی تحت عنوان جام در جام باشگاه‌های آسیا که تیم‌های قهرمان جام حذفی کشورهای این قاره اجازه حضور در این بازی‌ها را داشتند، آغاز شد. پرسپولیس تهران با برتری برابر المحرق بحرین فاتح نخستین دوره این مسابقات نام گرفت و الهلال عربستان در سال 2-2001 با شکست چونبوک موتورز آخرین عنوان قهرمانی این رقابت‌ها را از آن خود کرد.

در این جام که عمری 12 ساله داشت، عربستان با 6 قهرمان (الهلال،(2 مرتبه)،القادسیه، النصر، الاتحاد و الشباب) بهترین کشور محسوب شد و ژاپن با 5 قهرمانی(نیسان(2 مرتبه)، یوکوهاما، هیراتسوکا و شیمیزو) در رده دوم قرار گرفت و پرسپولیس هم تنها عنوان قهرمانی فوتبال ایران در جام در جام آسیا را کسب کرد.

نیسان ژاپن با دو مرتبه قهرمانی متوالی در این جام رکوردار است و تیم الهلال عربستان هم در طی 5 سال دو بار قهرمان این جام شد که آخرین جام قهرمانی هم به این تیم عربستانی رسید.

اسامی قهرمانان مسابقات جام در جام آسیا:
1990-91: پرسپولیس ایران یک - المحرق بحرین صفر
1991-92: نیسان ژاپن 6 - النصر عربستان یک
1992-93: نیسان ژاپن 2 - پرسپولیس ایران یک
1993-94: القادسیه عربستان 6 - ساوث چینا 2
1994-95: یوکوهاما مارینوس ژاپن 2 - الشعب امارات یک
1995-96: بلمار هیراتسوکا ژاپن 2 - الطلبه عراق یک
1996-97: الهلال عربستان 3 - ناگویا گرامپوس ژاپن یک
1997-98: النصرعربستان یک - سوون سامسونگ کره‌جنوبی صفر
1998-99: الاتحاد عربستان 3 - چونام دراگونز کره‌جنوبی 2
1999-2000: شیمیزو ژاپن یک - الزورا عراق صفر
2000-1: الشباب عربستان 4 - دالیان چین 2
2001-2: الهلال عربستان 2 - جئونبوک هیوندای کره‌جنوبی یک

مسئولان برگزاری مسابقات فوتبال باشگاهی در قاره آسیا از سال 1995 طرح رقابتی تحت عنوان "سوپر جام باشگاه‌های آسیا" را اجرایی کردند و طی آن تیم‌های قهرمان جام باشگاه‌ها و جام در جام آسیا برابر هم به میدان می‌رفتند که یوکوهاما فلوگلس ژاپن با پیروزی 4 بر 3 برابر فارمرزبانک تایلند نخستین قهرمان این جام لقب گرفت.

عربستانی‌ها با 3 قهرمانی و 3 نایب قهرمانی بهترین‌ کشور این جام شدند. تیم‌های کره‌جنوبی با 3 قهرمانی و یک نایب قهرمانی، تیم‌های ژاپنی با 2 قهرمانی و 2 نایب قهرمانی در رده سوم قرار گرفتند و فارمرزبانک تایلند هم تنها عنوان نایب قهرمان این کشور را در این جام کسب کرد.

اسامی قهرمانان سوپر جام آسیا:
1995: یوکوهاما فلوگلس ژاپن 4 - فارمرزبانک تایلند 3
1996: ایلهوا چونما کره‌جنوبی 6 - بلمار هیراتسوکا ژاپن 3
1997: الهلال عربستان 2 - پوهانگ استیلرز کره‌جنوبی یک
1998: النصر عربستان یک - پوهانگ استیلرز کره‌جنوبی یک(النصر به دلیل گل زده در خانه حریف قهرمان شد)
1999: جوبیلو ایواتا ژاپن 2 - الاتحاد عربستان 2 (جوبیلو ایواتا به دلیل گلزنی در خانه حریف قهرمان شد)
2000: الهلال عربستان 3 - شیمیزو اسپالس ژاپن
2001: سوون سامسونگ کره‌جنوبی 4 - الشباب عربستان 3
2002: سوون سامسونگ کره‌جنوبی یک - الهلال عربستان یک(سوون سامسونگ به دلیل گلزنی در خانه حریف قهرمان شد)

تاریخچه لیگ قهرمانان آسیا:
تا سال 2002 مسابقات فوتبال درقاره آسیا تحت دو عنوان جام باشگاه‌ها و جام در جام آسیا برگزار می‌شد اما کمیته برگزاری مسابقات باشگاهی در این قاره پس از پایان مسابقات در سال 01-2000 تصمیم گرفت همانند رقابت‌های اروپایی با ادغام این دو جام پیکارها را در قالب لیگ قهرمانان آسیا برگزار کند.

همچنین درکنار این جام برای تیم‌های درجه سوم آسیا مسابقات دیگری به نام جام AFC در نظر گرفته شد تا این تیم‌ها فرصت حضور در بازی‌های قاره‌ای را از دست ندهند.

البته با گذشت زمان در نحوه برگزاری آن تغییرات بسیاری بوجود آمد ولی همچنان دیدگاه ثابتی برای برگزاری آن وجود ندارد و هر 2 سال تغییراتی در شکل انجام مهمترین رقابت باشگاهی در قاره آسیا صورت می گیرد.

تاکنون تیم‌های فوتبال سپاهان اصفهان(6 مرتبه)، استقلال تهران(4 مرتبه)، پرسپولیس، ذوب‌آهن اصفهان و صبای قم(هرکدام دو مرتبه) و پاس تهران، فولادخوزستان، سایپا کرج و مس کرمان نمایندگان ایران در هشت دوره گذشته این جام بوده‌اند که تیم‌های سپاهان و ذوب آهن با کسب عنوان نایب قهرمانی، تنها افتخارات تیم‌‎های باشگاهی کشورمان در این جام را کسب کردند.

امسال هم تیم‌های سپاهان اصفهان(قهرمان لیگ)، ذوب‌آهن اصفهان(نایب قهرمان لیگ)، استقلال تهران(تیم سوم لیگ) و پرسپولیس(قهرمان جام حذفی) نمایندگان ایران در این جام هستند که امیدواریم بتوانند طلسم قهرمان نشدن تیم‌های باشگاهی ایران در لیگ قهرمانان آسیا را بدست آورند.

ضمن اینکه نباید فراموش کرد آخرین قهرمانی تیم‌های ایرانی در مسابقات باشگاهی آسیا به سال 1993 باز می‌گردد که طی آن تیم پاس ایران موفق شد با پیروزی برابر الشباب عربستان عنوان قهرمانی آن رقابت‌ها را از آن خود کرد.

قهرمانان ادوار مختلف لیگ قهرمانان آسیا:
2003: العین امارات 2 - بک‌تراساسونا یک (رفت 2 بر صفر به سود العین - برگشت یک بر صفر به سود بک‌تراساسونا)
2004: الاتحاد عربستان 6 - ایلهوآچونما کره‌جنوبی 3 (رفت یک‌‎بر 3 به‌سود ایلهوآچونما - برگشت‌صفر بر 5 به سود الاتحاد)
2005: الاتحاد عربستان 5 - العین امارات 3 (رفت  یک بر یک - برگشت 4 بر 2 به سود الاتحاد)
2006: جئونبوک کره‌جنوبی 3 - الکرامه سوریه 2 (رفت 2 بر صفر به سود جئونبوک - برگشت 2 بر یک به سود الکرامه)
2007: اوراواردز ژاپن 3 - سپاهان ایران یک(رفت یک بر یک - برگشت 2 بر صفر به سود اوراوا)
2008: گامبا اوزاکا ژاپن 5 - آدلاید یونایتد استرالیا صفر(رفت 3 بر صفر - برگشت 2 بر صفر)
2009: پوهانگ استیلرز کره‌‍جنوبی 2 - الاتحاد عربستان یک
2010: ایلهوآچونما کره‌جنوبی 3 - ذوب آهن ایران یک

البته از سال 2009 به بعد مسابقات فوتبال لیگ قهرمانان آسیا با شکل و مقرراتی تازه و با پسوند "حرفه‌ای" به عنوان رقابت‌های فوتبال حرفه‌ای لیگ قهرمانان آسیا پیگیری می‌شود.

مهر