دبیرستانی که فقط متاهل ها می روند

جام جم: رئیس سابق آموزش و پرورش تهران و معاون حال پرورشی وزیر، ازدواج دختران دانش‌آموز را توصیه می‌کند. وزیر آموزش و پروش می‌گوید که از ازدواج دختران دانش‌آموز خوشحال می‌شود و بالاخره رئیس‌جمهور، 16تا 18 سالگی را بهترین سن ازدواج دختران می‌داند و همه اینها بهانه‌ای است تا اولین دبیرستان دختران متاهل آغاز به کار کند.قرار است بزودی مدارس ویژه دانش‌آموزان متاهل دختر در سراسر کشور راه‌اندازی ‌شود و اولین نمونه از این مدارس به طور آزمایشی در شهرستان کاشمر تاسیس شده است.

محمدتقی فخریان، مدیرکل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی در این باره توضیح داده است، به منظور ترویج فرهنگ ازدواج آسان و برطرف کردن مشکلات ادامه تحصیل دانش‌آموزان متاهل دختر، بخشی از فضای آموزشی به این افراد اختصاص داده شده است تا بتوانند در مدارس اختصاصی به تحصیلات خود ادامه بدهند.

به گفته او، آموزش و پرورش در تلاش است تا در هر شهر دست‌کم یک دبیرستان یا یک شیفت مدرسه به دانش‌آموزان متاهل اختصاص یابد که ممکن است در برخی شهرستان‌ها به دلیل تقاضای بالا، تعداد مدارس ویژه دانش‌آموزان متاهل نیز افزایش یابد.

گامی برای کاهش سن ازدواج

این تصمیم براساس نظر برخی کارشناسان واکنشی عملی به افزایش سن ازدواج دختران است که معمولا ادامه تحصیل، مهم‌ترین دلیل این تعویق عنوان می‌شود. براساس آمارهای رسمی مرکز آمار ایران، میانگین سن ازدواج جوانان در 30 سال پس از انقلاب اسلامی بیش از 5/3 سال برای زنان و 1/2 سال برای مردان افزایش یافته است. در حال حاضر میانگین سنی ازدواج مردان کمی بیش از 26 سال است و برای زنان نیز حول و حوش 24 سال اعلام می‌شود.

پاییز سال گذشته محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری با انتقاد از این آمارها گفت: «به نظر من، سن ازدواج مناسب برای دخترها 16، 17 و 18 سال است، یعنی زمانی که دخترها تازه شکوفا شده‌اند و در اوج عاطفه و احساس و لطافت هستند و سن مناسب برای ازدواج پسرها 19، 20 و 21 سال است.»

براساس این دیدگاه، کاهش سن ازدواج به زیر 20 سال مستلزم حضور دختران دانش‌آموز متاهل در دبیرستان‌هاست؛ پدیده‌ای که همواره در نظام آموزش به عنوان تهدید قلمداد شده و در برهه‌های مختلف از ممنوعیت کامل و اخراج تا تاهل و تذکر با این گونه دانش‌آموزان رفتار شده است؛ هرچند حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر آموزش و پروش نیز از ابتدا موضع خود را مشخص کرد و گفت: «ازدواج دختران دانش‌آموز هیچ اشکالی ندارد و ما از ازدواج آنها خوشحال می‌شویم»؛ اما به نظر می‌رسد با فشار مدیران مدارس مجبور شد که اضافه کند: «دخترانی که ازدواج می‌کنند، دیگر اجازه تحصیل در مدارس معمولی را ندارند و باید در مدارس شبانه‌روزی درس بخوانند.»

حالا با راه‌اندازی دبیرستان‌های دخترانه دانش‌آموزان متاهل، آنها به جای رفتن به مدارس شبانه‌روزی که برایشان به تنبیه شباهت داشت، روانه مدارس ویژه متاهلان خواهند شد.

ازدواج دانش‌آموزان، آسیب یا محافظت از آسیب؟

وزیر آموزش و پرورش معتقد است که ازدواج بموقع دانش‌آموزان دختر، آنها را از آسیب‌های اجتماعی محافظت می‌کند. او هر چند در بیان این جمله به هیچ تحقیقی استناد نمی‌کند، اما تاسیس مدرسه ویژه متاهلان و دغدغه او برای آموزش مهارت‌های زندگی و راهکارهای ازدواج سالم به دانش‌آموزان دختر، نشان می‌دهد که عزم نظام آموزش برای پایان دادن به مشکل ادامه تحصیل دختران دانش‌آموز جدی است؛تصمیمی که از سویی با انتقادهایی نیز همراه شده است. مشاور تربیتی در یک دبیرستان دخترانه ـ که نمی‌خواهد نامش نوشته شود، مخالف راه‌اندازی مدارس متاهلان است، او دلایلی می‌آورد که قابل تامل است.

به گفته این مشاور، راه‌اندازی هر مدرسه‌ای اعتبار و بودجه‌ای می‌خواهد که ادارات کل آموزش و پرورش در بسیاری از شهرستان‌ها این بودجه را ندارند. پس آموزش و پرورش باید اعتبارات خاصی به این امر اختصاص دهد.

او اضافه می‌کند: اختصاص یک شیفت از مدرسه به متاهلان هم نمی‌تواند مشکلات را حل کند چون در هر منطقه تعداد دختران متاهل آنقدر نیست که یک شیفت را در تمام پایه‌ها پر کند و بسیاری از این دانش‌آموزان حاضر نیستند از آن سر شهری مثل تهران به مدرسه خاصی بیایند. پس ناچار ترک تحصیل می‌کنند.

این مشاور ازدواج در سنین دبیرستان را مناسب نمی‌داند، هر چند از افزایش سن ازدواج به خاطر رشد توقعات بیجا و مشکلات اقتصادی مانند بیکاری و نداشتن مسکن نیز انتقاد دارد. او می‌گوید: درست است که سن ازدواج به دلایل موجه یا غیرموجه بالا رفته، اما تجربه ارتباط من با دخترهای 15، 16 ساله نشان می‌دهد که نیمی از‌ آنان هنوز از تصورات و تخیلات دوران کودکی فاصله نگرفته‌اند و گاهی در انتخاب همسر، تابع معیارهای بشدت احساسی و غیرمنطقی هستند. من گاهی با آنها درباره دوستان پسرشان صحبت می‌کنم. خیلی از آنان هیچ درک درستی از یک زندگی سالم زناشویی ندارند!

اقدامی خوب اما دیرهنگام

با وجود نگاه‌های موافق و مخالف به ازدواج دختران دانش‌آموز و ادامه تحصیل آنان در مدارس خاص، مسوولان نظام آموزش آن را به فال نیک می‌گیرند و معتقدند باید برای تحصیل متاهلان به دنبال سازوکار جدیدی بود.این در حالی است که سازمان ثبت احوال در سال 88 میانگین سن زنان مطلقه را حدود 28 سال اعلام کرده که نشان می‌دهد دختران برای ازدواج در سنین پایین علاوه بر داشتن مدرسه جداگانه به آموزش و مشاوره خاص نیز نیازمندند.

گرچه اقدام تاسیس مدارس برای دانش‌آموزان متاهل دختر می‌تواند از یک نگاه اقدامی مثبت ارزیابی شود، بویژه این‌که به لحاظ اخلاقی هم تحصیل همزمان دختران مجرد و متاهل ممکن است مشکلاتی ایجاد نماید، اما برخی کارشناسان معتقدند برای کاهش سن ازدواج و ترویج ازدواج آسان و برطرف کردن موانع ازدواج دختران، چنین اقدامی دیرهنگام است و باید چنین مدارسی حدود 10 یا 20 سال پیش راه‌اندازی می‌شد، چرا که در حال حاضر رده سنی دختران جامانده از ازدواج بین 30 تا 45 سال است و ازدواج برای دختران در سن دبیرستان فعلا مساله جامعه نیست.