بيماري پشت ميزنشيني

جام جم آنلاين: كارمنداني كه ساعت‌هاي طولاني پشت ميزشان در‌ وضعيتي مي‌نشينند كه بدنشان به طور عمودي نسبت به صندلي قرار نمي‌گيرد و با كامپيوتر يك سره براي ساعت‌هاي طولاني كار مي‌كنند يا كساني كه عادت به ورزش ندارند و يكباره بشدت ورزش مي‌كنند، دچار دردهاي عضلاني و استخواني آزاردهنده‌اي مي‌شوند كه ناشي از واردشدن صدمه وكشش بيش از حد به عضلات است.

اين افراد اغلب به يك نوع بيماري دچار مي شوند كه «فيبروميالژي» نام دارد. فيبروميالژي ناشي از دردهاي عضلاني استخواني است كه در بين تمام گروه‌هاي سني شايع است، اما اگر اين بيماري كه‌‌از نظر ظاهري با دردهاي روماتيسمي و آرتروز شباهت دارد، بدرستي تشخيص و كنترل نشود، دائمي شده و بدون شك روي فعاليت‌هاي روزمره تاثير نامطلوبي برجاي مي‌گذارد و در كارهاي عادي زندگي اختلال ايجاد مي‌كند.

از ضربه تا نشستن‌هاي غلط

فيبروميالژي يك مشكل عضلاني استخواني است كه مهم‌ترين علائم آن دردهاي عضلاني، خستگي و احساس درد و آسيب‌پذيري در نواحي مثل ستون فقرات، گردن، شانه‌ها و لگن است. اين نقاط از بدن در طول روز آسيب مي‌بينند، بويژه وقتي كه بيش از حد كشيده شوند. مثلا در موقع كار با رايانه‌ يا وقتي سر خود را زياد به سمت پايين نگه مي‌داريم اين عارضه بروز مي‌كند.

دكتر سيروس ملك‌پور، ارتوپد و عضو هيات علمي دانشگاه تهران در اين‌باره مي‌گويد: غير از ضربه، عفونت‌هاي ويروسي و بيماري‌هاي زمينه‌اي مي‌تواند موجب بروز اين بيماري شايع عضلاني استخواني شود. بعلاوه برخي از عوامل چون زايمان، عادت‌هاي غلط خوابيدن (مثلا مكرر روي شكم خوابيدن) و نشستن غلط به مدت طولاني به طوري كه پشت و كمر، حالت قوزكرده داشته و از حالت 90 درجه خارج شوند، مي‌توانند موجب بروز علائم اين عارضه بشوند. به بيان ديگر وقتي عضله يا رباطي در بدن طي يك دوره زماني بشدت كشيده مي‌شود، فيبروميالژي بروز مي‌كند. همچنين آسيب‌ديدگي شديد عضلاني مي‌تواند عامل ابتلا به اين عارضه باشد.

هنگام نشستن قوز نكنيد

دكتر ملك‌پور به 2 ديدگاه در ارتباط با دلايل بروز فيبروميالژي به‌دنبال نشستن در وضعيت‌هاي غلط اشاره كرده و مي‌‌افزايد: از يك نظر، مهم‌ترين علت دردهاي ناحيه كمري، اختلالات وضعيتي بدن و فشارهاي ناشي از وضعيت غلط بدن هنگام نشستن به صورت قوزكرده يا بلندكردن اجسام سنگين، زياد ايستادن و بلندكردن شيء به مدت طولاني است.

اين وضعيت‌ها منجر به كشيدگي عضلات پشت مي‌شوند، در اين وضعيت‌هاي غلط،گودي كمر كاهش يافته و از حالت عادي كه زاويه آن 45 تا 60 درجه است، خارج مي‌شود.

به بيان ديگر، عضلات پشتي ستون فقرات دچار كشش بيش از حد شده و گودي كمر افزايش مي‌يابد كه باز هم دردهاي ناحيه كمر به وجود مي‌آيند. فراموش نكنيد كه صندلي‌هاي مناسب، صندلي‌هايي هستند كه 3 گودي گردن، برجستگي پشت و گودي كمر را در يك راستا حفظ مي‌كنند. با اين حال روي مناسب‌ترين صندلي هم به طور مداوم نبايد بيش از يك ساعت نشست و با چند دقيقه راه‌رفتن بايد در ميان نشستن‌هاي طولاني وقفه ايجاد كرد. از سوي ديگر ضروري است رانندگي هم پيوسته بيش از 4 ساعت ادامه نيابد و در حين رانندگي از بالشتك‌هايي براي قرارگرفتن گودي كمر در زاويه 45 تا 60 درجه بهره گرفته شود و بازوها هم نبايد در زمان رانندگي خم بشوند.

شما مبتلا به آرتروز يا روماتيسم نيستيد

در واقع فيبروميالژي ناشي از كشش بيش از حد عضلات زماني است كه عضلات تحت فشار خسته شده اند و ليگامان‌ها (تاندون‌ها كه استخوان‌ها را به هم متصل مي‌كنند) جاي آنها را مي‌گيرند در نتيجه دردهاي شديد عضلاني و استخواني احساس مي‌شوند. مشكل در خوابيدن، احساس خستگي حتي پس از خواب كامل شبانه، سردردهاي مكرر، احساس بي‌حسي و كرختي در دست‌ها و پاها، خشكي و سفتي بدن، تنبلي و مشكل در بيدارشدن از خواب و حالت‌هايي مثل تحريك‌پذيري و افسردگي شديداز نشانه هاي فيبروميالژي است اما مهم‌ترين نشانه آن،بروز درد در نواحي مختلف بدن بويژه در بالاي گردن، شانه‌ها و كمر است.

دكتر ملك‌پور تاكيد مي‌كند: زماني كه شخص دچار پوكي استخوان است يا به نوعي در استخوان‌هايش مشكل دارد كه با راديوگرافي يا آزمايش تراكم استخوان قابل تاييد است، برايش تشخيص آرتروز مي‌دهند در حالي كه عضلاتش، برخلاف بيماري فيبروميالژي درگير نيست. بيماري‌هاي روماتيسمي هم مربوط به مفاصل هستند و كمردردهاي روماتيسمي منتهي به ديسك كمر شده و درد ناشي از آن اندام تحتاني بدن را نيز درگير مي‌كند. روماتيسم از طريق آزمايش خون قابل شناسايي و تاييد است. در حالي كه فيبروميالژي از طريق معاينات كلينيكي پزشك تشخيص داده شده و درمان مي شود.

دردي قابل درمان

براي درمان فيبروميالژي چندين راهكار وجود دارد كه برخي از آنها بسيار ساده هستند. بر اين اساس براي برخي بيماران مصرف قرص‌هاي خوراكي شل‌كننده عضلات تجويز مي‌شود. در شرايط حادتر انجام فيزيوتراپي به طور منظم توصيه مي‌شود. گاهي اوقات هم اين عارضه موجب بروز افسردگي شده و در نتيجه بيمار طبق تجويز پزشك بايد داروي افسردگي مصرف كند. بي‌شك انجام ورزش‌هاي كششي براي بهبود خشكي و سفتي بدن در اين بيماري موثر است. براي اين منظور به جاي استفاده از وسايل ورزشي، تمرينات كششي يوگا توصيه مي‌شود. از اثرات شناكردن براي آرام‌سازي ذهن، انرژي‌دادن به بدن و بالاخره آرام‌كردن كل بدن نيز نبايد غافل شد. حتي حمام آب گرم و ماساژ بدن با روغن‌هاي آرامبخش نيز مي‌تواند احساس تنبلي پس از بيدارشدن از خواب را كه از نشانه‌هاي فيبروميالژي است، از بين ببرد.

يك توصيه جدي هم به والدين ضروري به نظر مي‌رسد و آن اين‌كه براي جلوگيري از بروز كمردرد و آسيب به ستون فقرات در كودكان، سنگيني كوله‌پشتي آنها را بررسي كنند. چرا كه كوله‌پشتي‌هايي كه با كتاب و ديگر وسايل پر مي‌شوند، مي‌تواند منجر به آسيب به كمر و ستون فقرات كودكان شود. كوله‌پشتي كودكان نبايد بيش از 15 درصد وزن كودك، سنگيني داشته باشد.