نگاهی دیگر به قصه موحد

عصر ایران ورزشی، اهورا جهانیان - سخنان پر درد و رنج عبدالله موحد در گفتگو با شبکه بی بی سی، به خوبی نشان داد که نوستالژی سلطنت طلبان در خصوص به سامان بودن همه امور در رژیم گذشته، تصویری موهوم و بی اساس است.

موحد در کنار تختی، بزرگترین کشتی گیر تاریخ کشتی ایران است. او پنج مدال طلای جهانی و یک طلای المپیک دارد. موحد تنها کشتی گیر ایرانی است که بیش از 4 مدال طلا ( جهانی و المپیک ) در کارنامه اش دارد.

ضمناً او تنها کشتی گیر ایرانی است که در میادین جهانی و المپیک، شش طلای پیاپی کسب کرده است. وی از این حیث در تاریخ کشتی جهان نیز کم نظیر است. تنها بزرگانی چون مدوید، بلاگلازوف، خادارتسف، آرسن فادزائف و چند نفر دیگر، موفق شده اند شش و یا بیش از شش طلای پیاپی کسب کنند.

اما عبدالله موحد با این همه افتخار و اعتبار، در دوران رژیم شاه صرفاً به دلیل چند گزارش مغرضانه چند مامور اطلاعاتی، برای همیشه از فعالیت های ورزشی محروم و حتی خروجش از کشور نیز ممنوع اعلام شد.

چرا رژیم شاه با موحد چنین رفتاری کرد؟ موحدی که عضو هیچ دسته و گروه سیاسی نبود و اصولاً انسانی غیر سیاسی بود و در هیچ یک از مناسبت های سیاسی علیه رژیم شاه موضع گیری نکرده بود، چرا این گونه مورد غضب سیاسی قرار گرفت؟


دلیل این امر تا حد زیادی ریشه در ماهیت رژیم شاه دارد. رژیم شاه، رژیمی سلطانی بود؛ به این معنا که حاکمی غیردموکرات در راس ساختار قدرت نشسته بود و ساختار قدرت آن رژیم نیز برآمده از شبکه های حامی پروری دست پخت سلطان بود. یعنی حامیانی به گرد وجود شاه گرد آمده بودند و خود این افراد نیز حامیانی برای خود تدارک دیده بودند. این رویکرد منجر به شکل گیری شبکه حامی پروری وسیعی شده بود که کارش تولید حامی برای سلطان و ملازمان وی بود.

اگر این شبکه با کسی خارج از چارچوب خودش درمی افتاد، آن فرد دیگر باید بر جان و مال و آبروی خود بیمناک می شد. دلیل اصلی مغضوب شدن غلامرضا تختی در رژیم شاه، نزدیکی وی به جبهه ملی و البته غرض ورزی شاپور غلامرضا، برادر محمدرضا شاه، نسبت به وی بود. شاپور غلامرضا نیز یکی از افراد ذی نفوذ در شبکه حامیان محمدرضا شاه بود.

تختی به دستور مقامات رژیم در یک سال آخر عمرش اجازه ورود به هیچ یک از سالن های کشتی را نداشت. او در آن آخرین سال، قهرمانی تنها و طردشده بود و، چنانکه گفته اند، افسردگی ناشی از این طردشدگی، یکی از دلایل خودکشی احتمالی او بود.

رفتار جفاکارانه رژیم شاه با تختی، سلطان و حامیانش را متنبه نکرد و عیناً در قبال موحد هم تکرار شد. موحد نیز چون تختی نه تنها قدر ندید و بر صدر ننشست، بلکه با بی احترامی و بی رسمی کم نظیری، به گوشه عزلت و اندوه رانده شد.
تختی و موحد بزرگترین ورزشکاران ایران پیش از انقلاب بودند اما رژیم غیردموکراتیک و سفله پرور محمدرضا شاه پهلوی، با هر دوی آنها چنان معامله ای کرد که حتی دیکتاتور کامل عیاری چون ژوزف استالین هم چنین معامله ای با قهرمانان ملی اش نکرده بود.

از آن روزها زمان زیادی گذشته است. تختی اسطوره شده و همه او را به یاد دارند اما موحد را خیلی ها از یاد برده اند. ظلم رژیم شاه به تختی بدل به حکایتی شده که بزرگترها از کودکی در گوش همه ما خوانده اند. حکایت موحد اما حکایتی روایت نشده است.  از این حکایت ها، اگر به جستجوی تاریخی بپردازیم، در رژیم شاه بیشتر از این ها یافت می شود.

 اما سخن اصلی این یاداشت، با کسانی است که گذشت زمان گرد فراموشی یا بی خبری بر حافظه آنها پاشیده است.

 عوام الناس ناخشنود از وضعیت نامطلوب کنونی، در تاکسی ها و محافل خانوادگی، گاه چنان درباره رژیم پیشین سخن می گویند که گویی ایران آن دوران بهشت برین بود و همه چیز رو به راه. ایرانی مهد رفاه و شایسته سالاری. در حالی که نباید از یاد برد که در ایران خاندان پهلوی، آدم ناشایسته ای چون شاپورغلامرضا، می توانست قلم جفا بر دفتر صفای جهان پهلوان تختی بکشد و بزرگترین قهرمان کشتی ایران را از ورود به کلیه سالن های کشتی بازدارد و موحد، نیز که پرچم برافراشته میهن دوستی و افتخار ملی بود، به دلیل سر خم نکردن در برابر مقامات ورزش آن زمان، چونان مایه ننگ ورزش این کشور، برای همیشه از عرصه ورزش اخراج شود.

باری، از حسرت خوردن های ناموجه و نابجا بر گذشته، پرهیز باید کرد. سرنوشت تلخ تختی ها و موحدها در رژیم شاه به خوبی نشان می دهد که چرا پهلوی ها به چنان عاقبت شومی دچار شدند.