این هیات در سال 2006 با حکم ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی، تشکیل شد. قبل از این حکم، پادشاه به طور مستقیم، ولیعهد را معرفی می کرد البته در این روند با شاهزادگان ارشد، مشورت غیررسمی می کرد.

این نخستین تجربه این هیات پس از تشکیل آن تاکنون است.

همیشه معرفی مسئولان ارشد عربستان سعودی به عنوان بزرگترین صادر کننده نفت خام جهان و دارنده یک پنجم ذخایر نفتی جهان با توجه جهانی روبه رو بوده است.

شاهزاده سلطان (ولیعهد متوفی)، ملک عبدالله (پادشاه) و شاهزاده نایف (وزیر کشور)

در حال حاضر بسیاری از منابع آگاه و رسانه ها از رقابت و حتی رویارویی غیرعلنی در میان شاهزادگان ارشد و فرزندان پسر ملک عبدالعزیز پایه گذار سلسله پادشاهی آل سعود بر سر تصدی ولیعهدی خبر می دهند چرا که با وضعیت نامناسب جسمی پادشاه، ولیعهد جدید بیش از گذشته به کرسی پادشاهی نزدیک است.

پس از مرگ ولیعهد، علاوه بر این پست، کرسی وزیر دفاع نیز خالی شده است لذا علاوه بر انتخاب فردی برای پست ولیعهدی، فرد دیگری نیز می بایست برای وزیر دفاع معرفی شود.ولیعهد متوفی ،‌ وزیر دفاع نیز بود.

این روند منجر به خالی شدن پست های بیشتری در سطوح پایین تر می شود.

مهمترین گزینه ها

هم اکنون شاهزاده نایف 78 ساله از پسران عبدالعزیز پایه گذار سلسله پادشاهی آل سعود و برادر ناتنی ملک عبدالله پادشاه فعلی، از بیشترین شانس تصدی سمت ولیعهدی برخوردار است.
او هم اکنون پست های معاون دوم پادشاه و وزیر کشور را برعهده دارد.

وی در مارس 2009 با حکم پادشاه به عنوان معاون دوم او در هیات وزیران منصوب شد.
در حال حاضر پادشاه و ولیعهد به ترتیب رئیس و معاون هیات وزیران هستند.

در همین ارتباط روزنامه آمریکایی "وال استرتیت ژورنال" نوشت که مرگ شاهزاده سلطان، باب ولیعهدی شاهزاده نایف وزیر کشور فعلی را باز کرد؛اقدامی که جناح لیبرال ها در حکومت ریاض را ناراحت می کند زیرا آنها معتقدند نایف در دوره تصدی وزارت کشور یعنی از سال 1975 تاکنون ، با انجام برخی از اصلاحات مقابله کرد و همیشه به دنبال سرکوب مخالفان سیاسی بود.

به شاهزاده نایف به عنوان یکی از موانع اصلاحات اجتماعی اقتصادی نگریسته می شود. اصلاحاتی که پادشاه فعلی به دنبال آنهاست و از جمله این اصلاحات می توان به جلوگیری از روند تاثیرگذاری نهادهای افراط گرایی دینی در عربستان اشاره کرد.

مهمترین رقیب وزیر کشور برای در اختیار گرفتن مسئولیت ولیعهدی، شاهزاده سلمان، حاکم فعی ریاض است.
در صورتی که شاهزاده سلمان در این رقابت ناکام شود حداقل به پست وزارت دفاع چشم خواهد دوخت.

در پست وزارت دفاع اما خالد پسر ولیعهد متوفی معاون است و عملا مسئولیت های این وزارتخانه را برعهده دارد. او خود را محق تر از دیگران برای تصدی این پست می داند.

هیات بیعت

"هیات بیعت" متشکل از 34 شاهزاده است که هر کدام، خانواده یکی از پسران ملک عبدالعزیز بنیانگذار سلسله پادشاهی آل سعود را نمایندگی می کند.
در این هیات هر عضو یک رای دارد. رای گیری به صورت مخفی صورت می گیرد و وظیفه انتخاب پادشاه و ولیعهد را برعهده دارد.
نحوه انتخاب ولیعهد نیز اینگونه است که در ابتدا پادشاه می تواند یک یا چند گزینه را به عنوان کاندیداهای تصدی ولیعهدی به اعضای هیات بیعت معرفی کند.
اعضای هیات بیعت می تواند یکی از این گزینه ها را انتخاب کند. در غیر این صورت هیات بیعت یک یا چند گزینه را به پادشاه معرفی می کند تا او، ولیعهد را از میان آنها انتخاب کند.

تغییرات آتی

پیش از این ملک عبدالله فرزندش متعب را به عنوان جانشین خود در ریاست گارد ملی منصوب کرده بود لذا بعید نیست وزیر کشور فعلی هم در صورتی که به عنوان ولیعهد انتخاب شود؛ مسئولیت وزارت کشور را به فرزندش "محمد"معاون فعلی وزارت کشور، واگذار کند.