بنده پیش‌بینی می‌کنم که در سه سال آینده، بحران خاموشی برق خواهیم داشت و نباید تعجب هم کنیم، زیرا وقتی سرمایه‌گذاری برای نیروگاه‌های برق انجام نمی‌شود، کسری تولید برق خواهیم داشت و بالطبع با سهمیه‌بندی، می‌توانیم برق را به همه کشور برسانیم.

فارس: داوود دانش جعفری وزیر سابق اقتصاد با انتقاد از عدم اختصاص سهم یارانه تولید و هشدار نسبت به بروز مشکلات در سالهای آتی گفت: طرحی که با چندین هزار نفر ساعت کارشناسی به سهمیه‌های 50 و 30 و 20 درصد برای مردم و بخش تولید و دولت رسید، نباید یک شبه به 95 و 5 و صفر درصد تبدیل می‌گشت.

داود دانش جعفری، در گردهمایی هفتگی جامعه انجمن‌های اسلامی اصناف و بازار گفت: وقتی تولید فراموش شود، سرمایه‌گذاری و اشتغال نیز تعطیل خواهد شد.

گردهمایی اصناف و بازاریان در مسجد امام خمینی(ره) بازار تهران با حضور داود دانش جعفری، استاد دانشگاه و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد.

چرا طرح هدفمندی یارانه‌ها اجرا شد؟

وی با یادآوری نقش بازاریان در پیروزی انقلاب اسلامی و مقاطع حساس گفت: امروز قرار بر این است که عملکرد طرح هدفمندی یارانه‌ها در دوران اجرا بررسی شود. نخست باید بدانیم هدف اصلی این طرح چه بود؟! در یک جمله، می‌توان گفت هدف این طرح کمک به نظام معیوب تولید کشور و اصلاح آن جهت بهره‌وری بهتر کشور بود.

یعنی با توجه به اینکه در کشور هزینه‌های سنگین دولتی انجام می‌شد، ساختار تولید کشور معیوب بود و تولید هدف اصلی فعالان اقتصادی نبود و این هدف تا هدفمندی یارانه‌ها هیچ گاه به منصه ظهور نمی‌رسید. از اهداف دیگر اجرای این طرح، افزایش سرمایه گذاری بود؛ همه این اهداف وقتی به مرحله اجرا نزدیک می‌شد که ما نظام یارانه‌ای کشور را اصلاح می‌کردیم.

عضو مجمع تشخیص مصلحت افزود: پیشتر نهادهای مربوطه قیمت‌های حامل‌های انرژی را در سطح پایین نگه می‌داشتند تا دولت بتواند در بخش تولید به تعادل برسد، ولی در طرح هدفمندی باید حامل‌ها افزایش می‌یافتند؛ البته ذکر این نکته ضروری است که قیمت حامل‌های انرژی در کشور ما، هیچ همخوانی خاصی با هم نداشتند؛ مثلا قیمت بنزین و گازوئیل که در دنیا از اختلاف 5٪ برخوردار است، در کشور ما دارای اختلاف بسیاری بود و برای همین، هنگامی که طرح اجرا شد، بخش گازوئیل‌سوز حمل و نقل کشور، ما دچار مشکلات بیشتری شد.

وی در ادامه افزود: پس قرار شد قیمت‌های قبلی اصلاح شوند و ما‌به‌تفاوت حاصله به صندوقی که در اختیار دولت است، ریخته شود و بنا بر هزاران ساعت کار کارشناسی این مبلغ موجود در صندوق به صورت 50 درصد برای مردم و 30 درصد برای بنگاه‌های اقتصادی و 20 درصد مابقی برای دستگاه‌های دولتی صرف شود.

سهم 20 درصدی دولت از یارانه‌ها برای چه بود؟

منظور از صرف هزینه برای دستگاه‌های دولتی این است که با توجه به بالا رفتن هزینه حامل‌های انرژی، برخی از دستگاه‌های دولتی در خدمات‌رسانی با همان بودجه گذشته دچار مشکل می‌شدند و برای جلوگیری از وجود چنین مشکلاتی 20 درصد درآمد این صندوق به دستگاه‌های دولتی اختصاص یافت. یکی از این دستگاه‌های دولتی وزارت آموزش پرورش بود که مثلا برای گرمایش کلاس‌های درس به مشکل می‌خورد و یا وزارت نیرو که پیمانکارانی که با این وزارتخانه قرارداد داشتند، طرح‌ها را نیمه کاره رها می‌کردند؛ آن هم به دلیل بالا رفتن هزینه‌های حامل‌های انرژی.

دانش جعفری اظهار داشت: این پرسش مطرح شد که چرا باید به بنگاه‌های تولیدی کمک کرد؟ در پاسخ باید گفت: چون هزینه‌ها بالا می‌رود، تولیدکنندگان نمی توانند تولید گذشته را داشته باشند؛ بنابراین، باید به آنها در قالب کمک بلاعوض و یا وام تسهیلات داد تا بتوانند از این مرحله گذار بگذرند، چون در صورت ارایه ندادن این تسهیلات، عملا توجیهی برای ادامه فعالیت برخی از تولیدکنندگان نیست، زیرا راندمان در تولید، نشان‌دهنده همه موارد خواهد بود.

مثلا در ساخت نیروگاه برق، باید توجه داشت چه مقدار از هزینه انجام شده تبدیل به برق و یا راندمان برق خروجی چه مقدار است و پس از آن است که قیمت نیروگاه تعریف می‌شود. در گذشته، چون گاز ارزان بود، نیروگاه برق با 32٪ راندمان دارای توجیه اقتصادی بود اما با هدفمند شدن یارانه‌ها، این مقدار راندمان به هیچ عنوان برای اداره چنین نیروگاهی پذیرفته نیست؛ پس باید به چنین مکان‌هایی تسهیلات داده شود تا به بروز نمودن دستگاه‌ها و ورود تکنولوژی جدید، بتوانند راندمان خود را به بالای 85 ٪ برسانند. البته سرمایه‌گذاری نیز در این بخش بسیار مهم است.

وقتی سرمایه بیشتری صرف شود، تکنولوژی بهتر و جدیدتر وارد می‌شود و راندمان تولید بالاتر می‌رود. در غیر این صورت، بسیاری از کارهای اقتصادی، تعریف خود را از دست می‌دهند و باید تعطیل شوند. در بحث سرمایه‌گذاری بیشتر توجه عزیزان را به کیفیت کالاهای چینی و کالاهی کشوهای اروپایی جلب می‌نمایم.

... در عمل اتفاق دیگری افتاد

رییس کمیسیون نظارت دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت در ادامه افزود: در عمل و پس از اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها، آن چه رخ داد، این بود که ما مانند بقیه مسائل قوانین را خوب تصویب می‌کنیم، ولی در اجرا به مشکل می‌خوریم؛ 90 تا 95٪ حاصل این طرح به حساب مردم ریخته شد و برای تولید کننده و دستگاه‌های دولتی یا چیزی نماند و یا به مقدار بسیار ناچیز اختصاص یافت و این هنگامی بود که دولت به تولید کنندگان دستور داد که به هیچ عنوان قیمت‌های محصولات افزایش نیابد و وقتی هم تقریبا از اردیبهشت ماه دستور افزایش قیمت صادر شد، عملا دیدیم که بازار کشش این افزایش را ندارد.

دریافت بنده در تحقیقی که از یک کارخانه سرامیک‌سازی انجام دادم، این بود که هزینه تولید 25 درصد بالا رفته و بنا بر دستور دولت، باید 10 درصد قیمت محصول بالاتر رود، ولی به دلیل کشش نداشتن بازار، عملا 6 درصد به قیمت محصول افزوده شده است.

به عبارت دیگر، ما بخش اصلی و هدف اصلی را که کمک به تولید کشور و اصلاح چرخه تولید بود، به فراموشی سپردیم.

بودجه امسال در بحث یارانه‌ها کسری ذاتی دارد

دانش جعفری همچنین درباره بودجه اظهار داشت: اتفاق بسیار عجیبی که در بودجه امسال افتاده است، این که دولت محترم درآمد به دست آمده از حامل‌های انرژی را 54 هزار میلیارد تومان گفته است، حال آن که فعالان اقتصادی در بهترین حالت، این مبلغ را 35 هزار میلیارد تومان می‌دانند و با توجه به جمعیت کشور، مقدار یارانه دریافتی مردم، نزدیک 40 هزار میلیارد تومان است.
اکنون پرسش این است که این مقدار کسری چگونه تأمین می‌شود و در این میان، کمک و سهم تولیدکنندگان کجاست؟

یکی از راه‌های جبران کسری فوق گران کردن محصولاتی مانند بنزین و گاز و... است که اکنون جامعه کشش چنین مسائلی را ندارد؛ بنابراین، دوباره به این مسأله می‌رسیم که باید از سهم دستگاه‌های تولیدی و دولتی کم و به حساب مردم واریز کرد.

روند فوق به بحران خاموشی می‌انجامد

بنده پیش‌بینی می‌کنم که در سه سال آینده، بحران خاموشی برق خواهیم داشت و نباید تعجب هم کنیم، زیرا وقتی سرمایه‌گذاری برای نیروگاه‌های برق انجام نمی‌شود، کسری تولید برق خواهیم داشت و بالطبع با سهمیه‌بندی، می‌توانیم برق را به همه کشور برسانیم.

دانش جعفری پیامدهای اجرای نادرست قانون هدفمندی را در ابعاد گوناگون اقتصاد کشور نزدیک دانسته و به نمونه‌هایی اشاره کرد: این نوع توزیع است که موجب می‌شود وزارت مسکن، هزاران مسکن را در قالب طرح مسکن مهر بسازد، ولی وزارت نیرو، انشعاب آب و برق نداشته باشد که به آنها بدهد. مطمئنا در آینده، آموزش و پرورش و بیمارستان‌های دولتی ما هم دچار مشکل خواهند شد؛ طرحی که با چندین هزار نفر ساعت کارشناسی به سهمیه‌های 50 و 30 و 20 درصد برای مردم و بخش تولید و دولت رسید، نباید یک شبه به 95 و 5 و صفر درصد تبدیل می‌گشت.

دانش جعفری در ادامه گفت: طرح کردن بحث‌های دیگر مانند عدالت اجتماعی در هدفمندی یارانه‌ها، بحث کاملا جنبی است، زیرا ما برای کمک به روستاییان و افراد محروم می‌توانیم 3٪ از درآمد نفت را اختصاص دهیم، نه اینکه با یک عمل غیر کارشناسی، موجب یک جراحی بزرگ اقتصادی در کشور شویم و سپس در خلال آن تولید را به فراموشی بسپاریم.

نرخ رشد اقتصادی، نشان دهنده خرابی کارنامه است

وقتی تولید فراموش شود، سرمایه‌گذاری و اشتغال نیر تعطیل خواهد شد. در سال 86 و بنا بر آمار رسمی، 6.7 درصد رشد اقتصادی را ـ که نماد اقتصادی یک کشور است ـ داشته‌ایم و در سال 87 بنا بر آمار غیر رسمی، نزدیک 0.7 درصد و در سال 88، نزدیک 3.2 درصد و در سال 89 نیز بین اعداد اشاره شده؛ یعنی به عقب رفته‌ایم. شاخص رشد اقتصادی یعنی کارنامه تولید کشور و این نشان‌دهنده خراب بودن کارنامه اقتصادی کشور است.

بنابراین، باید درست بیندیشیم و بعد قانون را اجرا کنیم. طرح را همان گونه که کارشناسی شده، اجرا کنیم. امروز باید به وضع سرمایه‌گذاری و اشتغال به طور جدی رسیدگی شود. هم‌اکنون وضعیت اشتغال اسفناک است و جوانان از سوی خانواده‌ها تأمین می‌شوند. تورم نیز که حاصل از گرانی ساعت به ساعت در کشور است، فزاینده در حال افزایش است. با این وضعیت، پیامدهای بدی برای اقتصاد کشور در ماه‌ها و سال‌های آینده در انتظار است و هدف طرح هدفمند کردن یارانه‌ها به هیچ عنوان تأمین نخواهد شد.

وی همچنین افزود: امروز قرار است دولت گزارش عملکرد این طرح را به مجلس بدهد و به امید خدا، دارای نکاتی امیدوار کننده باشد، ولی ما هر گونه محاسبه کردیم، نتوانستیم با اعداد و ارقام ارایه شده، به نتیجه برسیم.

این بسیار نگران کننده است که اعلام شده میزان کسری واریزی به حساب مردم، از درآمدهای وزارت نیرو و یا بخشی از پروژه‌های وزارت نفت تأمین شده است و این موجب کندی حرکت این بخش‌ها خواهد شد.

دانش جعفری در پایان تأکید کرد: بنده امیدوارم دولت درست فکر کند و به راه اصلی بازگردد تا چرخه اقتصادی کشور، بتواند روانتر به حرکت خود ادامه دهد.