هشدار در مورد مواد سرطانزای ظروف یکبار مصرف

عضو هیئت علمی پژوهشگاه پلیمر گفت: مواد سرطانزای ظروف یکبار مصرف شفاف یا پلی استالینی که در بسیاری از ارگانها و مراسم برای چای و دیگر مواد غذایی داغ استفاده می شوند در دمای 40 درجه سانیتگراد آزاد شده و وارد مواد غذایی می‌شوند.

به گزارش مهر، دکتر ارومیه ای عضو هیئت علمی پژوهشگاه پلیمر در بیست و یکمین جلسه تالار گفتگوی محیط زیست شهری که با موضوع معضلات محیط زیستی و بهداشتی استفاده از ظروف پلاستیکی و پلیمری در مراسم مذهبی برگزار شد گفت: تمام محصولات بایستی از مرحله تولید تا مصرف برای جلوگیری از آلودگی و ضربه دیدن بسته بندی شوند و صنعت بسته بندی با توسعه ماشین ها و مواد اولیه در حال پیشرفت است.

وی افزود:  کاغذ، چوب، شیشه و فلز کاربرد وسیعی در صنعت بسته بندی دارند اما در چند دهه اخیر پلاستیک ها با توجه به سبکی و ارزانی جایگزین همه این مواد شده اند.

ارومیه ای اظهار داشت: پلاستیک ها از یکسری "مونومر" از مشتقات نفتی مانند پروپان و یا اتان تشکیل شده اند که تحت فرایندهایی تبدیل به پلیمر می شوند. پلیمرها تاثیری بر سلامت انسانها ندارد اما زمانی که آنها در مجاورت غذاهایی با دمای بالا و یا با خاصیت اسیدی قرار می گیرند به مونومرها تجزیه شده که مونومرها حاوی مواد سمی بوده و در درازمدت عامل ایجاد سرطان در انسانها می شود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه پلیمر با بیان اینکه ظروف یکبار مصرف پلاستیکی به دلیل قابلیت استفاده و دور ریختن سریع و تمایل بشر به کارهای آسان تر در حال حاضر به شدت مورد استفاده قرار می گیرند گفت: انباشتن زباله های پلاستیکی در همه جای دنیا و بویژه در ایران تبدیل به یکی از معضلات زیست محیطی شده است.

به گفته وی، در بسیاری از کشورهای دنیا این مواد بازیافت شده و به محصولات بهتر و کاربردی تری تبدیل می شوند اما در ایران در بیشتر مواقع این زباله ها دهها سال در طبیعت باقی می مانند.

ارومیه ای با اشاره به اینکه البته ظروف یکبار مصرف با منشاء مواد اولیه مختلف که برای کاربردهای مخصوص به خود استفاده شوند مشکلات بهداشتی و سلامتی آنها کاهش می یابد افزود: ولی متاسفانه در ایران به هیچ عنوان به کاربرد این ظروف که بیشتر برای فست فودها و غذاهای سرد مناسب هستند توجه نمی شود و بویژه در اعیاد و مراسم های مذهبی مواد غذایی مانند آش ، چای داغ، حلیم یا شله زرد که موجب تجزیه سریع مواد پلیمرهای درون این ظروف به مونومرها که مواد سرطان زا هستند می شود استفاده می کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه پلیمر با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلات استفاده از ظروف یکبار مصرف در کشور ما ظروف یکبار مصرف غیر استاندارد و تهیه شده از مواد دست دوم است، افزود: بسیاری از کارخانه های معتبر و فروشگاههای بزرگ تنها ظروف یکبار مصرفی که دارای علامت استاندارد و یا مارک دارند عرضه می کنند که اگر از این ظروف استفاده درست شود مشکلی ایجاد نمی کند اما مشکل اصلی مربوط به کارگاههای زیرزمینی و فروشگاههای بی نام و نشان است که ضایعات و زباله های کارخانه ها را جمع کرده و با استفاده از این مواد دست دوم، ظروف یکبارمصرفی با یک چهارم قیمت ظروف یکبار مصرف تولید شده از مواد اولیه تولید می‌کنند که این ظروف به دلیل اینکه یک بار تجزیه شده اند مواد سمی آنها به راحتی وارد مواد غذایی می شود.

وی افزود: بطری های آب معدنی که یکی از دیگر مواد پلاستکی در ارتباط با مواد غذایی است اگر چه به خودی خود مشکلی ندارند اما به دلیل اینکه اکثر مغازه ها این بطری ها را جلوی نور خورشید و آفتاب قرار می دهند مونومرهای آنها تجزیه شده و وارد آب می شود و از این طریق سلامت انسان را به خطر می اندازد.

ارومیه ای اظهار داشت: همچنین بسیاری از افراد برای خنک شدن آب این بطری ها را در فریز گذاشته که با  فریز کردن بطری های آب باعث شکسته شدن پلیمرها به مونومرهای سمی می شوند که در درازمدت عوارض سرطانزایی چنین اقداماتی در دستگاههای گوارشی و مغز نمود پیدا می کند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه پلیمر با انتفاد از عملکرد وزارت بهداشت مبنی بر نظارت بر کارخانه های تولید آبغوره ، آبلیمو و یا سرکه تصریح کرد: این مواد خاصیت اسیدی دارند  و با قرار دادن آنها در ظروف پلاستیکی با این ظروف واکنش داده و مشکلات زیادی برای سلامت مصرف کنندگان ایجاد می کند.

وی یادآور شد: ظروف یکبار مصرف شفاف در بسیاری از ارگانها و یا مراسم های مذهبی استفاده می شوند از پلی استالین تشکیل شده اند که این مواد در دمای 40 درجه سانتیگراد آزاد شده و وارد مواد غذایی می شوند. بنابراین به هیچ عنوان نباید ماده غذایی که دمای بالاتر از 40 درجه دارد را درون این ظروف نگهداری کرد.

ارومیه ای اظهار داشت: ظروف یکبار مصرف فومی سفیدرنگ که در بسیاری از رستورانها و ارگانهای اداری مورد استفاده قرار می گیرند مقاومت بیشتری نسبت به ظروف پلی استالین شفاف دارند و تا دمای 70 تا 80 درجه مواد سمی و مونومری آنها تجزیه نمی شود اما چنانچه غذای داغی با دمای بالاتر از 70 تا 80 درجه در این ظروف نگهداری شود و یا اینکه زمان نگهداری غذا در این ظروف بیشتر از 4 ساعت باشد اثرات سمی این مواد وارد مواد غذایی شده و بر سلامت انسانها تاثیر می گذارد.

وی با اشاره به اینکه ظروف یکبار مصرفی که از مواد دست دوم تهیه می شوند بیشترین اثر را بر سلامت انسانها دارند افزود: این ظروف از ظاهرشان که معمولا شکننده هستند و یا آنچه در آنها ضایعات و دانه های سیاه رنگ یا مواد رنگی مشخص می شود قابل تشخیص هستند اما مهمترین ویژگی این ظروف قیمت بسیار ارزان آنهاست که مردم باید بدانند این قیمت ارزان را در آینده با هزینه های هنگفت درمانی بایستی جبران کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه پلیمر  با اشاره به اینکه درحال حاضر کارخانه های تولید ظروف یکبار مصرف با منشاء گیاهی این ظروف را تولید می کنند افزود: این ظروف به دو دسته تقسیم می شوند که دسته اول صد در درصد تخریب پذیر بوده و مواد اولیه آنها منشاء غذایی داشته و از موادی مانند پروتئین ها و ساکارین ها تولید شده و قابل خوردن نیز هستند اما این ظروف در ایران تولید نمی شود اما دسته دوم که 30 تا 70 درصد تخریب پذیر هستند قابلیت خورده شدن ندارند و منشاء آنها موادی قالبا مواد نشاسته ای است.

وی تصریح کرد: اما این ظروف نیز به دلیل قابلیت حل شدن نشاسته در آب باعث تغییر رنگ و طعم آب به ویژه آب یا مواد آبکی که دمای بالایی دارند می شود بنابراین برای نگهداری غذاهای آبکی و گرم مناسب نیستند.

به گفته عضو هیئت علمی پژوهشگاه پلیمر همچنین این ظروف که منشاء نشاسته ای دارند در معرض نور ، گرما و یا رطوبت در درازمدت کپک می زنند بنابراین برای استفاد ه طولانی مدت در مجاورت چنین غذاهایی منسب نیستند.

وی با اشاره به اینکه قارچ ها و میکروب ها  که از عوارض استفاده از ظروف یکبار مصرف با منشاء گیاهی هستند نبایستی نادیده گرفته شود بنابراین تبلیغ بیش از حد برای استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی نیز مضرات کمتری از ظروف یکبار مصرف پلاستیکی ندارد.

وی با اشاره به اینکه استفاده از ظروفی مانند مسی، چینی، روی که در گذشته استفاد ه می شد مناسب ترین ظروف برای نگهداری غذا بدون اثرات زیست محیطی و سلامتی است یادآور شد: اما ظروف یک بار مصرف به ویژه ظروف یکبار مصرف کاغذی و یا آلومینیومی که از دیگر ظروف یکبار مصرف قیمت بالاتری دارند برای نگهداری کوتاه مدت مواد غذایی مناسب هستند به شرط آنکه توجه شود که هر ظرف یکبار مصرف با مواد اولیه مشخص برای ماده غذایی مشخصی استفاده شود.