جاي خالي آزمايش ايدز پيش از ازدواج

جام جم آنلاين: افزايش آمار ايدز در سال‌هاي اخير، براي همه نگران‌كننده است.

اما وقتي اعلام مي‌شود كه بيش از 50 درصد موارد جديد ابتلا به ايدز مربوط به افراد زير25سال است، اين نگراني‌ها بخصوص براي خانواده‌ها چند برابر مي‌شود زيرا به دليل نبود آزمايش اجباري بيماري‌هايي چون ايدز و هپاتيت پيش از ازدواج، بسياري از افرادي كه ازدواج مي‌كنند از بيماري‌شان بي‌خبرند.

هفته گذشته در همايشي اعلام شد رفتارهاي پرخطر به گروه سني ۱۵ تا 22 سال كاهش يافته و نوجوانان از ۱۵ سالگي در معرض خطر ابتلا به ويروس ايدز هستند.

اين عدد و رقم‌ها از اين جهت خانواده‌ها را نگران مي‌كند كه جوانانشان در معرض خطر قرار مي‌گيرند اما اين بحث يك مساله ديگر هم به همراه دارد كه هر چند وقت يك بار بر سر زبان‌ها مي‌افتد؛ اجباري شدن آزمايش ايدز پيش از ازدواج.

موافقان اجباري شدن آزمايش ايدز پيش از ازدواج معتقدند با افزايش آمارهاي ابتلا به اين بيماري و در نظر گرفتن تعداد جوانان در سن ازدواج، بهتر است با اجباري شدن اين آزمايش از يك سو جلوي تولد نوزادان مبتلا به ويروس اچ آي وي گرفته شود و از سوي ديگر اطمينان خاطري براي خانواده‌ها فراهم شود.

در حال حاضر آخرين آمار تعداد مبتلايان به ايدز در كشور حدود 23 هزار و 125 نفر است كه بر اساس اعلام سازمان جهاني بهداشت آمار واقعي مبتلايان به ايدز در هر كشور حدود چهار برابر بيشتر از آمار رسمي است.

بر اساس اين آمار، موارد ابتلا به ايدز در ايران در زنان 8.5 درصد و در مردان 91.5 درصد است. همچنين راه انتقال ايدز از طريق اعتياد تزريقي 69.8 درصد، مادر به كودك 0.8 درصد، موارد نامشخص 18.3 درصد و از طريق آميزش جنسي 10 درصد گزارش شده است.

با اين تفاسير در حال‌ حاضر زوج‌هاي جوان بايد قبل از ازدواج، پاسخ آزمايش‌هاي تشخيصي براي تالاسمي و اعتياد به موادمخدر را به دفتر ثبت ازدواج ارائه كنند؛ اما انجام آزمايش تشخيص ايدز براي ازدواج اجباري نيست.

اما با توجه به استقبال خانواده‌ها، سوالي كه مطرح مي‌شود اين است كه امكان اجباري شدن آزمايش ايدز وجود دارد يا اين‌كه نتيجه اين آزمايش چقدر معتبر خواهد بود؟

آزمايشي كه اعتبار ندارد

ظاهرا آزمايش اجباري ايدز در دنيا هم تنها در برخي از كشورها انجام مي‌شود و از طرفي ويروس اچ آي وي نيز براحتي دستش را رو نمي‌كند.

دكتر محمدمهدي گويا، رييس مركز بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت از جمله كساني است كه انجام اين آزمايش تا قبل از ازدواج را ضروري نمي‌بيند.

او به «جام‌جم» مي‌گويد: اجباري بودن اين آزمايش در كشورهايي صورت مي‌گيرد كه تعداد مبتلايان به بيماري ايدز در جمعيت در سن باروري آنها به 5 درصد رسيده باشد؛ در حالي كه تعداد مبتلايان اين بيماري در كشور ما هنوز كمتر از يك درصد جمعيت در سن باروري است.

گويا ادامه مي‌دهد: از طرفي ممكن است نتيجه آزمايش ايدز فردي منفي باشد؛ اما فرد در دوره پنهان بيماري باشد.

در واقع از زماني كه ويروس وارد بدن فرد مي‌شود تا هنگامي‌كه نتيجه آزمايش مثبت شود، فاصله وجود دارد، كه ممكن است اين فاصله حتي به سال هم برسد. به اين مرحله، مرحله پنجره مي‌‌گويند. در مرحله پنجره، فرد آلوده و آلوده‌‌كننده است ولي نتيجه آزمايش او به‌ طور كاذب منفي مي‌‌شود بنابراين داشتن يك تست منفي به معناي آلوده نبودن به ويروس HIV نيست.

براين اساس، رييس مركز بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت معتقد است اجباري شدن آزمايش ايدز پيش از ازدواج، نه مقرون به‌صرفه است و نه اعتبار و ارزش علمي دارد؛ اما زوج‌هايي كه تمايل به اين كار دارند، مي‌توانند با مراجعه به مراكز مشاوره پيش از ازدواج، درخواست كنند كه چنين آزمايشي انجام دهند.

امكان تولد فرزند سالم از زوج مبتلا به ايدز

پژوهشگاه ابن سينا و مركز تحقيقات ايدز، طرحي را ارائه كرده‌اند كه بتوان طي آن و در شرايط ويژه، ويروس اچ آي وي را از اسپرم جدا كرد. اين طرح كه طرح منحصر به فردي محسوب مي‌شود، نتايج اوليه خوبي در بر داشته و در كشور در حال انجام است.

ناگفته نماند كه اين تكنيك طبيعتا يك پروسه گران است. افراد در معرض ابتلا بايد به مراكز ويژه‌اي مراجعه كنند و از ابتدا و طول دوره بارداري به صورت مرتب، منظم و مستمر تحت نظام مراقبتي (نظير دريافت واكسن‌ها يا پيگيري‌هاي درماني و دارويي) باشند و اين مراقبت در دوره زايمان، شيردهي و نوزادي نيز ادامه يابد تا احتمال انتقال ويروس تا نزديك به‌صفر پايين آورده شود.

رييس اداره ايدز وزارت بهداشت با بيان اين‌كه قضاوت درخصوص فراگيرشدن اين تكنيك كمي زود است، درباره نقش بيمارستان‌هاي دوستدار مادر در مراقبت از مادران مبتلا به ايدز به منظور تولد فرزنداني سالم، مي‌گويد: البته بيمارستان‌هاي دوستد‌ار مادر و كودك، بيشتر در حيطه ترويج تغذيه با شير مادر فعاليت مي‌كنند.

به گفته او در واقع جلوگيري از ايجاد سوءتغذيه و كاهش خطر انتقال بيماري از شير مادر از جمله اهداف مورد نظر در ارائه اين خدمات است.

صداقت در پاسخ به اين پرسش كه در مجموع چند درصد كودكان مادران مبتلا به ايدز ممكن است با اين بيماري متولد ‌شوند، ادامه مي‌دهد: اين مساله كاملا به اقداماتي كه در اين زمينه صورت مي‌پذيرد بستگي پيدا مي‌كند. اگر اين اقدامات موثر نباشد، مي‌توان گفت به طور تقريبي احتمال انتقال ويروس حدود 40 درصد است البته اگر مراقبت‌هاي پزشكي قبل از تصميم به بارداري شروع و پس از آن نيز ادامه يابد، اين احتمال مي‌تواند تا 10 درصد كاهش پيدا كند.

به گفته صداقت، مضاف بر اين، قانوني وجود دارد كه در سه ماه اول بارداري و تا زماني كه نطفه بسته نشده است، اگر مادر متوجه شود HIV مثبت است، مي‌تواند سقط قانوني انجام بدهد.

آموزش مهم‌تر از آزمايش

با وجود همه ديدگاه‌هاي موافق و مخالف در خصوص اجباري شدن آزمايش ايدز پيش از ازدواج، همه بر سر اين موضوع اتفاق نظر دارند كه بايد همه جوانان را نسبت به راه‌هاي پيشگيري از ابتلا به ايدز، پرهيز از روابط خارج از چارچوب خانواده و جلوگيري از رفتارهاي پرخطر آگاه كرد.

بر اين اساس بهتر است آزمايش ايدز قبل از ازدواج براي اطمينان از سلامت و به صورت داوطلبانه از سوي زوج‌ها انجام گيرد و ابزار‌هاي لازم نيز براي آموزش عمومي در گروه‌هاي سني نوجوان و جوان فراهم شود.