برای حفظ یک هواپیمای بدون سرنشین در فضا به 168 نفر خدمه و برای مدل پیشرفته‌تر آن «ریپر» 180 خدمه و برای نگهداری جت جنگنده اف 16 به بیش از 100 نفر کارمند نیاز است. برای پاسخ دادن به این نیازها، نیروی هوایی آمریکا طی دو سال گذشته بیشتر به آموزش اپراتورهای هواپیماهای بدون سرنشین نسبت به خلبانان پرداخته است.

فردا: هواپیمای بدون سرنشین به اشیاء پرنده هدایت پذیر از راه دور یا درون گفته می شود که در ایران به پهباد شهرت دارند پهپادها در حال حاضر بیشتر در برنامه‌های نظامی که شامل جاسوسی و حمله می‌شود فعالیت می‌کنند.

بیشترین سرمایه‌گذاری در جهان در زمینه ساخت و تجهیز پهپادها را وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا انجام داده‌است؛ به طوری که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ حدود ۳ میلیارد دلار هزینه برای طراحی ساخت و تجهیز پهپادها هزینه کرده‌است. حادثه 11 سپتامبر 2001 باعث شد تا دولت آمریکا بودجه بیشتری را به طراحی و ساخت و تجهیز پهپادها اختصاص دهد.فارین پالسی در مقاله ای به بیان ده واقعیت درباره این نوع از هواپیماها پرداخته است

********************************

1) برای نخستین بار هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا برای دستگیری «اسامه بن لادن» رهبر گروه تروریستی القاعده ساخته شدند.

نخستین بار در سال 1998 دولت «بیل کلینتون» رئیس‌جمهور وقت آمریکا عملیات پیدا کردن مخفیگاه بن‌لادن با استفاده از موشک‌های کروز، که خسارات جانبی بالغ بر 300 نفر زخمی بر جای گذاشته بود و تنها نزدیک به 50 درصد از انتظارات عملیات‌های اطلاعاتی را محقق کرده بود را متوقف کرد. بین سال‌های 2000 تا 2001، نیروی هوایی آمریکا تلاش کرد بتواند قابلیت موشک‌های ضد تانک را بر روی هواپیماهای بدون سرنشین که با اهداف جاسوسی مورد استفاده قرار می‌گرفتند اعمال کند. شورای امنیت ملی سازمان ملل متحد نیز در نشست خود یک هفته پیش از حوادث 11 سپتامبر سال 2001، با استقرار هواپیماهای بدون سرنشین در عملیات‌های جاسوسی موافقت کرد. نخستین بار در نوامبر سال 2001 میلادی، «محمد اتف» از فرماندهان ارشد القاعده افغانستان بوسیله هواپیماهای بدون سرنشین نظامی آمریکا کشته شد.

2) ره‌یابی و سقوط هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا

در تاریخ چهارم دسامبر 2011، هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین آمریکا با نام نظامی ار کیو-170، در ایران سقوط کرد؛ مقام‌های آمریکایی علت این سقوط را نقص نامشخصی در سیستم هواپیما، قطع ارتباط با مرکز داده‌ها و ره‌یابی آن از سوی مراکز اطلاعاتی ایران دانستند. دو هفته پس از آن یک هواپیمای دیگر بدون سرنشین غیر نظامی آمریکا در انتهای باند مسیر خود در جزیره «سیشل» در اقیانوس هند سقوط کرد.
یک مقام وزارت دفاع آمریکا در توضیح این دو رخداد با اشاره به اینکه این دو اتفاق نباید باعث تعجب باشد گفت ایالات متحده آمریکا تاکنون 50 فروند از هواپیماهای بدون سرنشین خود را در عملیات‌های متعدد از دست داده است. در ژولای سال 2010، نیروی هوایی آمریکا از سقوط 79 هواپیمای بدون سرنشین خبر داد و ارزش خسارات وارده را در حدود یک میلیون دلار برآورد کرد. بر اساس آنچه نیروی هوایی آمریکا درباره سقوط این هواپیماها گفته است نخستین دلیل آن، فقدان و یا از بین رفتن خطوط ارتباطی و خطای انسانی خوانده شده است.ژنرال «دیوید دپتولا»، معاون سابق نیروی هوایی بخش اطلاعات آمریکا در این باره گفت بخش عمده‌ای از حوادثی که برای هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا رخ می‌دهد از تغییرات آب‌و‌هوایی و تغییرات محیطی نشات می‌گیرند.

3)هواپیماهای بدون سرنشین وارد آمریکا می‌شوند

نگرانی‌هایی از تجهیز نظامی بخش نظامی هوایی آمریکا به هواپیماهای بدون سرنشین وجود داشت؛ اداره فدرال هوایی آمریکا از صدور 285 مجوز فعالیت برای 85 کاربر با هدف اداره و راه‌اندازی 82 هواپیمای بدون سرنشین خبر داد. این اداره هوایی از اعلام اسامی کسانی که در این بخش فعالیت می‌کنند خودداری کرد اما گفته می‌شود 35 درصد از این افراد از سوی پنتاگون، 11 درصد از سوی ناسا و پنج درصد افرادی از وزارت امنیت آمریکا هستند. هم‌اکنون هشت هواپیمای بدون سرنشین از مرزها و گمرکات آمریکا محافظت می‌کنند. با اعمال فشار انجمن هواپیماهای بدون سرنشین، هم‌اکنون کمیته هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا با عضویت 50 نفر از متخصصین این هواپیماها فعالیت می‌کند و با فرستادن یک هواپیمای بدون سرنشین به مرز مشترک آمریکا و کانادا با هدف گشت‌زنی برای نخستین بار از آنها برای بازداشت شهروندان آمریکایی استفاده شد.

4) گسترش دامنه استفاده آمریکا از هواپیماهای بدون سرنشین نظامی

استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در آمریکا راهی طولانی سپری کرده است و نزدیک به یک دهه است که در عملیات‌های مختلف نظامی از آنها استفاده می‌شود. هم‌اکنون سربازان پیاده نظام آمریکایی از هواپیماهای بدون سرنشین پنج پوندی برای نظارت تاکتیکی در عملیات‌های مختلف نظامی استفاده می‌کنند و به زودی به آنچه سازنده آنها نام آن را «گلوله جادویی» گذاشته است تجهیز خواهند شد. نیروهای عملیات ویژه آمریکا توانسته‌اند اکنون با تجهیز این هواپیماها به کلاهک های شلیک قابلیت‌های آن را افزایش دهند.

5) گسترش استفاده غیرنظامی از هواپیماهای بدون سرنشین

بازرسان ایمنی پس از حادثه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیمای ژاپن پس از سونامی سال گذشته میلادی از هواپیماهای بدون سرنشین برای بررسی آسیب‌های وارده به این نیروگاه استفاده کردند. باستان‌شناسان در روسیه نیز از هواپیماهای بدون سرنشین کوچک مجهز به دوربین‌های مادون قرمز برای بازسازی مدل سومی از تپه‌های باستانی استفاده کردند. فعالان محیط زیست نیز از هواپیماهای بدون سرنشین برای ردیابی و نظارت بر کشتی‌های ژاپنی صید نهنگ استفاده می‌کنند.

6) بسیاری از هواپیماهای بدون سرنشین نظامی قابلیت بمباران کردن ندارند

با توجه به موارد استفاده از هواپیماهای بدون‌سرنشین که پیش از این گفته شد، عمده استفاده از این هواپیماها نظارت و شناسایی در عملیات‌های مختلف نظامی و غیرنظامی است. نخستین هواپیمای بدون سرنشین در ارتفاع بالای آمریکا توانست با تکیه بر عکس‌های سیاه و سفید تقریبا نیمی از خلیج فارس را به نمایش بگذارد؛ رادارهای پیشرفته «هاواک» که شهرت جهانی دارند نیز توانستند با ارسال تصاویر دقیق از زمین به شناسایی مواد شیمیایی و یا عوامل بیولوژیکی حاصل از سلاح‌های مخرب بپردازند.

7) استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین به خدمه بسیاری احتیاج دارد

بیشترین هواپیماهای بدون سرنشینی که مورد استفاده ارتش آمریکا است نه تنها به یک خلبان بر روی زمین اختیاج دارد بلکه به یک دسته از تحلیلگران ناظر، اپراتور حسگر و خدمه‌های بخش تعمیر و نگهداری نیز نیاز دارد. برای حفظ یک هواپیمای بدون سرنشین در فضا به 168 نفر خدمه و برای مدل پیشرفته‌تر آن «ریپر» 180 خدمه و برای نگهداری جت جنگنده اف 16 به بیش از 100 نفر کارمند نیاز است. برای پاسخ دادن به این نیازها، نیروی هوایی آمریکا طی دو سال گذشته بیشتر به آموزش اپراتورهای هواپیماهای بدون سرنشین نسبت به خلبانان پرداخته است.

8) هواپیماهای بدون سرنشین ؛در حال تبدیل شدن به سلاحی کشنده

در طول یک دهه گذشته هواپیماهای بدون سرنشین 300 ، در بسیاری از عملیات‌های نظامی در عراق، افغانستان و لیبی حضور داشتند. در میان این حملات، 95 درصد از میزان حضور این هواپیماها در کشور پاکستان و مابقی آنها در بیشتر در یمن و سومالی بوده است و در مجموع این هواپیماها به کشته شدن بیش از دو هزار نفر از افراد مشکوک به شبه نظامی و عضویت در گروه های تروریستی و تعداد زیادی از غیرنظامیان منجر شدند.

9) دیگر کشورها به دنبال جلب نظر ایالات متحده آمریکا

همانطور که آمریکا بیشتر برنامه‌های نظامی را در خود جای داده است به نظر نمی‌رسد به دنبال توسعه فناوری هواپیماهای بدون سرنشین خود باشد، این در حالی است که این کشور برای دهه‌های آینده در نظر دارد با خرید 77 درصد از هواپیماهای بدون سرنشین مدل آر اند دی، 69 درصد از بودجه نظامی خود را هزینه کند. با این حال تخمین زده می‌شود آمارها درباره میزان استفاده دیگر کشورها از قابلیت‌های هواپیماهای بدون سرنشین در حال حاضر از رتبه 44 به 70 ارتقاء یافته است.

10)آینده هواپیماهای بدون سرشنین

پنتاگون در حال حاضر دارای ناوگانی در حدود هفت هزار و پانصد هواپیمای بدون سرنشین است در حالی که این آمار در یک دهه پیش تنها 50 فروند از این نوع هواپیما بوده است. پنتاگون در نظر دارد طی یک دهه آینده تعداد هواپیماهای بدون سرنشین چند منظوره خود با قابلیت اصابت ضربه و جاسوسی را نزدیک به چهار برابر و به تعداد 536 فروند افزایش دهد. در سال 2011 شرکت مشاوره‌ای «تل» با انشار گزارشی تخمین زد هزینه‌های کشورهای جهان در ارتباط با هواپیماهای بدون سرنشین طی یک دهه آینده دو برابر خواهد شد و مقدار آن از 5,9 میلیارد دلار به 11,3 میلارد دلار در سال افزایش پیدا می‌کند.

منبع: فارن پالسی
ترجمه: خدیجه غبیشاوی