جزئیات 13 تخلف هدفمندی دولت/ منابع هدفمندی از کجا تامین شد

 گزارش کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی در مجلس از 13 تخلف دولت در اجرای هدفمندی یارانه‌ها منتشر شد.

به گزارش مهر ، نمایندگان مجلس شورای اسلامی امروز یکشنبه بررسی گزارش کمیسیون طرح تحول اقتصادی از تخلفات دولت در اجرای قانون هدفمند سازی یارانه ها را طبق ماده 233 آیین نامه داخلی مجلس در دستور کار داشتند و آن را برای بررسی به قوه قضاییه ارسال کردند.

متن کامل گزارش این کمیسیون که توسط غلامرضا مصباحی مقدم در صحن علنی مجلس قرائت شد، به این شرح است: 

عطف به پی نوشت نایب رئیس مجلس مبنی بر تقاضای اعمال ماده (233) آیین نامه داخلی از سوی هجده نفر از نمایندگان محترم به تاریخ 26/7/1390 گزارش کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول اقتصادی در مورد اهم موارد عدم رعایت احکام قانونی مواد (7)، (8) و (11) قانون هدفمند کردن یارانه ها، ماده واحده قانون دریافت و پرداخت های دولت در ماه های فروردین و اردیبهشت سال 1390 قانون بودجه سال 1390 کل کشور انجام شده توسط دولت و سازمان هدفمندی سازی یارانه ها از آغاز اجرای قانون، مورخ 28/9/1389 تا پایان سال 1390 به شرح زیر تقدیم می گردد:

تنخواه‌هایی که دولت برای پرداخت یارانه از بانک مرکزی گرفت

1- در سه ماهه پایانی سال 1389 (سه ماهه اول اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها) که در مرحله اول مبلغ پنجاه هزار میلیارد ریال (طی دو فقره مبالغ 29 هزار میلیارد ریال و یکهزار میلیارد ریال) بنا به درخواست وزیر امور اقتصادی و دارایی در اجرای ماده (13) قانون هدفمند کردن یارانه ها از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تنخواه دریافت شد.

با توجه به اینکه طبق گزارش کتبی خزانه این تنخواه ماهیت تنخواه خزانه نداشته و از منابع بانک مرکزی استفاده شده است، دریافت این وجه استقراض تلقی می شود  که مغایر بند (ب) ماده (2) قانون برنامه چهارم است. شایان ذکر است ماده (13) قانون هدفمند سازی یارانه ها حکم می کند که تنخواه مجزا برای اجرای این قانون در بودجه سنواتی منظور شود و از محل منابع حاصل از اجرای این قانون در طول سال مستهلک شود ؛حال آنکه نه در قانون بودجه تنخواه ویژه در نظر گرفته شده و نه در آنچه از بانک مرکزی بدین منظور دریافت شده در پایان سال مستهلک شده است.

2- در مرحله دوم خزانه داری کل مبلغ 40 هزار میلیارد ریال دیگر بابت تنخواه از بانک مرکزی دریافت کرد که این مبلغ در صورتهای مالی سازمان هدفمندسازی یارانه ها به عنوان بدهی به بانک مرکزی ثبت شد، با توجه به تسویه حسابهای انجام شده فی ما بین بانک مرکزی و خزانه داری کل کشور در سال 1390 ، مشخص شد بانک مرکزی مبلغ ده هزار میلیارد ریالی که از محل واریزی درآمد شرکتها به حساب 77/142 خزانه بابت تسویه حساب، برداشت نموده و به جاری واریز بابت برداشت از حساب ریالی نفت خام صادراتی بابت تسویه بخشی از پنجاه هزار میلیارد ریال استفاده نموده است.

همچنین بانک مرکزی طی دو مرحله مجموعا مبلغ  بیش از دو میلیارد و 959 میلیون و 510 هزار دلار برابر سی هزار میلیارد ریال از محل ارز حاصل از صادرات نفت خام در سال 1389 (در بهمن ماه مبلغ یک میلیارد و چهارصد و شصت و شش میلیون و نهصد و چهل هزار و ششصد و نه و هفتاد و یک صدم دلار و در اسفند ماه مبلغ یک میلیارد و چهارصد و نود و دو میلیون و پانصد و شصت و نه هزار و چهارصد و سی سه و هشتاد و هشت صدم دلار برای تسویه تنخواه برداشت نموده است لذا برداشت این وجوه مغایر با روش تعیین شده در جزء (د) بند 4 قانون بودجه سال 1389 کل کشور دریافت از حساب های ارزی و ریالی حصال از صادرات نفت خام و به مصرف رسیده است. هر چند طی تسویه حساب های انجام شده فی ما بین بانک مرکزی و خزانه داری کل کشور در پایان سال 1389 بانک مرکزی برای تسویه ردیف های درآمدی خزانه بابت صادرات نفت خام از منابع خود سی و پنج هزار میلیارد ریال وجوه برداشت را تسویه نموده است.

شایان ذکر است در صورت های مالی سازمان هدفمندسازی یارانه ها مجموعا هشتاد هزار میلیارد ریال همچنان به عنوان بدهی به خزانه ثبت بوده و تا پایان سال 1389 این تنخواه مغایر با ماده 13 قانون هدفمند سازی یارانه ها مستهلک نگردیده است و تا 29/12/1390 در مجموع نوزده هزار میلیارد ریال از این تنخواه از محل وجوه حاصل از افزایش قیمت ها تسویه شده است.

3- در سه ماهه پایانی سال 1389 (سه ماهه اول اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها) از مجموع یکصد و پانزده هزار میلیارد ریال منابع حاصل از اجرای این قانون طبق ماده (7) قانون هدفمند کردن یارانه ها حداکثر تا پنجاه درصد از خالص وجوه حاصل از اجرای این قانون باید در قالب بندهای ماده مذکور هزینه می گردید؛ لیکن آن سازمان تا پایان سال 89 مبلغ یک میلیون و یکصد و چهارده هزار و نهصد و پنجاه و سه میلیارد و یکصد و بیست و نه میلیون و پانصد و بیست هزار ریال  شاامل مبلغ یکصد و چهارده هزار و سه میلیارد و یکصد و بیست و نه میلیون و پانصد و بیست هزار ریال یارانه نقدی به سرپرستان خانوارها و مبلغ نهصد و پنجاه میلیارد ریال بابت پرداخت سهم پنجاه درصد بیمه رانندگان ناوگان حمل و نقل عمومی پرداخت نموده در صورتی که طبق قانون تنها امکان پرداخت پنجاه درصد از مبلغ یکصد و پانزده هزار میلیارد ریال یعنی پنجاه و هفت هزار و پانصد میلیارد را داشته؛ بنابر این پس از کسر سهم فروردین ماه سال 1390 به مبلغ بیست و هشت هزار و ششصد و چهل و سه میلیارد و پانصد و نه میلیون و چهارصد و شصت و پنج هزار ریال سازمان مبلغ بیست و هشت هزار و هشتصد و شصت و پنج میلیارد و چهارصد و نود میلیون و پانصد و سی و پنج هزار ریال بیشتر از درصد تعیین شده توسط قانونگذار جهت اجرای این ماده هزینه نموده است.

شایان ذکر است طبق ماده (14) قانون هدفمند کردن یارانه ها جابجایی اعتبارات موضوع  این قانون در موارد (7)،(8) و (11) حداکثر ده واحد درصد در بودجه سنواتی مجاز است، به طوری که کل وجوه حاصل در موارد پیش بینی شده در این قانون مصرف شود.

4- در سه ماهه پایانی سال 1389 سه ماهه اول اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها، طبق ماده (8) قانون هدفمند کردن یارانه ها دولت مکلف بوده سی درصد خالص وجوه حاصل از اجرای این قانون را برای پرداخت کمکهای بلاعوض یا یارانه سود تسهیلات و یا وجوه اداره شده برای اجرای موارد آمده در این ماده هزینه کند؛ لیکن آن سازمان تا پایان سال 1389 از وجوه حاصله به میزان 115 هزار میلیارد ریال، سی درصد موضوع ماده قانونی فوق الذکر را به مبلغ سیصد و چهار هزار و پانصد میلیارد ریال تخصیص نداده است.

5- تا پایان سال 1390، 20 هزار میلیارد ریال از ردیف 23-520000  قانون بودجه سال 1389 و 38 هزار میلیارد ریال از ردیف 19-520000 بابت یارانه برق و سوخت نیروگاهها، 17 هزار میلیارد ریال از محل ردیف 3-520000  یارانه کالاهای اساسی و 6 هزار میلیارد ریال از سایر ردیف های متفرقه به استثنای ردیف 1-520000  یارانه نقدی نان جمعا 81 هزار میلیارد ریال بابت پرداخت یارانه نقدی به سرپرستان خانوارها پرداخت شد که این امر مغایر جزء ماده (4) قانون بودجه سال 1389، ماده (7) قانون محاسبات عمومی و بند (و) ماده (244) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران است.

6- طبق اعلام سازمان هدفمندسازی یارانه ها طی سه ماهه اول اجرای قانون هدفمند کردن یارانه ها در اجرای ماده 8 این قانون مبلغ نوزده هزار و ششصد میلیارد ریال منابع در اختیار بخش های مختلف تولیدی و خدماتی موضوع این ماده قرار داده شده است؛ لیکن این وجوه از محل منابع ماده 12 قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور موضوع جزء (ب) بند (9) قانون بودجه سال 1389 کل کشور و فروش مجتمع فولاد هرمزگان تامین شده است.

پول فروش فولاد هرمزگان کجا رفت

استفاده از منابع ماده (12) قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور موضوع جزء (ب) بند (9) بودجه سال 1389 کل کشور به منظور کمک به تامین هزینه های ناشی از هدفمند سازی یارانه ها به استناد نامه شماره 31329 هــ ب مورخ 17/5/1390 رئیس مجلس شورای اسلامی مغایر قانون شناخته شده و ملغی الاثر شده و استفاده از منابع حاصل از فروش فولاد هرمزگان در جهت کمک به تامین هزینه  های ناشی از هدفمندسازی یارانه ها موضوع مصوبه مورخ 27/12/1389 هیات وزیران به سبب اینکه باید به استناد جزء الف - 2 بند 8 ماده قانون بودجه سال 1389 کل کشور برای تکمیل طرح های تملک دارایی های سرمایه ای نیمه تمام به مصرف می رسید به استناد نامه شماره 1094 هـ- ب مرخ 15/8/1390 رئیس  مجلس شورای اسلامی مغایر قانون شناخته شده و ملغی الاثر گردیده  است.

ضمناً به علت عدم انجام تکالیف قانونی در اجرای ماده (233) آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی به قوه قضائیه ارسال شده است.

7- طبق اعلام سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها طی نه ماهه اول اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در اجرای ماده (8) این قانون مبلغ 60 هزار و هشتصد و چهار میلیارد ریال بابت مابه‌التفاوت ارزش حامل‌های انرژی به بخش‌های مختلف تولیدی و خدماتی یارانه اختصاص یافته است. لیکن با عنایت به صراحت ماده (8) قانون هدفمند کردن یارانه‌ها دولت مکلف است درصدی از خالص وجوه حاصل از اجرای قانون را برای پرداخت کمک‌های بلاعوض، یا یارانه سود تسهیلات و یا وجوه اداره شده برای حمایت از بخش‌های تولیدی و خدماتی هزینه نماید. لذا احتساب مابه‌التفاوت حامل های انرژی تحت عنوان یارانه موضوع ماده (8) قانون هدفمند کردن یارانه‌‌ها مغایر نظر مقنن است.

8- با عنایت به ماده واحده قانون دریافت و پرداخت‌های دولت در ماه‌های فروردین و اردیبهشت ماه سال 1390 مصوب 25/12/1389 مجلس شورای اسلامی دولت مجاز بوده در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها برای سه ماهه سال 1390 معادل سه ماهه پایانی سال 1389 عمل نماید. لذا تغییر سهم یارانه‌ نقدی پرداختی به سرپرستان خانوارها برای هر نفر در اردیبهشت و خرداد ماه 1390 از (445.000 ) ریال در ماه به (455.000) ریال با اضافه پرداختی به میزان یک هزار و چهارصد و شصت و نه میلیارد ریال تا پایان خرداد ماه مغایر قانون فوق‌الذکر بوده است.

یارانه تولید داده نشد

9- از تاریخ 1/2/1390 تا 29/12/1390 از بابت 20 درصد تعیین شده جهت بخش تولید موضوع جزء (الف 3) بند (46) قانون بودجه سال 1390 کل کشور باید مبلغ 79 هزار و 319 میلیارد ریال از محل منابع حاصل از اجرای این قانون به تولید اختصاص می‌یافت که اقدامی صورت نگرفته است.

10- از تاریخ 1/2/1390 تا 29/12/1390 مرحله سوم تا سیزدهم پرداخت یارانه نقدی خانوارها 54.910 میلیارد ریال اضافه پرداختی بابات یارانه نقدی به سرپرستان خانوار بیش از 80 درصد مغایر جزو (الف) بند (46) ماده واحده قانون بودجه سال 1390 کل کشور است.

11- واریز وجه عرضه داخلی نفت خام، میعانات گازی و مشتقات آن که به عنوان خوراک در اختیار پتروشیمی‌ها قرار می‌گیرد به حساب هدفمندسازی یارانه‌ها مغایر جزء (پ)بند (1) قانون بودجه کل سال 1390کل کشور است.

طبق مصوبه سال 1389 هیات وزیران و بند (47) قانون بودجه سال 1390 کلیه شرکت های دولتی ارایه دهنده کالا و خدمات موظفند درآمدهای خود را به حساب‌های خزانه واریز تا طبق احکام و مقررات قانونی، بین ذینفعان تقسیم گردد.

به علت اینکه درآمدهای شرکت های ارایه کننده خدمات و کالا موضوع قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در زمان تحقق ثبت شده نه در زمان وصول (حسابداری تعهدی)، لذا با توجه به اینکه توافقات بر مبنای پیش بینی درآمدهای تحقق یافته بوده خزانه داری کل بدون عنایت به اینکه وصول درآمدهای متناسب با تحقق درآمدها نبوده سهم خود را از واریز نقدی براساس میزان تحقق درآمدهای شرکت های مذکور برداشت نموده که این سبب شده حتی طی یک دوره بیست روزه این شرکت ها هیچ گونه وجهی از خزانه دریافت ننمایند. لذا این موضوع علاوه بر عدم امکان سرمایه گذاری جدید، فعالیت جاری شرکت ها را نیز با اخلال مواجه نموده است. در حال حاضر این روش پرداخت سبب شده میزان دریافتی شرکت های حوزه برق و گاز حتی کمتر از میزان دریافتی های آنها قبل از اجرای هدفمندی یارانه ها باشد.

منابع هدفمندی از کجا تامین شد؟