ایدز، بمبی آ‌تشین در انتظار کبریت!

فارس: وقتی مسئولان رسمی وزارت بهداشت از رشد ۱۰ برابری انتقال جنسی ایدز و شیوع ۲۰ درصدی آن در موارد جدید و آمار تخمینی ۱۰۰ هزار مبتلا سخن می‌گویند، معلوم است که باید نگران بود، مبادا سرنوشت تایلند، چین و هند اینجا تکرار شود.

ویروس نقص سیستم ایمنی بدن انسان یا همان HIV عامل بیماری ایدز را تقریباً همه می‌شناسند و راههای انتقال چهارگانه آن از طریق مادر آلوده به جنین، انتقال از طریق خون آلوده، سرنگ مشترک به خصوص در بین معتادان و رابطه جنسی را بسیاری شنیده‌اند.

ویروسی که بعد از ورود بدن یک انسان مدتی پنهان می‌ماند و تا مدتی گاه چندین ماه از طریق آزمایشهای معمول خون قابل تشخیص نیست و بعد از آن هم ممکن است سالها طول بکشد تا علایم بیماری آشکار شود( ورود به فاز بیماری ایدز) و فرد مبتلا ( که HIV مثبت خوانده می‌شود) در تمام این مدت می‌تواند در جامعه مثل یک انسان سالم به نظر برسد و البته ویروس را به دیگری به خصوص از طریق رابطه جنسی انتقال دهد.

مهمترین نگرانی از شیوع بیشتر ایدز در کشور همین انتقال جنسی است که به خصوص به علت بالارفتن سن ازدواج، جوان بودن جمعیت کشور، نارضایتی جنسی در خانواده، وجود روابط جنسی غیر متعارف خارج از حریم خانواده باید آن را جدی گرفت. دوران انکار به سر رسیده است.

وزارت بهداشت طبق یک روال معمول هر 3 ماه یکبار آخرین آمار موارد شناسایی و ثبت شده مبتلا به HIV را اعلام می‌کند اما آخرین آماری که اعلام کرده مربوط به آمار ثبت شده تا پایان سال 90 است که 24 هزار و 290 نفر مبتلا را نشان می‌دهد.

بر اساس این آمار 90.8 درصد این مبتلایان مرد و 9.2 درصد زن هستند. از اینان 3455 نفر مبتلا به بیماری ایدز ( وارد فاز بیماری شده) شده و 4722 نفر از افراد مبتلا نیز فوت کرده‌اند. حدود 46 درصد از این مبتلایان به HIV در زمان ابتلا در گروه سنی 34-25 سال قرار داشته‌اند که بالاترین نسبت در بین گروههای سنی را به خود اختصاص می‌دهند.

گزارش رسمی وزارت بهداشت می‌افزاید علل ابتلا به HIV در بین کل مواردی که از سال 1365 تاکنون در کشور به عنوان مبتلا به ثبت رسیده‌اند به ترتیب تزریق با وسایل مشترک در مصرف کنندگان مواد «69.6 درصد»، رابطه جنسی «10.1 درصد»، دریافت خون و فرآورده‌های خونی «1درصد» و انتقال از مادر به کودک «1درصد» بوده است. راه انتقال در 9/17درصد از این گروه نامشخص مانده است که البته حدس زده می‌شود بیشتر این افراد از طریق رابطه جنسی مبتلا شده‌باشند.

اما در مورد موارد شناسایی شده جدید آمار، اندکی فرق می‌کند. اعتیاد تزریقی 62.5 درصد، برقراری روابط 21.2 درصد و انتقال از مادر مبتلا به کودک 9/3 را تشکیل داده است.

در 4/12درصد از موارد شناسایی شده در این آمار راه انتقال نامشخص بوده و هیچ مورد جدید ابتلا از راه خون و فرآورده‌های خونی گزارش نشده است.

اما مدتی بعد از این آمار رسمی، مینو محرز، عضو کمیته کشوری ایدز و رئیس مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت گفت که این آمار رسمی بیانگر وضعیت واقعی این بیماری در کشور نیست و به جز 23 هزار بیمار شناخته شده، حدود 100 هزار مبتلای ناشناخته داریم و تأکید کرد: «از بین بیماران مراجعه کننده به بنده نیز 99 درصد موارد جدید از طریق رابطه جنسی مبتلا شده‌اند».

او گفت:‌ مسئله دیگر این است که آمار وزارت بهداشت فقط موارد شناسایی شده عفونت HIV/AIDS را نشان می‌دهد و به علت آگاهی کم مردم درباره این بیماری و روشهای پیشگیری و درمان آن و با توجه به اینکه سیستم شناسایی فعال این بیماری به خصوص در بین روسپی‌ها نداریم آمار اعلام شده از سوی وزارت بهداشت بیانگر وضعیت واقعی این بیمای در کشور نیست.

وی تأکید کرد: از بین بیمارانی که به بنده مراجعه می‌کنند، اگر نگویم 100درصد،‌99 درصد از طریق رابطه جنسی به این بیماری مبتلا شده‌اند و واقعاً اگر مسئولان نسبت به گسترش شیوع جنسی ایدز حساس نشوند و اطلاع رسانی و برنامه ریزی کافی نداشته باشند،آینده نگران کننده‌ای خواهیم داشت.

عضو کمیته کشوری کنترل ایدز وزارت بهداشت افزود: بر اساس فرمولهای سازمان بهداشت جهانی و با توجه به موارد شناسایی شده و رشد این بیماری، می‌توان گفت بین 100 تا 120 هزار مورد ابتلا به ویروس ایدز در کشور ما رخ داده یعنی اکنون بین 80 تا 100 هزار فرد مبتلا به این ویروس و ناقل آن بدون اینکه حتی خودشان بدانند، به این عفونت مبتلاست و می توانند عامل انتقال آن به دیگران باشند.

رشد ۲۰ درصدی انتقال جنسی ایدز در ایران

درست 4 ماه بعد از این اظهارات بود که عباس صداقت، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت با اشاره به افزایش ابتلا به HIV در زنان کشور چنین گفت:‌70 هزار فرد مبتلا به HIV در کشور از بیماری خود خبر ندارند و از حدود یکسال پیش با رشد 20درصدی ابتلای جنسی ایدز در کشور مواجه هستیم.

نکته‌ای که شاید بارها از زبان کارشناسان و پزشکان درمانگر ایدز بیان شده بود اما بیان از آن زبان مقام مسئول این بیماری در وزارت بهداشت نشانگر نگران کننده بودن اوضاع بود.

وی افزود: در این زمینه ابتلا به HIV در زنان نیز افزایش یافته است و ما سعی می‌کنیم علاوه بر ادامه برنامه‌های کاهش آسیب در حوزه HIV به خصوص معتادان تزریقی توجه ویژه‌ای نیز به پیشگیری از ابتلا به HIV از طریق ارتباطات جنسی ناسالم داشته باشیم.

صداقت با اشاره به تهدید ابتلا به HIV در بین جوانان به خصوص با توجه به افزایش مصرف روانگردان‌ها که می‌تواند عامل غیرمستقیم در افزایش HIV به حساب آید، تصریح کرد: آخرین آمار تعداد HIV طبق آمار سال جاری بالغ بر 24 هزار نفر مبتلا به HIV در کشور داریم که برنامه‌های مراقبتی، مشاوره و آزمایش آنان به صورت محرمانه و رایگان صورت می‌پذیرد.

صداقت ادامه داد: البته بر اساس تخمین‌‌های مدل‌های ریاضی نیز برآورد داریم که تعداد HIV در کشورمان بالغ بر 93 هزار نفر هستند که اگر این تعداد را منهای 24 هزار نفر HIV ثبت شده کنیم. بالغ بر 70 هزار نفر از وضعیت HIV خود اطلاع ندارند و وزارت بهداشت تمام تلاش خود را انجام می‌دهد تا با راه‌اندازی مراکز مشاوره در تمام استان‌ها و خطوط تلفنی مشاوره به این افراد خدمات رایگان ارائه دهد.

وی اظهار داشت: بیش از 104 مرکز مراقبت HIV به همراه 90 پایگاه مشاوره به افرادی که احتمال ابتلا به بیماری HIV دارند. خدمات رایگان و محرمانه ارائه می‌دهد که در این زمینه احتیاج است که خانواده‌ها برای مراقبت از جوانان خود با این مراکز آشنا شوند.

او تأکید کرد: هیچ درمانی برای HIV وجود ندارد ولی می‌توان برای جلوگیری از این بیماری پیشگیری‌های لازم را انجام داد و افراد باید مراقب رفتارهای نامناسب اجتماعی خود باشند و از مصرف مواد مخدر، روانگردان‌ها و در نهایت روابط ناسالم جنسی پرهیز کنند.

صداقت هشدار داد: به دلیل جوان بودن کشور ما مانند همه کشورهای جهان جوانان رفتارهای پرخطر بیشتری دارند که می‌تواند خطر ابتلای افراد به بیماری HIV را افزایش دهد.

صداقت تصریح کرد: از سال 1365 تا سال 1390 آمار تجمیع مبتلایان به HIV از طریق جنسی 7 درصد بود که امروز با آمار 10 درصدی رشد جنسی مواجه هستیم یعنی در سال 90 اگر به صورت جدا بخواهیم ابتلا به HIV از طریق موارد جنسی را بررسی کنیم با رشد 20 درصدی مواجه می شویم که این باعث نگرانی است.

مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری ایدز نیز در این باره گفت: مسئله حذف روز جهانی ایدز از تقویم ملی ایران که اول دسامبر مصادف با 11 آذر است یک بدسلیقگی بود که درصددیم این روز را به تقویم ملی بگردانیم زیرا این بیماری رو به گسترش است و برای جلب توجه عمومی و آگاه کردن مردم نسبت به خطری که در انتظارشان است لازم است.

او اضافه کرد: آمار رسمی وزارت بهداشت وجود حدود 24 هزار موارد ثبت شده ابتلا به HIV را نشان می‌دهد که از این تعداد برخی فوت کرده و برخی وارد فاز بیماری شده‌اند اما سازمان بهداشت جهانی برای تخمین میزان واقعی فرمول 4 یا 5 برابر کردن آمار ثبت شده را اعلام کرده که بر اساس آن می‌توان حدس زد که حدود 100 هزار فرد آلوده به ویروس ایدز در کشور داریم که بیش از 75 هزار نفر آنها یا از بیماری خود خبر ندارند یا آن را پنهان می‌کنند و می‌توانند این بیماری را به دیگران انتقال و گسترش دهند.

مردانی گفت: البته برخی‌ها آمار مبتلایان به این ویروس را در ایران بیش از این میزان و تا 300 هزار نفر اعلام می‌کنند که به نظر می‌رسد که غلو است و صحت ندارد و افرادی هم که از بروز 90 درصدی موارد جدید از طریق رابطه جنسی سخن می‌گویند نیز احتمالاً فقط مطب خود را می‌بینند و نمی‌توان این آمار را به کل کشور تعمیم داد.

شیوع ۱۰ برابری ایدز جنسی

وی اضافه کرد: اما واقعیت این است که بروز موارد جنسی ایدز طی 15 سال گذشته 10 برابر شده و از 2 درصد به حدود 20 درصد رسیده است و اگر مواردی که علت ابتلا ناشناخته است را هم عامل جنسی بدانیم این میزان بیشتر هم می‌شود‌.

این فوق تخصص بیماریهای عفونی ادامه داد: واقعیت این است که بروز ایدز به طرف عامل جنسی تغییر کرده است و وزن این عامل بیشتر از گذشته شده است، که یک علت آن ناآگاهی مردم از این عامل مهم و لزوم آموزش عمومی در این زمینه آشکار است. بنابراین ما برای اولین بار امسال در سمینار کشوری روز جهانی ایدز آ‌موزش عمومی به مردم را هم با حضور خود بیماران شروع کرده‌ایم.

فاجعه‌ای شبیه تایلند

وی گفت: اگر همین روند ادامه پیدا کند، ممکن است فاجعه‌ای شبیه تایلند، هند یا چین در انتظار ما باشد در این کشورها معضل HIV مانند بمب آتشینی است که فقط کافی است یک کبریت زیر آن بکشند.

مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت نگران آینده این بیماری در کشور است.

به گفته او رشد انتقال ایدز از طریق روابط جنسی غیر متعارف و مصرف روانگردانهایی مثل شیشه که تمایلات جنسی را 8 تا 10 برابر می‌کند اگر به همین روال ادامه پیدا کند، در آینده آتشفشان بیماری ایدز در کشور شعله ور می‌شود.

وزیر بهداشت معتقد است: رشد تزریقی ایدز را در کشور تقریباً کنترل کرده‌ایم و مشکلی نداریم و در همان حدی که قبلاً بوده باقیمانده است. ولی رشد انتقال ایدز از طریق جنسی خیلی بیشتر شده و خطرناک شده است.

او به خبرنگار فارس گفت: اگر همین روند رشد ایدز از طریق روابط جنسی ناسالم طی شود یک دفعه 10سال آینده می‌بینیم، 50 درصد مبتلایان به ویروس ایدز در کشور ما از طریق جنسی مبتلا شده‌اند. چون هر فردی به خصوص از بین زنان خیابانی می‌تواند به طور متوسط 5 نفر را مبتلا کند.

وزیر بهداشت گفت: آماری که ما داریم این است که 50 درصد این افراد از روش‌های معمولی پیشگیری مثل کاندوم استفاده نمی‌کنند. به همین خاطر افرادی که با اینها تماس دارند مبتلا می‌شوند. این افراد ممکن است بعداً ویروس ایدز را با افراد دیگری حتی همسرانشان منتقل کنند. بنابراین آمار ایدز از این بابت خیلی خطرناک و نگران کننده است.

آتشفشان ایدز

به گفته او مواد محرک و روانگردان مثل شیشه، کراک و ... نیز وجود دارد. این مواد حالت‌هایی را در افراد ایجاد می‌کند که تمایلات جنسی را 8 تا 10 برابر می‌کند و باعث می‌شود مراقبت از خودشان را از دست بدهند و اگر قبلاً از پوششی استفاده می‌کردند تا مبتلا نشوند. حالا دیگر آن را از دست می‌دهند.به این ترتیب این افراد دیگر نمی‌توانند از ابتلا به ایدز جلوگیری کنند.

وی گفت: حتی گاهی می‌بینیم که این افراد مرتکب قتل و جنایت و اعمال خلاف حتی با محارمشان می‌شوند. بنابراین این دو مسئله یعنی روابط جنسی غیرمتعارف و مواد روانگردان مثل شیشه می‌تواند آتشفشان ایدز را در کشور شعله‌ور کند.