نویسنده یک کتاب با ارائه تصویری از یک بلیت قدیمی نوشت: هزینه رفت و برگشت به مکه معظمه در سال ۱۳۲۷ هجری شمسی تنها ۲۹۵۰ تومان بوده است.

کتاب «مرند قدیم» تالیف میرهدایت سیدمرندی به تازگی در نشر «ایشیق» تبریز منتشر شده است.

در بخش اسناد این کتاب، تصویر بلیت رفت و برگشت مکه که در سال ۱۳۲۷ شمسی صادر شده، درج شده است.

در پشت این بلیت هم توضیحاتی در ۱۱ بند نوشته شده که به نظر می‌رسد برای تدوین تاریخ حج‌گزاری ایرانیان در دهه ۲۰ مفید باشد که این «مقررات مسافرت» به شرح زیر است:

۱٫ وجه بلیت‌های فروخته شده مسترد نمیگردد مگر به علت مرضی که آن هم باید به گواهی پزشک کارشناس بوده و قبل از بیست و سوم شهریور (دهم ذیقعده) به ضمیمه تقاضای استرداد به دفتر مؤسسه برسد. هیچگونه تقاضای استرداد بعد از بیست و سوم شهریور پذیرفته نمی شود.

۲٫ اگر مقامات و دوائر بین راه به عللی از ادامه حرکت مسافر جلوگیری کند و یا به علت تشریفات گمرکی و نقص روادید، مسافر در بین راه مجبور به توقف گردد، مسئولیت کامل آن متوجه شخص مسافر بوده، مؤسسه هیچ گونه مسئولیتی راجع به استرداد وجه یا تهیه وسیله اقامه مسافرت بعدی یا معاودت او نخواهد داشت.

۳٫ مسئولیت تهیه دوا و غذا و هر نوع هزینه دیگر در بین راه به عهدۀ مسافر است که شخصاً مالیات و عوارض دولت عربی سعودی را باید قبل از حرکت از تهران بپردازد. بدیهی است چنانچه مسافر رعایت این موضوع را ننموده و در بین راه برای او اشکالی فراهم شد، مسئولیت آن متوجه شخص مسافر است.

۴٫ مسئولیت حفظ و مراقبت اثاثیه به عهده شخص مسافر است و هیچ گونه شکایت و اعتراضی راجع به کسر و یا از بین رفتن اثاثیه پذیرفته نیست.

تصویری از مناسک حج در سال‌های دور

۵٫ اطفال در اتومبیل تا سه سال – آن هم بشرط نشستن در دامان والدین – معاف و از سه تا ده سال هرگاه صندلی و جای مخصوص نشستن بخواهند نصف بهای بلیت از ده سال به بالا و همچنین اطفالی که برای نشستن آنها جا و صندلی مخصوص تقاضا شود تمام بهای بلیت را خواهند پرداخت. شرایط پرداخت کرایه اطفالی که با هواپیما، ترن و کشتی مسافرت میکنند تابع شرایط مخصوص بنگاههای مربوطه میباشد.

۶٫ در مراجعت از مکه معظمه، حجاج به عتبات عالیات هدایت خواهند شد که در آنجا از تاریخ ورود، یک ماه تمام مشاهد مقدسه را زیارت نموده و سپس در روزی که معین خواهد شد در کاظمین اجتماع نمایند که از آنجا به تهران حرکت داده شوند. هزینه نقل و انتقال و کرایه اتومبیل و غیره در این یک ماهه به عهده خود مسافر است و چنانچه مسافر در روز معین در کاظمین برای حرکت، خود را به دفتر مؤسسه معرفی نکند، وسائل موسسه بدون آنها از کاظمین به عزم تهران حرکت کرده و دیگر مؤسسه مسئولیت حمل آنها را به عهده نخواهد داشت و خودِ مسافر باید وسیله حرکت خود را به هزینه خویش فراهم سازد. بدیهی است مسافرینی که مایل نباشند یک ماه در عتبات بمانند می توانند قبل از انقضاء ماه در کاظمین به دفتر مؤسسه مراجعه نموده تا وسایل اعزام آنها به تهران فراهم گردد.

۷٫ تاریخی که روی بلیت برای حرکت تعیین شده غیر قابل تغییر است و چنانچه مسافر در روز و ساعت معین برای حرکت حاضر نباشد، اتومبیل و سایر وسائط نقلیه بدون آنها حرکت کرده و بلیت این قبیل مسافرین از درجه اعتبار ساقط و هیچ گونه حقی به تقاضای استرداد تمام و یا قسمتی از بهای بلیت را ندارند.

۸٫ مسافرین مکلفند بار خود را بیست و چهار ساعت قبل از حرکت برای باربندی به مؤسسه حاضر نمایند؛ چه هیچ گونه بار یا چمدانی روز حرکت برای باربندی پذیرفته نمیشود مگر کیفهای دستی که وزن آن در هیچ مورد از سه کیلو تجاوز نکند.
۹ . مسافرین زمینی و دریائی سی کیلو و مسافرین هوائی بیست کیلو حق حمل بار مجانی دارند. اطفالی که مجاناً حمل میشوند حق بار مجانی ندارند.

۱۰٫ پرداخت بهای بلیت به مسافر فقط حق وسیله نقلیه و چادر اجتماعی بین راه به هر چادر یک فانوس دریائی و آب مشروب را میدهند ( توضیح آنکه چادر، فانوس و آب فقط به مسافرینی داده میشود که از طریق خشکی – کویت – با اتومبیل به مکه مشرف میشوند. مسافرین سایر خطوط این حق را نخواهند داشت). کلیه هزینه خارج از آنچه در این ماده ذکر شده به عهده شخص مسافر است.

۱۱٫ هرگاه در بین راه یا در خاک عربی سعودی اشکالات یا پیش آمدهای غیر مترقّبه مانع از ادامه مسافرت گردید و یا موجب تاخیر مسافرت و انقضای موسم حج شد هیچ گونه مسئولیتی بعهده فروشنده بلیت و مؤسسه نیست و مسافرین هم حق ادعای خسارت و یا استرداد بهای بلیت را ندارند.

منبع: مهر