چرا سربازی اجباری است؟

چرایی سربازی اجباری و ضرورت اجرای آن از جمله مباحثی است که در ایران مخالفان و موافقان زیادی دارد، بطوری که سوالات زیادی از سوی مخاطبان در فراخوان ایسنا برای طرح پرسش‌های مردمی درباره سربازی مطرح شد. در همین راستا جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح توضیحاتی ارائه کرد.

سردار موسی کمالی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه بحث سربازی به شکل کنونی آن از زمان انقلاب فرانسه مطرح شد، گفت: در آن زمان بحث سربازی به شکل کنونی (اجباری) مطرح شد و این که کار مردم را باید به خودشان سپرد تا خودشان نیز بتوانند امنیت کشور را تامین کنند.

وی با بیان اینکه در زمان تشکیل حکومت مرکزی در ایران الگوهای زیادی از فرانسه گرفته شد، گفت: امیرکبیر به دنبال احیای سربازی اجباری بود و طرح "بنیچه" را ارائه کرد که به موجب آن باید از میان هر 10 جوان ذکور، یک نفر به سربازی اعزام می‌شد و خانواده‌های 9 جوان دیگر نیز هزینه‌های وی را تامین می‌کردند.

جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح با بیان اینکه نخستین جرقه‌های شکل‌گیری سربازی فعلی که امیرکبیر به دنبال اجرای آن بود، در زمان رضاخان اجرایی شد، گفت: رضاخان بنیانگذار سربازی نبود اما در آن زمان این‌گونه بود که با اعزام جوانان به سربازی و دخیل کردن آنان در پروسه تامین امنیت، مقابل دیکتاتوری و کودتا در کشور ایستاد که شهید مدرس نیز از موافقان آن بود.

کمالی با اشاره به وجود دو مدل سربازی «حرفه‌ای» و «سربازی وظیفه» در کشورهای جهان، خاطرنشان کرد: اغلب کشورها در ابتدا سربازی را اجباری کردند، مانند فرانسه، آمریکا و ... اما برخی دیگر نیز اصلا به دنبال خدمت سربازی نرفته‌اند، مانند برخی کشورهای عربی که در آن زمان به دلیل این کارشان، به آنان کشورهای «استبدادی» می‌گفتند.

سربازی حرفه‌ای از چه زمانی مرسوم شد؟

وی با بیان اینکه بعد از اتمام جنگ‌جهانی دوم و پایان جنگ‌سرد کشورها به دنبال سربازی حرفه‌ای رفتند، گفت: این سبک سربازگیری در اروپا حدود 20 سال است، اجرا می‌شود.

جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح درباره علت استفاده از سربازان حرفه‌ای در برخی از کشورهای جهان نیز گفت: رشد منفی جمعیت و همچنین از بین رفتن تهدیدات از جمله مواردی است که این کشورها به سربازگیری حرفه‌ای روی‌آور شده‌اند.

کمالی همچنین با بیان اینکه ممکن است در برخی اظهارنظرها گفته شود که اغلب کشورها دارای سربازی حرفه‌ای هستند، گفت: البته این‌طور نیست، چرا که اساسا از میان این کشورهایی که نام برده می‌شود، حدود 20 درصد حتی اجازه داشتن ارتش را هم ندارند.

جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح با بیان اینکه در ایران سربازی وظیفه و حرفه‌ای پیمانی با هم اجرا می‌شود به ایسنا گفت: در حال حاضر تعداد قابل توجهی متخصص به صورت حرفه‌ای پیمانی استخدام می‌شوند.

وی با بیان اینکه استقلال یک کشور، پیمان‌های نظامی، تهدیدات و ... از جمله مواردی است که در نحوه سربازگیری حرفه‌ای و اجباری دخیل است، گفت: به عنوان مثال در موضوع پیمان‌های نظامی هنگامی که عراق به ایران حمله کرد، همه کشورها جز یکی دو مورد از عراق حمایت کردند، در حالی که هنگام حمله همین کشور به کویت، موضوع برعکس شد که این امر نشان‌دهنده تاثیرگذاری پیمان‌های نظامی در روند سربازگیری است.

جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح با بیان اینکه در برخی دیگر از کشورها نیز به ناچار سربازگیری حرفه‌ای انجام می‌شود، گفت: در بعضی از کشورها، یک قوم، نژاد، قبیله و ... حاکمیت دارد و به دلیل نداشتن حکومت ملی در این نوع از کشورها نمی‌توان هر فردی را مسلح کرد.

برای سربازی تخصصی تنها بحث تجهیزات مطرح نیست

کمالی درباره اظهاراتی که پیرامون توان بالا و تجهیزات دفاعی خوب کشور و ارتباط آن با سربازگیری حرفه‌ای مطرح می‌شود نیز گفت: تنها بحث تجهیزات برای سرباز تخصصی مطرح نیست و در کنار آن باید به تهدیدات و بحث‌های سوق‌الجیشی یک کشور نیز توجه کرد.

وی وسعت یک کشور را نیز امری تاثیرگذار در چگونگی سربازگیری دانست و گفت: در برخی از کشورها به دلیل وسعت کوچکی که دارند، به راحتی می‌توان سربازان را در کوتاه‌ترین زمان ممکن از نقطه‌ای به نقطه‌ دیگری منتقل کرد، در حالی که در کشور ما به دلیل وسعت زیاد چنین امری ممکن نیست.

جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح حضور سربازان و ارتش‌های برخی کشورها در کشورهای دیگر را نیز از مواردی دانست که سبب بحث سربازگیری حرفه‌ای می‌شود و گفت: به عنوان مثال کشوری مانند آمریکا نمی‌تواند سرباز وظیفه‌اش را به خلیج‌فارس بیاورد، بنابراین مجبور است برای حضور نیروهایش در کشورهای دیگر از سرباز مزدور استفاده کند.

کمالی یکی از علت‌های شکست سنگین آمریکا در جنگ ویتنام را وجود سربازان اجباری در این جنگ برشمرد و افزود: در آن زمان سربازان می‌گفتند اگر هدف از سربازگیری اجباری، خدمت به کشور است، پس ما در خاک کشور دیگر چه می‌کنیم که همین موضوع سبب شد آنان به این نتیجه برسند که سرباز حرفه‌ای و مزدور اجیر کنند.

راهبرد در سربازی اجباری، دفاع از ممکلت است

وی با بیان اینکه راهبرد ما در سربازگیری اجباری، دفاع از مملکت است، گفت: کدام جوانی پیدا می‌شود که در صورتی که سربازگیری حرفه‌ای شود، حاضر باشد برود سیستان و بلوچستان یا چابهار خدمت کند، اما سربازان وظیفه در تمامی نقاطی که لازم باشد، خدمت می‌کنند.

جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح با بیان اینکه در جنگ ایران و عراق حدود سه میلیون جوان در قالب سربازی آموزش‌دیده و به مناطق جنگی اعزام شده‌اند، گفت: حال اگر جنگ شود، چه فردی حاضر است برود و استخدام شود تا به جبهه اعزام شود.

سربازی حرفه‌ای، نیروهای مسلح را از حالت مردمی خارج می‌کند

کمالی ادامه‌داد: در صورت استخدام نیز زمان زیادی لازم است تا به وی آموزش‌های لازم داده شود، در حالی که در سربازی فعلی همواره تعداد لازمی از سربازان که آموزش‌های لازم را نیز دیده‌اند، برای دفاع از کشور و مقابله با هر نوع تهدیدی آماده هستند.

به گفته جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح، سربازی حرفه‌ای نیروهای مسلح را از حالت مردمی خارج و به قشری تبدیل می‌کند که در این صورت نیروهای مسلح از انعطاف‌پذیری خارج می‌شود.