وزیر صنعت، معدن و تجارت با ارایه گزارشی از عملکرد هشت ساله این وزارتخانه به محضر مقام معظم رهبری گفت: در حال حاضر که دولت دهم مسئولیت را به دولت بعدی تحویل می دهد به مقدار دو تا سه ماه ذخایر کالای اساسی در انبارها داریم و انشالله تحویل دولت بعدی می دهیم که با آسودگی بتواند کار خود را شروع کرده و فعالیت های خود را ادامه دهد.

به گزارش شاتا، متن سخنان مهدی غضنفری در جلسه اخیر رییس جمهوری و هیات دولت در حضور مقام معظم رهبری به این شرح است:

گزارشی که از صنعت ، معدن و تجارت کشور ارایه می کنم بیشتر عملکرد هشت ساله است و کمتر به وضعیت جاری می پردازد. اگر فرصتی بود به وضعیت جاری اشاره می کنم. این گزارش حالت مقایسه ای دارد. همانطور که انتظار می رفت در پایان دولت این گزارش به محضر شما ارایه شود.

دراین فصل‌بندی ساده، نخست به سرمایه گذاری اشاره می کنم که منجر به چه مقدار ظرفیت شده و سپس ظرفیت هایی که منجر به تولید و نهایتا تجارت خارجی یا صادرات می شود و تجارت داخلی یا واردات محور بعدی گزارش را در بر می گیرد.

در حوزه سرمایه گذاری آمارها نشان می دهد که در دولت های هفتم و هشتم 16 هزار میلیارد تومان در صنعت و معدن سرمایه گذاری داشتیم. عدد مشابه برای سرمایه گذاری دراین حوزه در دولت نهم و دهم 115 هزار میلیارد تومان است که رشد 7.2 برابری را نشان می دهد.

این سرمایه گذاری منجر به احداث واحدهای تولیدی شده که اصطلاحا از طریق پروانه های بهره برداری شناسایی می کنیم در دولت های هفتم و هشتم بیش از 32 هزار پروانه بهره‌برداری صادر شد که این مجوزها در هشت سال اخیر به 55 هزار پروانه بهره برداری رسید. این تعداد با رشد 1.7 برابری نشان می دهد که سرمایه گذاری انجام شده منجر به احداث کارگاه و کارخانه شده است .

افزایش تولید خودرو، فولاد، سیمان و مس

میزان سرمایه گذاری انجام شده منجر به ظرفیت سازی خیلی خوبی در حوزه تولید شده که برخی از این شاخص ها را اشاره می کنم. مثلا در تولید خودرو در انتهای سال 1383 که آغاز کار دولت نهم بود، ظرفیت سالانه 960 هزار دستگاه بود و این شاخص در پایان سال 1391 به دو میلیون دستگاه رسید. یعنی ظرفیت تولید خودرو بیش از دو برابر شد ظرفیت هشت سال قبل از آن از ابتدای سرمایه گذاری از 40 سال قبل تا پایان سال 1383 بود .اما ظرفیت جدید مربوط به دولت های نهم و دهم است.

ظرفیت تولید فولاد نیز در پایان سال 1383 حدود 10 میلیون تن بود که در سال 1391 با رشد دو برابری این ظرفیت به حدود 24 میلیون تن افزایش یافت. همچنین ظرفیت تولید محصولات فولادی به عنوان حلقه های بعدی تولید فولاد در سال 1383 حدود 13میلیون تن بود که در سال 1391 با رشد بیش از دو برابری به بیش از 33 میلیون تن رسید.

همچنین ظرفیت تولید سیمان درانتهای سال 1383 حدود 33 میلیون تن بود که با رشد بیش از دو برابری این ظرفیت در سال 1391 به بیش از 80 میلیون تن افزایش یافت. یه خاطر دارم که یکی از کارهای ما در وزارت بازگانی این بود که چگونه تولیدات محدود سیمان در آن سال ها را توزیع کنیم چرا که باید به نحوی توزیع می شد که به پروژه ها برسد اما در حال حاضر صادرات سیمان 15 میلیون تن است.

تولید مس کاتدی در سال 1391 نیز با رشد 1.5 برابری به 255 هزارتن رسید. این رقم در پایان سال 1383 حدود 190 هزارتن بود. ظرفیت تولید کاشی و سرامیک در دولت های هفتم و هشتم 176 میلیون متر مربع بود که این ظرفیت تولید در سال 1391 با رشد بیش از دو برابری به 380 هزارتن رسید.

اما اینکه آیا این ظرفیت سازی ها منجر به تولید شده یا خیر؟ آیا نبض تولید کارمی کند و آیا واقعا صنایع در حال گردش هستند و تولید مشغول کار است، باید عرض کنم که در کل دولت هفتم و هشتم 56 میلیون تن فولاد تولید شد درحالی که در خلال کار دولت نهم و دهم 93 میلیون تن فولاد تولید شد که رشد نزدیک به 1.7 برابری را نشان می دهد واقعا رخ داده و تولید به بازار آمده است. حجم تولید سیمان در دولت های نهم و دهم نیز با رشد دو برابری به 400 میلیون تن رسیده است. این رقم در دو دولت قبل از آن 203 میلیون تن بود .

در باره مقادیر تولید خودرو و سواری نیز باید عرض کنم که این رقم دردولت های نهم و دهم نسبت به هشت سال قبل از آن با رشد سه برابری از 3.3 میلیون دستگاه به 10 میلیون دستگاه رسید. همچنین حجم تولید یخچال ، ماشین لباسشویی و تلویزیون به عنوان چند قلم لوازم خانگی در دولت های هفتم و هشتم 19 میلیون دستگاه بود حال آنکه در هشت سال اخیر با رشد 1.4 برابری به 27 میلیون دستگاه افزایش یافت.

وضعیت معدن در هشت سال اخیر

نکته مهم بحث معدن است که می تواند کاملا جانشین نفت شود، قدرت ارز آوری خیلی خوب و اشتغالزایی خیلی بالایی دارد در مورد معدن آمارها همین وضعیت رشد را نشان می دهد. به عنوان مثال میزان پروانه های اکتشاف در حوزه معدن در دولت های نهم و دهم با رشد 1.3 برابری به میزان 13هزار فقره رسید. این عدد در دولت های هفتم و هشتم 10 هزار فقره بود. پروانه بهره برداری به عنوان شاخصی است که آیا سرمایه گذاری منجر به ایجاد واحد تولیدی و بهره برداری شده یاخیر ؟

در دولت های هفتم و هشتم 4.6 هزار پروانه بهره برداری صادر شد. این پروانه ها در هشت سال اخیر با رشد 1.3 برابری به 6000 فقره رسیده است .همچنین میزان سرمایه گذاری در حوزه معدن در دولت های نهم و دهم با رشد 6.5 برابری از 500 میلیارد تومان (دولت های هفتم و هشتم ) به 303 هزار میلیارد تومان رسید.

فعالیت 5000 معدن در ایران

یکی از اقدامات خوبی که در دولت دهم انجام شد، اما متاسفانه دیر به سراغ آن رفتیم کارگروه معدن بود. این اقدام از افتخارات دولت دهم محسوب می شود که براساس کار این کارگروه تقریبا توانمندی معدنی تمامی استان ها و سرمایه گذاری های مورد نیاز شناسایی شده به دلیل اینکه کمی دیر این کار را آغاز کردیم خروجی های آن را برای ارایه گزارش نداریم اما به نظرم کار خیلی خوبی آغاز شده است.

همچنین تعداد معادن فعال نشان می دهد که کار معدنی چگونه است؟ در حال حاضر تعداد معادن فعال کشور 5000 فقره است و با توجه به اینکه این تعداد در انتهای سال 1383 حدود 3600 معدن بود، مشخص می شود که دراین خصوص رشد 1.4 برابری را در سال های اخیر را شاهد بوده ایم .

درباره میزان استخراج واقعی معادن نیز باید عرض کنم که این رقم در انتهای سال 1391 با رشد 2.5 برابری به 390 میلیون تن رسید. در انتهای سال 1383 حدود 156 میلیون تن بود که این رشد نشان می دهد در این زمینه کارهای خوبی انجام شده است.

هر سال افزایش صادرات داریم

صادرات غیرنفتی نیز در سال های اخیر از رشد خیلی خوبی برخوردار بود و تبدیل به یک شاخص قابل قبولی در اقتصاد کشور شد می توان روی آن تکیه کرد حتی در شرایط تحریم سال گذشته یکی از منابع ارزی ما صادرات غیرنفتی بود که تولید کنندگان می توانستند واردات خود را انجام دهند .

صادرات غیرنفتی بدون معیانات گازی در دولت هفتم و هشتم جمعا 38 میلیارد دلار بود، در دولت نهم و دهم 170 میلیارد دلار یعنی 4.5 برابر شد. اگر صادرات غیرنفتی را با میعانات گازی نیز در نظر بگیریم این میزان درهشت سال گذشته با رشد 5.7 برابری به 215 میلیارد دلار رسید.

شاخصی که به نظرم من خیلی ارزشمند است و امیدواریم که همیشه حفظ شود ، رشد صادرات در سال های مختلف است در هشت سال نخست (دولت های هفتم و هشتم ) رشد صادرات غیرنفنتی 13 درصد بود. در این سال ها رشد صادرات غیرنفتی 22 درصد بود که نشان از رشد 107 برابری دارد. این نرخ رشد یعنی اینکه هر سال افزایش صادرات داریم.

در خصوص صادرات خدمات فنی و مهندسی نیز باید عرض کنم که این رقم در دولت های هفتم و هشتم 2.7 میلیارد دلار بود و در دولت های نهم و دهم با رشد 7.8 برابری به 21 میلیارد دلار رسید که بیانگر توان بالای دانش و تبدیل آن به محصول و فروش در کشورهای خارجی است .

همچنین نسبت صادرات به واردات نشان می دهد که این میزان با رشد 122 درصدی از 0.23 به 0.51 رسید و نسبت واردات به صادرات نیز با رشد منفی 55 درصد از 4.3 به 1.95 رسیده است.

در بخش دیگری از عرایضم به طور خاص در مورد صادرات صنعتی و معدنی به جز پتروشیمی می پردازم. این آمار در سال 1383 برابر با 2.9 میلیارد دلار بود و در سال 1391 با رشد شش برابری 17.7 میلیارد دلار شد. یعنی اینکه سرمایه گذاری جواب داد تولید صورت گرفت و تولیدات صادر شد.

همچنین به نمونه ای از توانمندی های مهندسی کشور اشاره می‌کنم. بومی سازی در برخی صنایع مادر (بیش از 70 درصد صنعت سیمان، 65 درصد صنعت فولاد، 65 درصد صنعت آلومینیوم و 50 درصد صنعت مس) این اعداد گویای آن است که در صنعت سیمان بیش از 70 درصد به تکنولوژی با توان خارجی نیاز نداریم و در حوزه فولاد، مس نیز کارخانه سازی را خودمان انجام می دهیم.

ساخت کارخانه تولیدی (سیمان ، لبنیات و ...) در برخی کشورها توسط متخصصان ایرانی یکی از اقدامات خوبی است که دولت های نهم و دهم انجام شده و همچنین فهرستی از تولید کالاهای دانش بنیان یا به خارج از کشور صادر کردیم و یا اینکه برای ساخت آنها قرارداد منعقد کردیم همچون کشتی اقیانوس پیما و برخی موضوعات دیگر.

از جمله اقدامات خوبی که در این دولت انجام شد ، بهسازی نظام توزیع بود. سامانه های بسیاری به کار گرفته شد برای آنکه کالا از گمرک تا مغازه را بتوان به طور کلی کمیت و کیفیت و آن را رصد کرد.

در خصوص تحریم نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت پیشانی حملات تحریم ها بود. با همکاری بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی توانستیم با موفقیت عمل کنیم و ذخیره سازی های خوبی انجام شد.

تحویل دولت با سه ماه ذخایر کالای اساسی

با توجه به شرایط کشور در سال 1391 ناچار شدیم 18 میلیون تن کالای اساسی را برای جلوگیری از بروز مشکل برای مردم ذخیره سازی کنیم. گاهی هم اگر مسئله ای پیش می آمد آن را جبران می کردیم و در حال حاضر نیز که دولت مسئولیت را به دولت بعدی تحویل می دهد به میزان دو تا سه ماه ذخایر کالای اساسی در انبارها داریم و انشالله تحویل دولت بعدی می دهیم که با آسودگی بتواند کار خود را شروع کند و فعالیت های خود را ادامه دهد.

رشد تولید و تجارت ایران و جهان

آخرین گزارش مربوط به رتبه های تولید و تجارت ایران در جهان است. براین اساس رتبه تولید سیمان در سال 1384 معادل 15 بود که در سال 1391 به 5 ارتقا یافت. رتبه 21 تولید فولاد نیز در سال 1384 در سال گذشته به 16 رسید. در مورد تولید خودرو رتبه ایران رتبه 18 ایران به 13 در سال 1390 ارتقا یافت اما به دلیل برخی مشکلات در حوزه تولید خودرویی این جایگاه را از دست دادیم و به رتبه 18 بازگشتیم. در مورد تولید آلومینیم و سایر کالاها نیز رتبه 26 ایران در سال 1384 به 23 درسال 1391 ارتقا پیدا کرد .