سیاه‌دانه یا در اصطلاح انگلیسی Black cumin در طب سنتی ایرانی مصارف متعددی داشته و در درمان بسیاری از امراض همچون سوء هاضمه، سر درد مزمن، اسهال، استفراغ، سرماخوردگی، از دست دادن اشتها، آسم، بیماری‌های قلبی، ضعف جسمانی، مشکلات گوارشی، دیابت، رماتیسم، جذام و بسیاری موارد دیگر تجویز و مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی جزو پرمصرف‌ترین داروها در سطح جهان به‌شمار می‌آیند.

در تحقیقاتی که اخیرا توسط یکی از پژوهشگران کشورمان انجام شده، اثر پیشگیری و درمانی گیاه سیاه‌دانه بر روی زخم معده ناشی از داروی ضد التهاب غیراستروئیدی ایندومتاسین به اثبات رسیده است.

صغری پاسبان محقق جوان کشورمان، در تحقیقاتی که در قالب پایان‌نامه خود جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته فیزیولوژی پزشکی انجام داده، به نتایج جالبی درخصوص اثرات درمانی گیاه سیاه‌دانه بر روی بیماری زخم معده پی برده که به گفته او این اثرات عمدتا از طریق مهار لیپو پراکسیداسیون و نیز افزایش ترشح مخاط معده اعمال شده است.

پاسبان گفت: در تحقیقات انجام گرفته با عنوان "بررسی اثر سیاه‌دانه بر روی زخم معده ناشی از ایندومتاسین در موش صحرایی"، سیاه‌دانه در حدود 80 درصد از ایجاد زخم معده پیشگیری و در حدود 70 درصد اثر درمانی برای زخم معده از خود نشان داد و در این مطالعه اثر درمانی سیاه‌دانه در درمان و پیشگیری از زخم معده حتی از داروی معروف و پرمصرفی همچون رانیتیدین نیز بیشتر بود که این موضوع بسیار جالب توجه است.

او یکی از عوارض جانبی داروهای ضدالتهاب ‌غیراستروئیدی را که در درمان بیماری‌های التهابی بسیار پر کاربرد است، ایجاد زخم معده در افراد دانست و اظهار کرد: داروهای ضد التهاب‌ غیراستروئیدی معمولا برای از بین بردن التهاب در بیماری‌هایی که احتیاج به درمان طولانی مدت دارند مانند آرتریت روماتوئید، آرتروز و همچنین در تسکین دردهای مختلف از جمله دردهای زودگذر عضلانی، سردردهای میگرنی و دردهای بعد از عمل جراحی تجویز می‌شوند.

وی در ادامه با تاکید بر اهمیت یافتن راهی جهت کاهش عوارض این داروها، تصریح کرد: امروزه بیش از 30 میلیون بیمار در سراسر کره زمین از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی نظیر ایندومتاسین استفاده می‌کنند که یکی از عوارض شایع این داروها ایجاد زخم معده در انسان می‌باشد، به طوریکه در بیش از 20 درصد از افراد تحت درمان با داروی ایندومتاسین، زخم معده ایجاد شده است.

وی ابراز کرد: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی جزو پرمصرف‌ترین داروها در سطح جهان به‌شمار می‌آیند، اما به دلیل عوارض جانبی خطرناکی که بر روی دستگاه گوارش ایجاد می‌کنند مصرف آنها نگرانی‌ها و محدودیت‌هایی را به همراه دارد، به طوریکه امروزه این مشکل به یکی از دغدغه‌های مهم علم پزشکی مبدل شده است.

این محقق جوان ایرانی در ادامه به بیان خصوصیات و ویژگی‌های گیاه سیاه دانه پرداخت و متذکر شد: سیاه‌دانه یا در اصطلاح انگلیسی Black cumin در طب سنتی ایرانی مصارف متعددی داشته و در درمان بسیاری از امراض همچون سوء هاضمه، سر درد مزمن، اسهال، استفراغ، سرماخوردگی، از دست دادن اشتها، آسم، بیماری‌های قلبی، ضعف جسمانی، مشکلات گوارشی، دیابت، رماتیسم، جذام و بسیاری موارد دیگر تجویز و مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

پاسبان از سیاه‌دانه با عنوان گیاهی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها نام برد و خاطر نشان کرد: منافع سیاه‌دانه از یکسو در کتاب انجیل و نوشته‌های عبری ذکر شده و در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) منقول است که "سیاه دانه داروی تمام دردها بجز مرگ است" و از سوی دیگر مطالعات اخیر خواص ضد باکتریایی، کاهندگی قند خون، ضد فشار خون، خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی این گیاه را به اثبات رسانده است.

این پروژه تحقیقاتی که روند اجرای آن از زمستان 90 آغاز و تا اعلام نتایج نهایی در تابستان 92 به طول انجامید در محل و با حمایت مالی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و تحت نظارت دکتر سعید نیازمند، دانشیار گروه فیزیولوژی پزشکی این دانشگاه انجام گرفته است.

منبع: پرشین وی