20 درصد سالمندان زیر خط فقرند

مهر: فردا روز جهانی سالمند است و به همین بهانه همایشها و برنامه هایی نمادین با هدف توجه به مسائل و مشکلات سالمندان برگزار می شود. اما آنچه در این بین، دغدغه اصلی جامعه سالمندی کشور تلقی می شود، تامین خواسته ها و نیازهای آنها برای زندگی در دوران فارغ از مشغله های کاری است. بر اساس آنچه که آمار دست اندرکاران نظام سلامت کشور است، سهم سالمندان از جمعیت کشورمان در حدود 8.2 درصد است. به عبارتی نزدیک به 7 میلیون نفر سالمند داریم که برای تامین نیازها و خواسته های دوران سالمندی این افراد، می بایست برنامه ای جامع تدوین کرد تا بتواند جوابگوی طیف وسیعی از جمعیت کشورمان باشد که هر روز بر تعداد آنها افزوده می شودبطوریکه تا سال 1404 تعداد سالمندان به 15.5 میلیون نفر خواهد رسید.

دکتر علی سنگی مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با تاکید بر تغییر سیاستهای جمعیتی، به تصویب سند ملی سلامت سالمندان در مهرماه سال گذشته اشاره کرد و افزود: این سند پس از ابلاغ از شورای عالی سلامت و امنیت غذایی به قوت پیگیری و اجرا خواهد شد.

وی، سالمندان را به سه گروه سالمند جوان، سالمند میانسال و سالمند کهنسال تقسیم کرد و گفت: یک موضوع برای اولین بار در دنیا رخ می‌دهد و آن هم این است که میزان افراد بالای 65 سال در حال پیشی گرفتن از میزان افراد کمتر از پنج سال است. بر این اساس توجه به تغییر ساختار جمعیتی کشور لازم است.

در سال 75 حدود 6.6 درصد جمعیت کشور را افراد بالای 65 سال تشکیل می‌دادند، اما این میزان در اواخر سال 80 به 7.3 درصد رسید. بر اساس آخرین آمار جمعیت کشور، در حال حاضر حدود 76 میلیون نفر در کشور زندگی می‌کنند که حدود 8.2 درصد آنان را جمعیت سالمند کشور تشکیل می‌دهد. تغییر در الگوی سنی جمعیت کشور حاکی از آن است که جمعیت کشور به سرعت در حال پیر شدن است. پیش‌بینی می‌شود در سال 1420 حدود 18 تا 20 میلیون نفر از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل دهند.

سنگی، برنامه مراقبت ادغام یافته و جامع سالمندی، برنامه ترویج شیوه زندگی سالم در سالمندان، تدوین برنامه ملی تحول نظام سلامت سالمندی ایران، پژوهش و تحقیقات کاربردی در حیطه سلامت سالمندان و همچنین پیشنهاد روز ملی سالم به عنوان روز مشخص در تقویم سالانه کشور را از جمله برنامه‌های وزارت بهداشت در زمینه سلامت سالمندان عنوان کرد.

تشکیل شورای سالمندان هر دو سال یک بار

براساس قانون برنامه سوم توسعه باید با تشکیل شورای ملی سالمندان ، تمهدیدات و تسهیلاتی در جهت رفاه حال سالمندان از سوی دستگاههای حمایتی و ذیربط در نظر گرفته شود اما این درحالی است که از سال 83 تا کنون فقط 5 بار این شورا تشکیل شده یعنی هر دو سال یک بار که البته تا کنون نیز مصوبات این جلسات برای سالمندان نتیجه ای در بر نداشته است.

راه اندازی مراکز دوستدار سالمند، راه اندازی بنیاد فرزانگان، صدور کارت منزلت و همچنین طرح تکریم از این افراد و ... از جمله برنامه های شورای ملی سالمندان است و این قشر از افراد جامعه که سالهای زیادی در جامعه کار کرده و زحمت کشیده اند انتظار دارند تمامی این موارد محقق شود.

براساس آمارهای بدست آمده در حال حاضر حدود 90 درصد سالمندان در درون خانواده به همراه فرزندان و نزدیکان خود زندگی می کنند و فقط 10 درصد آنان تنها زندگی می کنند که از این تعداد نیز 17 هزار نفر نیز در مراکز شبانه روزی تحت پوشش سازمان و همچنین مراکز غیر دولتی نگهداری می شوند.همچنین 37 درصد از سالمندان نیز از اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب رنج می برنند.

از سویی دیگر سالمندان مشکلات معیشتی زیادی نیز دارند بطوریکه حدود 20 درصد آنان زیر خط فقر هستند که باید در جهت بهبود تغذیه آنان از سوی سازمانهای ذیربط اقدامات اساسی انجام شود که البته بهزیستی در سال جاری در حد  اعتبارات خود برنامه هایی در دستور کار دارد که کافی نیست و باید گسترش پیدا کند.

همچنین از میان حدود 7 میلیون سالمند یک میلیون و 700 هزار سالمند تحت پوشش بیمه‌های مختلف کشوری و لشگری و تامین اجتماعی قرار دارند و همچنین 20 درصد سالمندان نیز تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند. 80 درصد سالمندان مسکن ملکی داشته و 7.3 درصد از آن ها نیز تنها زندگی می کنند.

رئیس سازمان بهزیستی به ضرورت تشکیل شورای ملی سالمندان اشاره کرد و گفت: قانون برنامه سوم توسعه تشکیل شورای ملی سالمندان تکلیف کرده است اما با توجه به تغییرات ساختاری در وزارت خانه ها و همچنین عدم همکاری های لازم وزارت بهداشت از سال 83 تاکنون این شورا تنها پنج جلسه را تشکیل شده است که دو جلسه آن مربوط به سال های 90 و 91 بوده است که با هماهنگی های انجام شده در آینده نزدیک ششمین جلسه را تشکیل خواهیم داد.

همایون هاشمی از تشکیل بنیاد فرهیختگان خبرداد و گفت: به زودی در استان های خراسان جنوبی، کرمان، گیلان و کرمانشاه بنیاد فرهیختگان در اجرای خدمات به سالمندان راه اندازی می شود. این بنیاد با کمک کمیته امداد، شهرداری ها، صندوق بازنشستگی و بهزیستی اداره خواهند شد.

20 درصد سالمندان زیر خط فقرند

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر 285 هزار سالمند بی بضاعت و نیازمند به طور رایگان از خدمات سازمان بهره مند می شوند گفت: در حال حاضر یک میلیون 500 هزار نفر از سالمندان تحت پوشش کمیته امداد و یک ملیون و 700 هزار نفر تحت پوشش صندوق بازنشستگی هستند و همچنین 20 درصد سالمندان کشور نیز از هیچ بیمه ای برخوردار نیستند که امیدواریم بتوانیم این درصد را بر اساس اقدامات و برنامه ریزی های انجام شده افزایش دهیم.

رئیس سازمان بهزیستی تاکید کرد: در حال حاضر بر اساس آمارهای موجود 15 درصد سالمندان بالای 60 سال شاغل و مابقی شاغل نیستند.

وی از تدوین بیمه مراقبتی سالمندان و پیگیری آن در شورای عالی بیمه خبرداد و گفت: راه اندازی بنیاد فرزانگان در 10 استان کشور، تدوین شاخص های شهر سالمند از جمله اقداماتی است که انجام شده است. همچنین 47 مرکز تعاونی خوداشتغالی برای سالمندان راه اندازی شده است و همچنین 899 تشکل غیردولتی نیز در حوزه سالمندان فعالیت می کنند.

از سویی دیگر وزیر تعاون ، کار و رفاه اجتماعی نیز معتقد است که متاسفانه از لحاظ ساختاری آمادگیهای لازم برای مسائل سالمندان وجود ندارد به همین دلیل جامعه شناسان و جمعیت شناسان ما باید مطالعات مورد نیاز خود را برای چند سال آینده آغاز کنند.

علی ربیعی افزود: با توجه به اینکه طی سال های آینده جامعه ما با افزایش تعداد سالمندان رو به رو خواهد شد به طوریکه تا سال 2020 وجود 16 میلیون سالمند خواهیم داشت بر همین اساس باید از امروز برنامه ریزی های لازم برای ارائه خدمات به سالمندان در آینده و ایجاد زیرساخت های لازم برای مسائل سالمندی فراهم شود.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر پزشک سالمند انگشت شمار وجود دارد گفت: باید در این خصوص نیز با همکاری سایر ارگانها و مطالعات انجام شده اقدامات لازم انجام شود همچنین باید در خصوص سالمندان و ایجاد ساختارهای لازم برای زندگی بهتر آینده در آینده از سیاست زدگی به دور باشیم و تلاش کنیم تا اقدامات مفیدی را برای این قشر از افراد جامعه انجام دهیم که البته بهزیستی در این خصوص برنامه هایی دارد که باید تقویت شود.

آنچه مسلم است، جمعیت ایران به سرعت در حال پیر شدن و این افزایش جمعیت سالمندی اگر با برنامه ریزی جامع و دقیق همراه نباشد، می تواند آثار و پیامدهای ناگواری به همراه داشته باشد که علاوه بر تهدید جامعه سالمندان، می تواند زندگی سایر احاد جامعه را تحت الشعاع قرار دهد.