«چهار هزار تومان شارژ ایرانسل بفرست، ترکیب ایرانو واست بفرستم.» این کامنت را علیرضا در پست لیونل مسی نوشته که به قول خودش زیاد در صفحات مختلف جامعه مجازی تکرار شد.

هفته‌نامه حاشیه با 6 نفر از کسانی که در صفحه مسی کامنت گذاشته‌اند به گفت‌وگو پرداخته که مشروح آن در پی می‌آید:

علیرضا، چند ساله هستی و چه می‌کنی؟

17 ساله و اهل مشهد هستم و دانش‌آموز سوم دبیرستان رشته انسانی.

علاقمندی تو به فوتبال باعث شد که در حمله به صفحه مسی شرکت کنی؟

این کار اسمش حمله نیست. شماها شلوغش می‌کنید. ما به دید سرگرمی به آن نگاه می‌کنیم و می‌گذریم از کنارش. فقط می‌خواهیم به مسی و دیگران بفهمانیم که مردم ایران هوادار تیمشان هستند و فوتبال ایران را به آرژانتین و آقای مسی بشناسانیم.

فکر نمی‌کنی این کار باعث می‌شود آبروی جامعه فوتبال و هوادارانش برود، به جای اینکه باعث شناسایی فوتبال ایران بشود؟

ای بابا، شما همه چیز را جدی می‌گیرید و هماهنگی ما را در این کار نادیده می‌گیرید. من اسم این کار را آبروریزی نمی‌گذارم و دیگر در موردش صحبت نمی‌کنم.

هماهنگی؟ در مورد این هماهنگی بیشتر توضیح می‌دهی؟

منظورم این است که در مدت‌زمان کوتاهی توانستیم کاری کنیم که همه به این کامنت‌بازی ما واکنش نشان بدهند. سایت‌های خبری هم حتی در موردش نوشتند.

تو اسم این کار را سرگرمی گذاشتی. زیاد به اینترنت سر می‌زنی؟

من کلا اینترنت را سرگرمی می‌بینم. هنوز محصلم و خیلی زمان زیادی صرف اینترنت نمی‌کنم. آن روز هم دوستان به من خبر دادند؛ چون از شوخ‌طبعی من خبر دارند از من خواستند در این برنامه جدید فیس‌بوکی شرکت کنم. من تلاش کردم در کامنت‌هایی که می‌گذارم ادب را رعایت کنم. اگر هم دیده باشید من در کامنت‌هایم فحاشی نمی‌کنم.

پس قبول داری که گروه زیادی کامنت‌هایی پر از کلمات رکیک نوشته‌اند؟

من کاری به دیگران ندارم. نظر خودم را گذاشتم و کمی هم خندیدیم و دیگر حوصله پیگیری این برنامه را ندارم. سرگرمی یعنی همین. وقتی را بگذرانی و بروی دنبال زندگی‌ات.

در مورد فیلترینگ فیس‌بوک چه نظری داری؟ فکر نمی‌کنی همین کارها باعث می‌شود که دولت مردد باشد تا فیس‌بوک را آزاد کند؟

اصلا. فیلترینگ ربطی به این موضوع ندارد. آن یک بحث سیاسی است و نه سرگرمی. الان هم که با این همه فیلترشکن، یکی بخواهد کاری را انجام دهد، می‌تواند و فیلتر کردن فیس‌بوک هم نمی‌تواند جلوی او را بگیرد.

از خانواده‌ات کسی هم عضو فیس‌بوک هست؟ از تحصیلات پدر و مادرت می‌گویی؟

من دو خواهر بزرگ‌تر از خودم دارم که هر دو دانشجو هستند و هر دو هم عضو فیس‌بوک ولی اصلا فعال نیستند و زیاد به فیس‌بوک سر نمی‌زنند. پدرم دبیر آموزش و پرورش است و مادرم خانه‌دار.

* کری خواندن در فضای مجازی به خانم‌ها این فرصت را می‌دهد که وارد گود شوند. متاسفانه آنها هم در توهین کردن و نوشتن کامنت و میزان حضورشان دست کمی از پسران ندارند. «باران» یکی از آنهاست که با ساخت یک پروفایل جعلی به سراغ صفحه فیس‌بوک مسی رفته و به معنای واقعی به مسی حمله کرده است.

فقط برای اینکه بتوانی به مسی فحش بدهی، پروفایل جعلی ساختی؟

دقیقا. مسی را اصلا دوست ندارم. اصلا هم از این کار ناراحت نیستم.

اگر از کار خودت ناراضی نیستی، چرا با نام واقعی خودت کامنت نگذاشتی؟

به دلایل شخصی. دانشجوی حقوق هستم و حوصله سوال‌های همکلاسی‌هایم را ندارم که چرا به مسی فحش دادم.

چرا از مسی متنفری؟

چند سال پیش مسی در مصاحبه با یک گزارشگر ایرانی که فکر می‌کنم کامران نجف‌زاده بود، گفت که من ایران را نمی‌شناسم و ما با این کار به او ایران را شناساندیم.

فکر نمی کنی این توهین در جهان بازخورد خوبی نداشته باشد؟

در جهان هر کسی دوست دارد هر طوری که می‌خواهد در مورد ایران فکر کند. ما هم جمع شدیم دور هم شوخی کردیم، کمی هم فحش دادیم و خندیدیم. هر کسی هر چه می‌خواهد بگوید و بنویسد. ما که لذت بردیم. مسی هم که فارسی بلد نیست و چه کسی هم حوصله دارد این همه کامنت را به فارسی ترجمه کند؟

معمولا چند ساعت از وقت خود را در فیس‌بوک می‌گذرانی؟

فیس‌بوک یعنی سرگرمی. با دوستانت حرف بزنی، دوستان جدید پیدا کنی و مطالب مورد علاقه خودت را بخوانی. یک جای کاملا شخصی هست و کسی هم نمی‌تواند به تو بگوید این کار را بکن و این کار را نکن. تقریبا روزی سه چهار ساعت در فیس‌بوک هستم. تفریحی ندارم به جز این.

از اعضای خانواده‌ات هم کسی در شبکه‌های مجازی عضویت دارد؟

هم برادرم و هم خواهر بزرگ‌ترم در فیس‌بوک عضو هستند ولی وارد این بازی‌ها نمی‌شوند. از آنها هم که خواستم بیایند و برای مسی چیزی بنویسند، توجهی نکردند. پدر و مادر من هر دو کارمند هستند و از اینکه من وقت زیادی را در فیس‌بوک یا اینترنت می‌گذرانم، راضی نیستند.

* این فقط صفحه فیس‌بوک لیونل مسی نبود که کاربران ایرانی آن را مورد حمله قرار دادند و صفحه خانم مجری مراسم قرعه‌کشی فرناندا لیما نیز از این حملات در امان نماند. «جوجه اردک زشت ... یه چادر پیدا نمی‌شد تو اون خراب شده؟؟» فرید یکی از کاربران ایرانی بود که در این صفحه فعالیت چشمگیری داشت؛ البته بعضی از کامنت‌هایی هم بودند که همراه با فحاشی بود.

فرید، در مورد تحصیلاتت به ما بگو و اینکه اهل کجایی.

26 ساله هستم و اهل دزفول خوزستان. کارمند دولتم و مدرک تحصیلی‌ام هم فوق دیپلم ریاضی است.

چرا در کامنت‌هایت از الفاظ رکیک استفاده می‌کنی؟

این جزئی از فرهنگ ماست که در شوخی‌های دسته‌جمعی برای خنداندن هم از الفاظ رکیک استفاده کنیم و به هم فحش بدهیم. شما اینطوری نیستی؟

به نظرت آیا این دلیل قابل توجیهی برای انجام چنین کاری است؟

به نظر من هست. یک شوخی دور همی همراه با خنده. حالا این وسط هم چهارتا فحش بدیم چه اتفاقی می‌افتد؟

به صفحه مسی هم سر زدی یا فقط در همین صفحه کامنت گذاشتی؟

به فوتبال علاقه‌ای ندارم. در حد خواندن چند کامنت نگاهی انداختم اما صفحه خانم مجری برایم جالب بود. رفتم و چندتا کامنت هم گذاشتم.

تو زیاد به فیس‌بوک سر می‌زنی؟

نه، اصلا. شاید بعد از یک هفته به فیس‌بوک سر زدم. فیس‌بوک یک سرگرمی برای من است در حد گذراندن وقت یک یا دو ساعت. دوستان من در دنیای واقعی هستند و زیاد این دنیای مجازی را دوست ندارم.

به نظر تو این کارها باعث نمی‌شود دید جهان به مردم ایران عوض شود؟

من موقعی که از کاری لذت ببرم به اینکه دیگران چه فکری می‌کنند، بها نمی‌دهم. به این راحتی هم قرار نیست فرهنگ ما زیر سوال برود.

فکر نمی‌کنی چنین کارهایی باعث می‌شود که فیلتر بودن فیس‌بوک همچنان ادامه داشته باشد؟

اصلا. این می‌تواند بدترین دلیل برای فیلتر بودن فیس‌بوک باشد. فیلترینگ این سایت خیلی پیچیده هست که نه من می‌دانم دلیل آن را و نه پیگیری می‌کنم. وقت زیادی از روز را در اداره‌ هستم و ترجیح می‌دهم به خانه که برمی‌گردم، استراحت کنم.

* بازی کری خواندن برای لیونل مسی دو روز است که در صفحه او همچنان ادامه دارد. بازیکنان ثابتی دارد و یک عده هم تازه‌نفس وارد میدان شده‌اند اما بازی مثل روز اول گرم نیست چرا که نوشته‌ها تکراری شده‌اند. پاشا به قول خودش دو روز است که یک نفس دارد در دو میدان بازی می‌کند؛ هم لیونل مسی و هم فرناندا لیما. در یکی از کامنت‌هایش برای مسی نوشته: «قول می‌دم با پرفکت اِستپس قدت 170 میشه. بگم هاشم چند رنگشو بیاره؟»

پاشا، دو روز است که به قول خودت یک کله داری کامنت می‌گذاری. از کارت برای ما بگو.

23 ساله هستم و دیپلم هنرستان دارم و الان هم در یک کافی‌نت حوالی میدان امام حسین (ع) کار می‌کنم.

کامنت های زیادی گذاشتی که اغلب همراه با توهین بود. چرا؟ فکر نمی‌کنی زیاده‌روی کردی در این کار؟

شیرینی فوتبال به خواندن کری و کل‌کل هست. این چیزهایی هم که شما اسم آن را گذاشته‌اید توهین یا زیر سوال بردن فرهنگ ایرانی، همه و همه فقط یک ژست روشنفکرانه است. از بس دوست دارید با همه چیز مخالف باشید.

کری خواندن که نباید لزوما همراه با فحش یا توهین باشد.

مزه این کار به همین فحش دادنش هست، نه اینکه مودب بنشینیم روبروی هم و بگوییم آقا ما تیم شما را می‌بریم. باید دو یا سه تا فحش هم چاشنی کار کرد تا تاثیرش بیشتر شود. همین برنامه 90 را ندیدی؟ همه به هاشم بیک‌زاده و مسی تیکه می‌انداختند. حالا چون تلویزیون بود، مودب بودند.

در مورد مسی می‌گویی کری خواندن فوتبالی بود. در مورد نوشتن کامنت‌های غیراخلاقی در صفحه مجری خانم چه دلیلی داری؟

دیدم یکی از بچه‌ها در یکی از کامنت‌ها نوشت به صفحه این خانم مجری هم سر بزنید بد نیست. نگاهی انداختم و دیدم برای سرگرمی اینجا هم چند کامنت بنویسم که بازی جدی شد و ما هم در دو میدان بازی کردیم. باید بگویم انصافا هم بچه‌ها هم برای مسی و هم برای این خانم مجری سنگ تمام گذاشتند.

فقط برای سرگرمی برای مجری برنامه فحش نوشتی؟

بله، به هر حال یکجورهایی هم حال همه را گرفت و نتوانستیم مراسم قرعه‌کشی را کامل ببینیم. حالا اگر به انگلیسی فحش داده بودیم باز یک تاثیری داشت. خانم که فارسی نمی‌داند. فقط نوشتیم و خودمان به نوشته‌های خودمان خندیدیم. از همه مهم‌تر کاری کردیم که این خانم فرناندا لیما کلی هم معروف شد.

چند ساعت در روز در اینترنت وقت می‌گذرانی؟

با توجه به شغلم تمام روز را. گاهی خسته می‌شوم از اینترنت و جذابیتش را برایم از دست می‌دهد. به همین فیس‌بوک گاهی پیش آمده دو روز سر نمی‌زنم اما همیشه از بحث‌های این مدلی استقبال می‌کنم. فیس‌بوک را دوست دارم. دوستان جدید پیدا کرده‌ام. سرگرم می‌شوم. با دوستانم حرف می‌زنم.

تو در برنامه های قبلی از این دست هم شرکت کردی مثل حمله به صفحه فیس‌بوک بازیکن تیم ملی والیبال ایتالیا؟

بله، آنجا هم نقش پررنگی داشتم و تا از دلیلش نپرسیدی، بگویم از اینکه جوی ایجاد شد در مورد این آقا و نوع بازیش، ما را عصبانی کرد و خواستیم عصبانیتمان را خالی کنیم. همین.

از اعضای خانواده‌ات هم کسی عضو فیس‌بوک هست؟ در مورد این اتفاقات برای آنها هم تعریف می‌کنی؟

من فرزند اولم و دو برادر دارم که هر دو دانش‌آموز هستند و کاری به اینترنت ندارند. پدرم کارمند است و مادرم خانه‌دار. پدر من یک استقلالی است و روی هاشم بیک‌زاده تعصب دارد و وقتی برایش تعریف کردم در فیس‌بوک چه خبر است، گفت هر کاری دلتان می‌خواهد بکنید ولی آبروی این استقلالی را نبرید.

* کاربران فیس‌بوک علاوه بر کامنت‌گذاری در صفحه شخصی لیونل مسی، صفحاتی هم برای حمایت از هاشم بیک‌زاده باز کردند و در بین کامنت‌ها هم صفحه خود را تبلیغ می‌کردند. یکی از این صفحات «کابوس شب‌های مسی با هاشم‌پلنگ» است. با مدیر این صفحه یک گپ کوتاهی زدیم.

خودت را برای خوانندگان ما معرفی کن و بگو چند ساله هستی و چه می‌کنی.

رضا هستم، 21 سال سن دارم و دانشجوی ادبیات عرب دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابلسر.

چرا این صفحه را راه‌اندازی کردی؟

زمانی که شنیدم کاربران فیس‌بوک به صفحه مسی هجوم بردند و کامنت‌های توهین‌آمیز برایش نوشتند، ناراحت شدم و با همکاری دوستم عرفان این صفحه را ساختیم تا مسیر فحاشی‌ها عوض شود که تا حدی نیز موفق شدیم.

تو قبلا هم در برنامه‌هایی که کاربران ایرانی گروهی به صفحات حمله می‌کردند نقشی داشتی؟

نه، برای بار اول است که در چنین فضایی نقش دارم و کلی هم ناراحت شدم که گروهی اینچنین به یک بازیکن بین‌المللی توهین کردند.

فیس‌بوک برای تو چه کاربردی دارد؟

فیس‌بوک یعنی سرگرمی. چیزی غیر از این نیست. من با دوستانم حرف می‌زنم، به صفحات مختلف سر می‌زنم، عاشق طنزم، هر جا بحث طنزی باشد، شرکت می‌کنم و وقت می‌گذرانم.

وقت زیادی را در فیس‌بوک یا اینترنت صرف می‌کنی؟

خیلی. به جز زمان‌هایی که در دانشگاه هستم یا خوابم، مابقی ساعات را در اینترنت می‌گذرانم. کار من با اینترنت است. من مدیر یک سایت موزیک هستم. اینترنت به جز سرگرمی، شغل من هم هست.

از اعضای خانواده‌ات هم کسی عضو فیس‌بوک هست؟ پدر و مادر تو با این موضوع که تو زیاد در اینترنت وقت می‌گذرانی، مشکلی ندارند؟

من دو تا خواهر بزرگ‌تر از خودم دارم که هر دو ازدواج کرده‌اند و کاری به این چیزها ندارند و درگیر خانواده هستند. پدرم فوق دیپلم و کارمند است و عصرها هم می‌رود مغازه و مادرم هم خانه‌دار. آنقدر در زندگی دغدغه دارند که به این چیزها فکر نمی‌کنند.

* همه کامنت‌های گذاشته‌شده اما با توهین همراه نبودند. بعضی طنز بودند و گروهی هم برای آنهایی که حمله کرده بودند ابراز تاسف کردند و گروهی نیز با زبان انگلیسی از مسی عذرخواهی کرده بودند. محمدجواد در یک کامنت انگلیسی، خود را هوادار مسی و بازیکنان و مردمان ایران را با فرهنگ معرفی و از مسی عذرخواهی کرده و تمام این اتفاقات را یک شوخی دانسته است.

در مورد خودت توضیح می‌دهی؟

20 ساله هستم از رامیان، تحصیلاتم فعلا دیپلم ریاضی و در حال حاضر هم دانشجوی رشته عمرانم.

چرا عضو فیس‌بوک شدی؟

من به فیس‌بوک سر می‌زنم تا با دوستانی که از من دور هستند، حرف بزنم. به بعضی از صفحاتی که دوست دارم سر می‌زنم و درباره مطالبی که در مورد آن می‌دانم، نظر شخصی خودم را می‌نویسم و سعی می‌کنم در مورد مطالبی که نمی‌دانم، اظهارنظری نکنم.

تو برای اولین بار است که در چنین برنامه‌ای شرکت کرده‌ای؟

بله، من برای اولین بار است که در چنین برنامه‌های گروهی آن هم از این مدل در فیس‌بوک شرکت می‌کنم و در صفحه مسی کامنت گذاشتم و خواهش کردم که دیگر دوستان بیشتر از این جهان سومی بودن خود را به رخ دیگران نکشند. ایران را جلوی 51 میلیون نفر خراب کردند.

چرا جهان سومی؟

ما ایرانی‌ها فرهنگ و تمدن بی‌نظیری داریم ولی متاسفانه این کار دوستان بازتاب جهانی پیدا کرد و از نظر من گذشته ما را زیر سوال برد. به نظر من این کار دامن می‌زند به تصویر نامناسب از فرهنگ ایرانیان در جهان.

در خارج از فیس‌بوک چه سرگرمی‌ای داری؟

بیرون از فیس‌بوک هم سرگرمی من نشستن با دوستان و تبادل فکری است و گاهی هم اگر بشود کوهی می‌رویم و گاهی پیاده‌روی در جنگل، با توجه به طبیعتی که شهر ما دارد.

در خصوص فیلترینگ فیس‌بوک چه نظری داری؟ فکر نمی‌کنی همین اتفاقات باعث می‌شود فیلترینگ فیس‌بوک ادامه داشته باشد؟

نه، به نظر من علت فیلتر کردن فیس‌بوک سرگرمی ما نیست، دلایل سیاسی دارد. البته شنیدم به دنبال رفع فیلتر فیس‌بوک هستند. شاید یکی از دلایلش نداشتن فرهنگ استفاده از فیس‌بوک باشد. الان هم که شده یکی از راه‌های اطلاع‌رسانی دولت و اعضای هیات دولت.

به فضای سیاسی جامعه اشاره کردی. خودت تا چه حد درگیر فعالیت‌های سیاسی هستی؟

من همیشه سعی کرده‌ام یک میانه‌رو باشم در تمام کارها.

از اعضای خانواده‌ات هم کسی در فیس‌بوک عضویت دارد؟

نه متاسفانه. پدر من فرهنگی و مادرم هم خانه‌دار و سطح تحصیلات هر دو دیپلم است و خیلی اهل جامعه مجازی و اینترنت نیستند ولی با این وجود به علایق من احترام می‌گذارند.