مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی گزارشی از لایحه بودجه سال 1393 کل کشور را به زبان ساده و قابل فهم برای عموم ارائه کرد.

به گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه این مرکز اعلام داشت: این گزارش تصویری ساده از لایحه بودجه سال 1393 ارائه می کند که برای عموم قابل فهم باشد، تا با استفاده از آن بتوانند به اجمال، دخل و خرج دولت در سال 1393 را پیگیری کنند.

این گزارش می افزاید: بودجه در بسیاری از مواقع سندی فنی و پیچیده تلقی می شود که معمولا آگاهی و درک جزئیات آن برای عموم سنگین است برای رفع این مشکل، نهادهای دولتی یا مشاوره ای قانونگذاری در کشورهای مختلف، در کنار انتشار گزارش های تکنیکی، اقدام به ساده سازی و انتشار مفاهیم بودجه در قالب هایی ساده تر می کنند. گزارش حاضر نیز در این چارچوب تنظیم شده است.

در این گزارش به منظور درک بیشتر اطلاعات بودجه ای، مفاهیم و اصطلاحات فنی آن تا حد امکان در قالب اصطلاحات عام تر بیان شده و برای فهم راحت تر این مفاهیم ، در بسیاری از موارد به جای متن، از تصویر استفاده شده است. همچنین به منظور ساده سازی، برخی اعداد گرد شده و برخی جزئیات تکنیکی نادیده گرفته شده اند.

برای مطالعه این گزارش نیاز به آشنایی خاص با بودجه و بودجه ریزی نیست و همگان می توانند از آن بهره ببرند؛ چه در مقام قانونگذار، سیاستمدار، متخصصان ، رسانه ها و خواه یک شهروند، این گزارش به ویژه برای افرادی که با پدیده های بودجه و بودجه ریزی آشنایی ندارند و علاقه مند به پیگیری فعالیت های دولت از طریق لایحه بودجه بپردازند می تواند مفید باشد.

در ادامه این پژوهش ، فرآیند و زمان بررسی بودجه در مجلس مورد اشاره قرار گرفته و آمده است: فرآیند بررسی بودجه در مجلس را آیین نامه داخلی مجلس مشخص کرده است. بررسی بودجه در مجلس طی سه مرحله انجام می شود: بررسی بودجه در کمیسیون های تخصصی، بررسی بودجه در کمیسیون تلفیق و بررسی بودجه در صحن علنی مجلس. پس از تقدیم لایحه بودجه به مجلس این لایحه در کمیسیون های مختلف بررسی شده سپس گزارش های بررسی کمسیون های مختلف به کمیسیون تلفیق ارائه می شود و در نهایت گزارش کمیسیون تلفیق برای بررسی نهایی لایحه بودجه در صحن علنی مطرح می شود.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: معمولا انتظار بر این است که بودجه حداقل دو کارکرد مشخص داشته باشد:

الف) سیاستگذاری مالی،

ب) روشن شدن تصویر دخل و خرج کشور

بررسی مقدماتی لایحه بودجه سال 1393 توسط مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که در لایحه بودجه سال 1393 کارکرد دوم (کارکرد ارائه تصویری از دخل و خرج کشور) ، کارکرد غالب بوده است و کارکرد سیاستگذاری مالی از طریق بودجه کمتر مورد توجه بوده است. بخشی از این مسئله به تعجیل برای ارائه بودجه در موعد مقرر و بخشی دیگر به شرایط خاص کشور و نیز محدودیت های هزینه ای غیرمنعطف از جمله حقوق و دستمزد و یارانه ها و... (بخش غیرقابل تصمیم گیری بودجه) بر می گردد.

در واقع، دولت تنها می تواند در مورد بخش کوچکی از بودجه تصمیم بگیرد (قسمت قابل تصمیم گیری بودجه)

یکی از ویژگی های یک سند بودجه مطلوب آن است که بخش غیرقابل تصمیم گیری بودجه از بخش قابل تصمیم گیری آن مشخص و متمایز باشد. این بخش در بسیاری از بودجه ها همانند بودجه ایالات متحده به صورت بخش اجباری(Mandatory) و بخش صلاحدیدی (Discretionary)مشخص می شود و متاسفانه در بودجه ایران این تمایز وجود ندارد، امید می رود در سال های آینده با اتخاذ تدابیر مناسب برای اصلاح مدیریت بخش عمومی کشور، بودجه نیز به سمت یک سند سیاستگذاری مالی علاوه بر ارائه تصویر روشن دخل و خرج دولت، ارتقا یابد.