آثار تاریخی و ملی که تبدیل به اسباب‌بازی فروشی شده‌اند

گرمابه مرمر واقع در ابتدای بازار تاریخی سرپوشیده نیشابور که قدمت آن به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی می‌رسد، حالا در یک وضعیت نامناسب و نامتجانس نسبت به کاربری اصلی آن بازار فروش لوازم کودک شده است.

به گزارش ایسنا، وارد بازار که می‌شوی، درابتدای بازار سردر آن با کاشی نما شده که از ظاهر آن به تاریخی بودنش می‌توان پی‌برد، گرچه نام «گرمابه مرمر» زیرتابلوی مغازه پنهان شده است، ولی سر در آن گویای قدمت این بناست.

داخل گرمابه قوس‌ها و فضاهای گنبدی شکل دیده می‌شود، این گرمابه دو ورودی زنانه و مردانه دارد و در ابتدای ورود یک نقاشی که متاسفانه بخش اعظم آن زیر خاک و گچ پنهان شده، عجیب خودنمایی می‌کند.

از کسبه بازار که می‌پرسم، به خوبی فضای گرمابه را در زمان نه چندان دور خود را به یاد دارند که در دوران کودکی به آن جا می‌آمده‌اند؛ محل پاشویه و ... را نشان می‌دهند و خاطراتشان زنده می‌شود.

گرمابه مرمر حدود 25 سال پیش به عنوان حمام کاربرد داشته و از آن استفاده می‌شده است، سال‌ها قبل همانند خرابه‌ای بوده که محل تجمع افراد ناهنجار ومعتاد بوده است که در آن دوره مسئولان پس از تغییرات اولیه آن را به اجاره می‌دهند و در حال حاضر نیز چندین سال است که این بنای تاریخی در کمال بی مهری تبدیل به مغازه‌ای شده که لوازم کودک، در آن به فروش می‌رسد.

مدتی است که زمزمه‌های ایجاد موزه در این گرمابه به گوش می‌رسد که هنوزمحقق نشده است، این بنا یک بنای تاریخی است که ثبت آثار ملی شده و مالکآن اوقاف است. در همین رابطه گفت‌وگویی را با مسئولان مربوطه داشته‌ایم .

میراث فرهنگی به عنوان متولی باید قدم بردارد

سرپرست اداه اوقاف و امور خیریه شهرستان نیشابورگفت: ما اقدام چشمگیری در مرمت ونگهداری بناهای میراثی ندیده‌ایم و شاهد اعتبارات قطره چکانی برای حفظ بناها هستیم، وقتی میراث را به عنوان متولی بناهای میراثی و تاریخی پذیرفته‌ایم، انتظار قدم بزرگ و شایسته از سوی آنها وجود دارد.

حجت‌الاسلام ذاکری در پاسخ به اینکه مسئول وضعیت نامطلوب فعلی گرمابه مرمر کیست، گفت: در نامطلوب بودن وضعیت فعلی گرمابه شکی نیست اما پیش از این وضعیت آن بسیار نامناسب‌تر بوده و حتی بخش‌هایی ریزش داشته که هم اکنون بازسازی شده، اما در مجموع وقتی بنایی جزء میراث تاریخی قلمداد می‌شود، باید متولی آن کاری انجام دهد، اما متاسفانه از سوی میراث فرهنگی به خاطر محدودبودن منابع و امکانات‌، اقدام چشمگیری نشده است‌.

راه اندازی موزه وقف و مردم شناسی در گرمابه مرمر

ذاکری اظهار کرد: بناست تا شهرداری با نظارت میراث فرهنگی نسبت به بازسازی آن اقدام کند و با توجه به مالکیت ما در این ملک به وظیفه خود عمل کرده و در یک کار مشترک در صورت فراهم شدن زمینه، قسمتی از این گرمابه تبدیل به موزه وقف و قسمتی تبدیل به موزه مردم شناسی شود.

مشکل‌مان اجاره طولانی مدت حمام مرمر بود

رئیس اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری شهرستان نیشابور نیز در پاسخ به علت دیر به فکر افتادن مسئولان برای حفظ این اثر تاریخی گفت: این کار خیلی زودتر از اینها باید انجام می‌شد، ولی مشکلی که با آن روبرو بودیم، اجاره طولانی مدتی بود که اوقاف با بخش خصوصی بسته بود و ما عملا نمی‌توانستیم وارد قضیه شویم‌.

محمداسماعیل اعتمادی درباره تاخیر در بازسازی این بنا همچنین اضافه می‌کند‌: این بنا تاریخی است، ولی مالکیت آن با اوقاف است‌، اوقاف درآمد‌ها را می‌گیرد، ولی در بحث مرمت میراث را مسئول می‌داند، این در حالی است که سازمان میراث فرهنگی با اعتبارات محدودی که دارد، منطقی است که اعتباراتش را در جایی هزینه کند که هیچ متولی ندارد نه این که همین اعتبارات محدود را صرف بنایی کند که متولی آن هم از نوع دولتی دارد و از آن اجاره‌بهاء و کسب درآمد می‌کند‌.

وی ادامه داد: ما بر تمام بناهایی که ثبت آثار ملی هستند، وظیفه نظارتی داریم اما صحبت اینجاست که وقتی متولی دولتی از بنایی درآمد کسب می‌کند، خوب است که بخشی از در‌آمد را صرف مرمت آن کند تا سازمان میراث فرهنگی نیز اعتبارات کم خود را صرف اماکن بدون متولی کند‌.

یکی از مشکلات ما نگرش برخی از روسای اوقاف بود

اعتمادی گفت‌: در این مدت مدیران متعددی در اوقاف آمدند و رفتند و باتغییرات مدیریتی روبرو بودیم و این باعث می‌شد که نتوانیم با مدیران اوقاف به نتیجه برسیم، چرا که هرکاری‌ می‌خواستیم انجام دهیم، منوط به رضایت اوقاف بود‌، برخی مدیران در این مدت همکاری می‌کردند و برخی این همکاری را با ما نداشتند‌.


وی افزود: حمام مرمر درچند سال اخیر به اجاره داده شده است که متاسفانه کاربری آن بسیار نامناسب و کاملا با یک بنای تاریخی نا متجانس است و ما مذاکراتی را با شهرداری و اوقاف انجام داده‌ایم و اوقاف نیزهمکاری کرده است تا این بنا تبدیل به مجموعه‌ای فرهنگی شود.

برای ساخت موزه اعلام آمادگی کرده‌ایم

زرندی شهردار نیشابور گفت‌: ما اعلام کردیم هر چقدر اوقاف گرمابه مرمر را به اشخاص غیر اجاره می‌دهد‌، حاضریم اجاره آن را پرداخت کنیم و تمام هزینه‌های مرمت آن را با نظارت میراث بپردازیم تا همه شهروندان از این مکان تاریخی استفاده درست کنند، چرا که این اثر یکی از آثار تاریخی است که متاسفانه به شکل درستی از آن بهره‌برداری نمی‌شود.

آنچه در این گزارش مشخص است‌، رویکرد مسئولان است که به بناهای تاریخی دارند، گرچه پاسداری از یک بنای تاریخی خرد جمعی و همکاری تمام ارگان‌ها را می‌طلبد، در هر حال قضاوت را به عهده خوانندگان می‌گذاریم و سوالی همیشگی در ذهن ما خواهد ماند، آیا برای آنچه اجدادمان برای ما به یادگارگذاشته اند، این چنین بی‌مهری‌هایی شایسته است؟