وزارت راه: هواشناسی نمی تواند توفان پیش بینی کند

کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان تهران اعلام کرد سامانه اطلاع رسانی و پرتال سازمان هواشناسی کشور از کارایی و قابلیت‌های فرایندی لازم برخوردار نبوده و همچنین ساختار سامانه هشدار سریع کشور کارایی لازم را ندارد.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت راه و شهرسازی، پیرو دستور عباس آخوندی به علی محمد نوریان، قائم مقام وزیر راه در امور هواشناسی و هوانوردی، مبنی بر اینکه با همکاری یک گروه علمی نسبت به قابلیت و فرآیند پیش بینی طوفان شدید به همراه گرد و خاک از نظر علمی با توجه به تجهیزاتی که در اختیار سازمان هواشناسی است، اعلام نظر و برای آگاهی افکار عمومی ملت شریف ایران اعلام شود، کمیسیون تخصصی بررسی طوفان در تهران گزارش خود را منتشر کرد.

کمیسیون تخصصی برای پیگیری موضوع رخداد حادثه طوفان مورخ 12/3/1393 شهر تهران با برگزاری دو جلسه در تاریخ های 17/3/1393 و 18/3/1393 اعلام کرد: با توجه به کوتاهی زمان شکل گیری و ابعاد آن (خردمقیاس) وقوع این پدیده در ساختارهای سامانه های دیده بانی و پیش بینی موجود و معمول شهر تهران قابل ردگیری و پیش بینی نبوده است. ضمناً صدور اطلاعیه وقوع باد شدید که بر اساس شرایط همدیدی نقشه ها و مدل بزرگ مقیاس مورد استفاده، صورت گرفته،‌ صحیح بوده است‌.

این کمیسیون اعلام کرد: با توجه به این که خروجی مدل‌های پیش بینی وضع هوا که درحال حاضر سازمان هواشناسی کشور از آن استفاده می‌کند دارای قدرت تفکیک 50 ×50 کیلومتر است و عملاً پدیده‌های با مقیاس کوچکتر از 50 کیلومتر در این نقشه ها به طور دقیق قابل رویت و پیش‌بینی نیست و از آنجا که طوفان روز دوشنبه از نوع خرد مقیاس بوده و عملاً کوچکتر از قدرت تفکیک خروجی مدل‌های پیش بینی موجود سازمان هواشناسی کشور است، بنابراین مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی کشور و همچنین اداره کل هواشناسی استان تهران قادر به ردیابی و پیش بینی در بررسی نقشه های سطح زمین و سطوح فوقانی جو و خروجی مدل ها نشده‌اند.

در گزارش تخصصی مذکور آمده است: مشخص شد که 20 دقیقه قبل از رسیدن طوفان به شهر تهران توسط مدیرکل هواشناسی استان تهران به ستاد بحران شهر تهران، قریب الوقوع بودن طوفان تلفنی اطلاع داده شده است، ضمناً توسط گزارشگر وضع هوا، وقوع این پدیده به رادیو اعلام شده است که اعلام آن براساس گردش کار موجود و اخذ تاییدیه با تلفن مجدد از طریق تماس رادیو با مرکز پیش بینی سازمان هواشناسی، مدت زمانی را تلف کرده ولی به هر حال اطلاع رسانی از طریق رادیو در دقایق نزدیک به وقوع انجام شده است.

کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان تهران تصریح کرده است: سامانه اطلاع رسانی و پرتال سازمان هواشناسی کشور از کارایی و قابلیت‌های فرایندی لازم برخوردار نبوده و همچنین ساختار سامانه هشدار سریع کشور کارایی لازم را ندارد. ضروری است با توجه به نیاز جامعه به این ساختار و به روز رسانی و ارتقاء آن ، موضوع در اولویت اصلی سازمان هواشناسی کشور و سازمان مدیریت بحران قرار گیرد.

در ادامه آمده است: هر چند که کمیسیون بررسی سانحه قصور و تقصیری را از ناحیه مسئولان، مدیران و کارشناسان سازمان هواشناسی کشور مطرح نکرده است اما برای آنکه در آینده در صورت وقوع چنین پدیده هایی سازمان قادر به پیش بینی به موقع باشد باید یک ساختار جامع و کامل مشابه کشورهای پیشرفته برای پیش‌بینی خیلی کوتاه مدت (Nowcasting) به وجود آید.

همچنین رادارهای هواشناسی موجود که در حدود یک ساعت قبل قابلیت نشان دادن شکل گیری این نوع پدیده را داشته، باید با تکمیل سخت افزاری و نرم افزاری کاربردهای وسیع آن، عملیاتی و آموزش های لازم به پیش بین ها و کارشناسان ذیربط داده شود.

در گزارش کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان تهران که توسط قائم مقام وزیر در امور هواشناسی و هوانوردی به وزیر راه وشهرسازی ارائه شده، آمده است: با توجه به کاهش سرمایه گذاری در تجهیز و بروز رسانی نرم افزارهای مورد بهره برداری سازمان و همچنین خارج شدن تعدادی از منابع انسانی تخصصی، ضرورت دارد که سازمان در طرح جامع خود پروژه نوین سازی هواشناسی را که معوق مانده، فعال و نسبت به تجهیز و تکمیل سرمایه گذاری های گذشته هواشناسی اعم از شبکه راداری هواشناسی و سامانه دریافت تصاویر و داده های ماهواره ای و شبکه ایستگاه‌های اتوماتیک هواشناسی و سامانه ICS سوپر کامپیوترها (کلاسترها) و پورتال اطلاع رسانی و نرم افزارهای پیچیده مورد نیاز و سایر سیستم های مورد لزوم را مورد توجه و همچنین توسعه سرمایه های انسانی سازمان و نحوه جذب و نگهداری و ارتقای آنها را نیز باید در برنامه خود قرار دهد و این طرح جامع و کامل باید برای حمایت و تامین اعتبارات لازم در دستور کار دولت قرار گیرد. ضمناً سازمان باید موظف شود برای به روز نگهداشتن متخصصین خود برنامه های آموزشی مداوم را به مرحله اجرا درآورد.

در گزارش کمیسیون تخصصی در خصوص نحوه شکل گیری طوفان آمده است: طوفانی که روز دوشنبه 12/3/93 در ساعت 30/17 شهر تهران را تحت تاثیر قرار داد دارای سرعتی معادل 118 کیلومتر بر ساعت بوده است. این طوفان به صورت محلی و همرفتی شدید در منطقه حد فاصل ساوه ، قم و تهران شکل گرفته و منجر به ایجاد بادهای افقی قوی و با تغییر تندی و جهت سرعت بسیار زیاد در منطقه شده است، این نوع باد در هواشناسی به بادهای گاستی ( GUSTY ) معروف است.

طبیعت این نوع بادها به گونه‌ای است که به دلیل تغییرات سریع در جهت و شدت از قدرت تخریبی بالایی برخوردار هستند و در زمانی بسیار کوتاه سامان گرفته و دوام و عمری کوتاه دارند؛ تصویر دیواره عمودی گرد و خاک موید شکل گیری این پدیده خرد مقیاس و نادر از نظر سرعت طوفان، در منطقه تهران بوده است.

بنابر‌این گزارش تصاویر راداری و ماهواره ای و داده های ایستگاه های اتوماتیک هواشناسی گویای شکل گیری کانون انرژی و افزایش باد در منطقه فرودگاه امام خمینی(ره) از ساعت 12:15 گرینویچ (16:45 محلی) می باشند، حداکثر سرعت باد پس از 36 دقیقه یعنی در ساعت 17:21 در فرودگاه امام خمینی(ره) و 27 دقیقه بعد در فرودگاه مهرآباد و سپس در ایستگاه اقدسیه ثبت شده است.

ذکر این نکته ضروری است که در جلسه نخست کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان تهران با مسئولیت قائم مقام وزیر در امور هواشناسی و هوانوردی رئیس موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران (‌فرهنگ احمدی گیوی)، مدیر گروه هواشناسی واحد علوم تحقیقات تهران – دانشگاه آزاد اسلامی(‌غلامعلی کمالى)، عضو هیأت مدیره انجمن هواشناسی ایران (‌امیرحسین مشکوتی) استادیار تمام وقت دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران – اقلیم شناسی(‌سعید بازگیر)، رئیس و مدیران گروه‌های پژوهشی مرتبط پژوهشکده هواشناسی و علوم جو (‌جواد بداق جمالی، عباس رنجبر، محمد مرادی)، رئیس و معاونان سازمان هواشناسی کشور، مدیران کل و سرکشیک‌های مرتبط مرکز پیش بینی، امور فنی، معاونت فناوری اطلاعات و ارتباطات و روابط عمومی و معاون اداره کل هواشناسی استان تهران حضور داشتند.

در این جلسه مسولان سازمان هواشناسی کشور گزارش‌های مفصلی از نحوه شکل‌گیری پدیده ، سرعت و جهت حرکت آن و اطلاع رسانی و اقداماتی که صورت گرفته است ارائه و مدارک و مستنداتی را تقدیم جلسه کردند و حاضران ضمن طرح سوالات و توضیحات و پاسخهای آن ، بحث‌های مفصلی را انجام دادند.

بنابر‌این گزارش در جلسه روز دوم نیز اعضای کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان شامل احمدی گیوی، ‌کمالی، ‌مشکوتی،‌ بازگیر،‌ جمالی،‌ پرهیزکار و‌ محب الحجه (دانشیار هواشناسی دینامیکی) حضور داشتند.

در پایان گزارش کمیسیون تخصصی بررسی سانحه طوفان تهران که توسط قائم مقام وزیر در امور هواشناسی و هوانوردی به وزیر راه و شهرسازی ارائه شده، از درگاه ذات مقدس الهی برای جان باختگان حادثه طوفان، طلب آمرزش و غفران و برای بازماندگان آنان آرزوی صبر و برای مجروحین و مصدومان بهبودی و سلامتی کامل مسألت شده است.