چرا روحانی برنده استیضاح وزیر علوم است؟

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- هیچ هوش و استعداد ویژه ای نمی خواهد که بگوییم درباره فرجام استیضاح دکتر رضا فرجی دانا وزیر علوم، تحقیقات و فناوری- که از روز چهارشنبه 29 مرداد به سه شنبه 28 مرداد تغییر یافته - دو احتمال بیشتر متصور نیست وبه دلایلی که خواهد آمد در هیچ یک از دو حالت رییس جمهور روحانی، بازنده نخواهد بود.

یا استیضاح رای نمی آورد و فرجی دانا وزیر باقی می ماند (که با توجه به احتساب آرای ممتنع به نفع وزیر علوم غیر محتمل نیست). دراین فرض، مخالفان افراطی رییس جمهوری و دولت اعتدال، منزوی خواهند شد و محافظه کاران سنتی نیز در عمل حمایت خود را از حسن روحانی اعلام می کنند و می توانند از این فرصت برای بازسازی چهره مخدوش خود به خاطر حمایت از محمود احمدی نژاد و مصایب و مسایل دولت گذشته بهره برند.

یا این که استیضاح رای می آورد و دولت از ادامه عضویت  وزیر کم حرف خود محروم خواهد شد.

در این فرض هم باز مردم با موانع کار دولت روحانی بیش از پیش آشنا می شوند و درخواهند یافت که بر خلاف تصور، در این یک سال تمام توجه رییس جمهوری تنها به دو حوزه دیپلماسی و اقتصاد نبوده چرا که اگر چنین بود این تاوان سنگین را نمی پرداخت که وزیری که دیرتر از دیگران به دولت پیوست و هنوز یک سال را سپری نکرده پیاده کنند.

در سال 1377 اولین وزیر در دولت اصلاحات – عبدالله نوری- 10 ماه پس از وزارت استیضاح و به زیر کشیده شد اما اکنون و 16 سال پس از آن رخداد، اولین وزیر روحانی  در حالی استیضاح می شود که چند روز کمتر وزارت کرده تا روشن شود این گزاره که «کار روحانی از خاتمی دشوارتر است» تنها به این خاطر درست نبوده که خاتمی وارث دولت هاشمی بود ولی روحانی وارث دولت احمدی نژاد است که به سبب جنس مانع تراشی ها هم درست است.

اتهامات وزیر علوم از این قرار است: «بازگرداندن دانشجویان محروم شده از تحصیل یا همان ستاره دارها، بازگشت به کار برخی از استادان اخراج شده، تعیین گروه های مشورتی برای تغییرات مدیریتی در دانشگاه ها، انتصاب دو گزینه وزیر پیشنهادی و رای نیاورده و سرپرست وزارت علوم به عنوان معاون و مشاور و افشای بورسیه های غیر قانونی». به بیان دیگر او دزدی و هیزی نکرده، مدرک دانشگاهی اش جعلی نبوده و به خاطر اتهاماتی مواخذه می شود که هر یک باید مدالی باشد برای وزارت علوم و دولت و به همین خاطر می توان گفت روحانی بازنده استیضاح نیست.

اگر فرجی دانا همچنان وزیر بماند رابطه رییس مجلس  و نمایندگان معتدل آن نیز بیش از پیش با دولت تقویت خواهد شد و اگر هم وزیر نماند روحانی رودربایستی های گذشته را کنار می گذارد و چه بسا موسم ترمیم کابینه و تغییر فرد یا افرادی که با فرض تعامل پذیرفته شده بودند فرا می رسد.

در دولت خاتمی هم اگرچه استیضاح اول به فرجام رسید اما استیضاح دوم - وزیر وقت ارشاد- به نتیجه نرسید و مهاجرانی وزیر باقی ماند. اکنون نیز اگر فرجی دانا بیفتد بعید است بتوانند به زودی سراغ دیگری و مثلا علی جنتی وزیر ارشاد بروند.

آری، روحانی بازنده استیضاح نخواهد بود و این یک سخن احساسی نیست چرا که نوع مواجهه حسن روحانی عقلانی است و نه احساسی و اتفاقا در هر بازی که سهم خِرد بیشتر باشد بخت او برای برخورداری از دست بالاتر افزون تر است. پس این یک ادعای گزاف و از سر خوش خیالی  نیست که گفته شود هیچ یک از دو سناریوی محتمل به زیان او نخواهد بود:

در سناریوی اول- ابقای وزیر (با در نظر گرفتن تفاوت رای گیری در جلسه استیضاح با رای اعتماد) - رییس جمهوری در ادامه مسیر مصمم تر می شود و تا مدتی از تکاپوی افراطی ها خبری نخواهد بود و به لاک خود فرو می روند. ابهام در موضع قطعی مجلس نسبت به دولت اعتدالی و وزن واقعی مخالفان دولت هم به کلی مرتفع می شود.
 
در سناریوی دوم – حذف وزیر- رییس جمهوری بی آن که سخن گفته باشد پیام خود را به مردم رسانده است تا مشخص شود گسلی که بین اتفاق 24 خرداد 92  و واقعه محتمل در 28 مرداد 93 دیده می شود از کجا ناشی شده و عزم رییس جمهور را برای برگزاری انتخابات رقابتی مجلس آتی دوچندان کند.

28 مرداد 93 هم می تواند ادامه 24 خرداد 92 باشد و هم رویاروی آن. اگر ادامه آن باشد که روشن است رییس جمهوری حمایت مجلسیان را جلب کرده و سر و صداها به منزله موضع رسمی مجلس تلقی نمی شود و اگر رویاروی آن قرار گیرد، گواهی می تواند بود بر این که کار روحانی چرا این قدر دشوار است.

اصول گرایان سنتی یا محافظه کاران، می دانند اگر در 28 مرداد 93، روحانی را یاری نکنند میدان را به اصول گرایان رادیکال سپرده اند و در انتخابات آتی نیز بختی نخواهند داشت. از این رو آن قدر که این طیف دغدغه دارد روحانی و نیروهای اعتدال گرا یا اصلاح طلب ندارند و به همین خاطر می توان گفت در هر حالت برآمده 24 خرداد، بازنده 28 مرداد نخواهد بود.