پرونده ایران140 ، عبرت آموز می شود؟

عصر ایران - دادستان تهران با اشاره به حادثه سقوط یک فروند هواپیمای ایران140 در نزدیکی تهران که منجر به کشته شدن دهها نفر از هموطنان مان شد، اظهار داشته است: در حادثه اخیری که در کشور رخ داد یک هواپیمای آنتونف سقوط کرد ولی برخلاف پرونده‌های قبلی ما قصد نداریم با فوت خلبان پرونده را مختومه کنیم.این بار دادستان ورود عمیق‌تری به موضوع داشته و نه در دادسرای فرودگاه بلکه در دادسرای ویژه جنایی یک بازپرس ویژه مشغول رسیدگی به این پرونده شده است.تا اینجای تحقیقات نقص ایمنی هواپیما مشخص‌تر از نقص خلبان بوده است و کسانی که از این هواپیما تولید کرده‌اند باید به مردم پاسخگو باشند و دادستان اجازه نمی‌دهد که این پرونده به سادگی بسته شود.

هواپیمایی که 19 مرداد 93 سقوط کرد محصول شرکت صنایع هواپیماسازی ایران بود. این هواپیما در واقع همان آنتونف 140 اوکراینی است که از هواپیماهای نازل در سطح دنیا به شمار می رود و پیشتر نیز کارشناسان هوایی کشور نسبت به وقوع حادثه در خصوص این هواپیمای ناایمن هشدار داده بودند.


با این حال، سازندگان هواپیما اصرار داشتند که محصول کم کیفیت شان وارد ناوگان هوایی کشور شود و نهایتاً هم بعد از آن که هیچ کدام از ایرلاین های داخلی، ایران140 را نخرید، رأساً با آن به مسافرکشی هوایی پرداختند و نهایتاً هم دهها نفر را به کشتن دادند.

همان طور که دادستان تهران نیز به درستی اشاره کرده است، این هواپیما دچار نقص فنی بوده است. شاید پاسخ بگویند که هر هواپیمایی می تواند دچار نقص فنی شده و سقوط کند. این سخن درستی است اما درباره هواپیمای ایران140 باید گفت که نقص آن ساختاری بوده است ولی سازندگان و به کارگیرندگان هواپیما، تمام انتقادات کارشناسی راجع به ساخت این هواپیما را نادیده گرفتند و اصرار داشتند که باید آن را بسازند و مردم را جابجا کنند و جالب اینجاست که بعد از تجربه ناموفق و مرگبار ایران140 ، این بار سراغ ساخت هواپیمای پهن پیکر150 نفره رفته اند!

بیان صریح و قاطع دادستان تهران مبنی بر این هواپیما نقص داشته و اجازه نخواهد داد پرونده به این آسانی بسته شود، از دو جهت بسیار امیدبخش است: اول این که پرونده سقوط هواپیما که دهها انسان بی گناه در آن جان خود را از دست دادند مورد رسیدگی قرار می گیرد و این بار، با نگاهی عمیق تر و جدی تر به ماجرا، نه "مرحوم خلبان" که تمام مسوولانی که این هواپیمای ناایمن را ساختند و به پرواز درآوردند تحت تعقیب قرار می گیرند، به ویژه آن که همین افراد پیش از این بارها و بارها مخاطب کارشناسانی قرار گرفته بودند که آنتونف را مناسب جغرافیا و آب و هوای ایران نمی دانستند و بر نواقص فنی آن تأکید داشتند.


اما نکته دوم که از اولی مهم تر است، عبرت آموزی و بازدارندگی این رسیدگی قضایی است. اگر پرونده سقوط ایران140 ، به طور جدی و بدون اغماض مورد رسیدگی قرار گیرد و مقصران آن طبق نظر دادگاه به مجازات قانونی برسند، دیگرانی که کالا یا خدمات به مردم عرضه می کنند، درخواهند یافت که حق ندارند به بهانه تولید، امنیت مردم را به خطر بیندازند.
امروزه هر چند نهادهایی مانند سازمان ملی استاندارد بر محصولات داخلی نظارت دارند ولی واقعیت این است که تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله فراوانی وجود دارد و این فاصله، بعضاً به بهای آسیب مردم تمام می شود. شاید بررسی های فنی و قضایی در برخی موارد منجر به این نتیجه شود که باید سازمان ملی استاندارد هم به برخی اصلاحات تن دهد و استانداردهای خود را ارتقا بخشد.

رسیدگی قاطع و بی اغماض به پرونده ایران140 (از تولید تا سقوط) باعث خواهد شد همه تولید و عرضه کنندگان، از خودروسازان گرفته تا تولید کنندگان میوه و تره بار، موضوع مهمی به نام اطمینان از سلامتی مصرف کنندگان را رعایت کنند زیرا با خود خواهند گفت وقتی با تولیدکنندگان نامداری که حقوق مردم را رعایت نمی کنند، این گونه برخورد قاطع می شود، اگر ما نیز حقوق و امنیت مردم را نادیده بگیریم باید پاسخگو باشیم.

رسیدگی قاطع و سریع به پرونده ایران140 می تواند یکی از بزرگ ترین و تحول آفرین ترین خدمات دستگاه قضایی به جامعه باشد و امید که چنین شود.