سایوز نخستین بار در سال 1967 به فضا پرتاب شد با این حال همچنان فضانوردان را در دسته های سه تایی به ایستگاه فضایی بین المللی منتقل می کند. درحقیقت از زمانی که شاتلهای ناسا بازنشسته شده و برای همیشه راهی موزه ها شدند کپسول سایوز روسیه بوده که نگذاشته برنامه توسعه ایستگاه فضایی بین المللی متوقف شود.

درحالی که ناسا نخستین پرتاب آزمایشی نسل آتی فضاپیماهایش یعنی "اوریون" را با موفقیت پشت سرگذاشت اما روس ها همچنان دل به کپسولهای فضایی بسته اند که گرچه شاید از نظر فنی کمی از شاتل ها و اوریون عقب تر باشد اما نزدیک به نیم قرن است که مثل ساعت کار می کند.

نیم قرن همراهی انسان و کپسول سایوز در فضا

آندره کاپرز فضانورد هلندی آژانس فضانوردی اروپا (اسا) درباره کپسول سایوز روسیه و تجربه سفرش به فضا با استفاده از آن می گوید: خیلی کوچک و فشرده است به خصوص زمانی که روی صندلی نشسته ای که در سمت چپ و راست، اروپایی ها و آمریکایی های قدبلند نشسته اند!

کاپرز ادامه می دهد: نخستین بار که در جلسات آموزشی سایوز حضور یافتم، فضانوردی را دیدم که از داروهای مسکن استفاده می کرد. از او علت را جویا شدم و او هم گفت که متوجه خواهم شد!

اما واقعیت این است که اگر حضور در برنامه پرتاب سایوز دردناک است، فرود با آن دردناک تر است! پائولو نسپولی فضانورد ایتالیایی آژانس فضانوردی اروپا در توصیف این موضوع می گوید: دقیقا مثل تصادف خودرو است، بسیار خشن و دردناک! وقتی به فضای داخل سایوز نگاه می کنید، با تعجب فکر می کنید که به دهه 50 بازگشته ایم.

اما هرچه باشد بسیاری از اروپایی ها به سایوز و خدماتی که تاکنون به بشر کرده علاقمند هستند. ایمنی در سایوزها حرف اول و آخر را می زند. کاپرز در این باره می گوید: زمانی که همسرم متوجه شد احتمالا باید با شاتل راهی فضا شوم گفت که ترجیح می دهد این سفر با کپسول سایوز باشد چون اعتبار و پیشینه بهتری دارد. به عقیده او گرچه سایوز چندان راحت نیست اما بسیار ایمن است و درحقیقت می توان آن را فضاپیمایی ایده آل برشمرد.

بدون شک کمتر کسی در آوریل 1967 باور می کرد که سایوز همچنان تا سال 2015 و احتمالا فراتر از آن به کار خود ادامه دهد. البته نباید فراموش کرد که نخستین پرتاب سایوز چندان هم خوشایند نبود. ولادمیر کوماروف با سایوز یک راهی مدار زمین شد اما پس از حضور در فضا همگان دیدند که چگونه یکی از بالهای خورشیدی آن باز نشد. همچنین سیستم ارتباطی آن با زمین با اختلال همراه شد و حتی این فضانورد کارکشته در قراردادن فضاپیما در وضعیت دقیق به مشکل برخورد اما با گذشت زمان همه چیز سر جای خود قرار گرفت.

البته در راه بازگشت فضاپیما به زمین بروز نقص فنی در سیستم چترها مانع از عملکرد صحیح آنها شد و در نهایت با برخورد شدید سایوز به زمین آن هم با سرعت 144 کیلومتر بر ساعت کوماروف کشته شد.

در ادامه و با توسعه برنامه فضایی شوروی سابق که با ساخت ایستگاه فضایی به اوج خود رسید، سایوز ارزش خود را بیش از هر زمان دیگری نشان می داد. این فضاپیما همچون یک تاکسی فضایی فضانوردان روس را به این ایستگاه منتقل می کرد.

روسیه به خاطر سایوزها به خود می بالد. این کشور تخمین می زد هزینه پرتاب شاتل معادل 20 بار پرتاب سایوز بود و این یعنی صرفه جویی قابل توجه اقتصادی همزمان با توسعه برنامه های فضایی.

منبع: سیناپرس