در رویای فتح قله 25هزار متری المپوس مریخ/ با پسرانم در ارتباط خواهم بود

عصرایران - از سال ها قبل پروژه های مختلفی برای اعزام فضانورد به مریخ طراحی شده اما همه این پروژه ها از پیش شکست خورده نامیده و بایگانی شدند، چون به دلایل مختلف از جمله سوخت هیچ راهکاری برای مرحله دوم پروژه یعنی "بازگشت از مریخ" نداشتند تا اینکه پروژه ای با عنوان "مارس وان" طراحی شد که با حذف این مرحله گامی سرنوشت ساز برای اعزام انسان به فضا برداشته شود: سفر بی بازگشت!

اخیرا نام سه ایرانی در میان برگزیدگان مرحله دوم پروژه مارس وان اعلام شد که از میان بیش از دویست هزار نفر به جمع صد نفر راه یافته اند تا در نهایت 24 نفر در قالب 6 تیم 4نفره رهسپار "سفر بی بازگشت" شوند.

"صادق مدرسی" یکی از این سه ایرانی بود که پیشتر گفتگوی عصرایران با او را خواندید.

سعید قندهاری ایرانی دیگری است که نامش در بین 100 داوطلب سفر به مریخ دیده می شود. او فرزند قربان قندهاری ، نماینده اسبق گرگان در مجلس شورای اسلامی است که در حادثه سقوط هواپیما، به همراه وزیر راه دولت اصلاحات، درگذشت.
عصرایران با سعید قندهاری هم گفتگویی انجام داده که خواندنی است.

- به عنوان سؤال اول اگر مایلی کمی درباره گذشته و حالت بگو...

من سعید قندهاری، 34 ساله، در گرگان متولد شدم و تا 30 سالگی در تهران مشغول کار و فعالیت بودم. بعد از اخذ مدرک لیسانس در رشته فیزیک کاربردی، فوق لیسانسم را در رشته روابط بین الملل به اتمام رسانده و در سال 1390 تصمیم گرفتم برای ادامه تحصیل و زندگی به کشور نیوزیلند نقل مکان کنم. سال گذشته با مدرک فوق لیسانس روابط بین الملل و حقوق بشر از دانشگاه آکلند، فارغ التحصیل شدم.

- مشغول چه کاری هستی؟

 در حال حاضر در واحد متمرکز مسکن در وزارت توسعه اجتماعی این کشور به عنوان "آفیسر فنی" مشغول به کار هستم.

- چطور به فکر ثبت نام برای اعزام به مریخ افتادی؟

درست است که من این اواخر در رشته‌ای تحصیل نکردم که میزان علاقمندی من را به فضا نشان بدهد اما در دوران دانشجویی و به علت تحصیل در رشته فیزیک، مجبور به گذراندن واحدهای درسی مرتبط با نجوم و فضا بودم و از آنجا بود که این موضوعات واقعا به نظرم جذاب آمد.

از همان دوران به صورت خیلی حرفه ای درگیر موضوع نجوم و وقایع کیهانی شدم، در کنفرانس های متعددی شرکت کردم تا  از جزئیات وقایعی که اتفاق می افتاد با خبر شوم؛ در این میان مقالاتی را هم در زمینه نجوم و کیهان به نگارش درآوردم. کم کم علاقه به نجوم و مخصوصا بحث سیاهچاله ها، جای ثابتی در افکار روزانه من پیدا کرد و مثل هر فرد علاقه مند دیگری شروع کردم به مطالعه کامل وقایعی که به نوعی به نجوم مربوط می شدند.

این موضوع ادامه داشت تا سال 2008 که یک شرکت روسی اعلام کرد قصد دارد چند فضانورد را به سیاره مریخ اعزام کند. به محض اینکه ماجرا را شنیدم شروع کردم به تحقیق درباره این موضوع و اینکه چطور می توانم در آن شرکت کنم.
بعد از بدست آوردن اطلاعات اولیه، درخواست خودم را فرستادم. نزدیک به سه ماه در ارتباط بودیم تا اینکه در نهایت آن پروژه به ثمر نرسید.

سالهای زیادی از این ماجرا گذشت و من هم درگیر زندگی روزمره خودم بود تا اینکه در سال 2013 در خبرها خواندم یک شرکت هلندی تصمیم دارد طرحی مشابه طرح همان شرکت روسی را اجرا کند.
 با خواندن این خبر ، دوباره جرقه پیگیری ماجرا در ذهن من زده شد. البته با توجه به تجربه ای که داشتم، در ابتدا موضوع را خیلی جدی نگرفتم اما نمی توانستم خبرها را دنبال نکنم، و به این ترتیب بود که متوجه شدم سازماندهی و نحوه فعالیت ها و تبلیغات این شرکت و همچنین تیم اجرایی ای که در آن فعالیت می کنند کاملاً متفاوت از آن شرکت روسی است. قبل از هر کاری شروع کردم به مکاتبه با شرکت مورد نظر و اعلام کردم که دوست دارم در این پروژه همراهی شان کنم.

چند ماه بعد، شرکت مورد نظر سایتی را برای ثبت نام داوطلبان افتتاح کرد. قبل از ثبت نام باید به سناریوهای مطرح شده از سوی آنها پاسخ می دادیم تا رسما به جرگه داوطلبان بپیوندیم، من هم شروع کردم به جواب دادن و به شکل رسمی وارد گروه داوطلبان برای اعزام به سیاره مریخ شدم.

- فکر می کردی اسمت بین 100 نفر باشد؟

خب ما مراحل سخت و پیچیده ای را پشت سر گذاشتیم و تصور اینکه من حتما تا به این مرحله صعود می کنم شاید تصور چندان عاقلانه بنظر نمی رسید ولی از زمانی که وارد این رقابت ها شدم تنها نیتم ارائه بهترین عملکرد در تمامی زمینه ها بوده و هست و همیشه سعی کردم با اراده و انرژی مثبتی که به کارهایم می دهم به نتایج دلخواه برسم. علی الخصوص قبل از مرحله مصاحبه و با وجود تراکم کاری بسیار زیاد؛ یک زمانی را برای مطالعه و تحقیق اختصاص دادم.
از قبل از مصاحبه حسی به من می گفت که حتما مصاحبه را با موفقیت پشت سر می گذارم؛ با همین حسم وارد مصاحبه شدم و نتیجه هم فوق العاده بود.
 
- از مصاحبه ای که با شما انجام شد بگو...چه موضوعاتی بررسی شد و به نظر خودت چرا پذیرفته شدی؟

سوالات مصاحبه دو بخش داشت، بخش اول سئوالات تخصصی و دانش محور در خصوص فضا، این پروژه و امکانات مورد نیاز بود و بخش دوم مشابه سؤالات استانداردی بود که در تمام مصاحبه های کاری پرسیده می شود.

من تلاش کردم با مطالعه دقیق ببینم که این پروژه دنبال چه نوع داوطلبانی هست، روی همین اصل هم شرح وظایف شغلی که مسؤولان شرکت برای کاندیداها نوشته بودند را به دقت تحلیل کردم و برای هرکدوم مثالی و مصداقی از تجربیات خودم آوردم. به عنوان مثال در نقشه راه این پروژه نوشته شده بود که سه وظیفه اصلی فضانوردان در سیاره مریخ ساخت و ساز؛ نگهداری و تحقیق است؛ بر این مبنا من تخصص های مرتبط خودم را که منطبق بر این موارد بود را در مصاحبه ذکر کردم که علی الظاهر موثر واقع شد.

- سفر شما "بدون بازگشت" اعلام شده است؛ نظرت درباره این صفت چیست؟

این لغت به نظر من کلمه مناسبی برای این پروژه نیست چراکه هدف این ماموریت ایجاد کلونی انسانی در روی سیاره مریخ است و خب چون هر 2 سال یک بار یک گروه 4 نفره به این سیاره اعزام می شوند؛ گروه های پیشین می بایست زمینه و امکانات مورد نیاز ایشان را فرآهم کنند. من بشخصه ترجیح می دهم از عبارت استقرار دائمی روی سیاره مریخ استفاده کنم که هم انرژی بهتره دارد و هم توصیف بهتری از این ماموریت ارائه می کند.

- آیا برای ثبت نام با کسی مشورت کردی؟ نظر خانواده و نزدیکانت چه بود؟

طبیعتا این مسئله خیلی قابل هضم نیست این که فکر کنی کسی که سالها با او زندگی کردی برای همیشه دارد می رود و می تواند خیلی غم انگیز باشد؛ ولی اگر به اهداف والایی که این سفر بر مبنای آن انجام می شود بیشتر فکر کنیم؛ واژه هایی نظیر ایثار؛ بشریت، علم و آینده در ذهن متبادر می شود که می تواند مشروعیت بیشتری به این پروژه ببخشد. درست مثل کاشفین قرون گذشته که جانشان را در راه کشف قاره های جدید و گسترش تمدن بشری به خطر انداختند که اگر آن اقدامات انجام نمی شد شاید بشر امروز با وضعیتی متفاوتی روبرو بود.
 
- سفر احتمالی شما با مخاطراتی همراه خواهد بود؛ درباره این خطرات چه فکری می کنی و اساسا تصورت از زندگی در مریخ چیست؟

بله تا حدود زیادی از خطرات این ماموریت نظیر اتمسفر نامساعد؛ دمای بسیار سرد و تشعشعات رادیواکتیو مطلع هستم و البته برای خطرات شناخته شده، تمهیدات لازم اندیشیده می شود.
 مشکل از آن خطراتی است که تا زمان وقوع از آن ها اطلاعی در دست نیست. زندگی در مریخ به نظر شبیه فیلم های تخیلی است که تا حالا ساخته شده و تا حدودی با پایگاهی که قرار است آنجا ساخته شود منطبق است. یک فضای ایزوله شده که حدود 1000 متر مکعب برای استراحت و فعالیت های روزمره در اختیار 4 فضانورد قرار می دهد و 50 متر مربع برای فعالیت های کشاورزی و البته فضای خارج از پایگاه که با استفاده از مارس یونیت -لباس مخصوص- قابل دسترس است.

- فکر می کنی اگر سفرتان با موفقیت محقق شود چند سال در مریخ زندگی کنی؟ به پشیمان شدن فکر کرده ای؟

اگر با نیت تفریح به این موضوع نگاه کنیم از زمان فرود در این سیاره پشیمانی گریبان گیر خواهد بود چون در مقایسه با زمین زیبا؛ مریخ سیاره ای مرده و سرد بنظر می رسد. ولی اگر با نیت های دیگر نظیر تلاش برای پیشرفت علم، کشف ناشناخته ها و ایثار برای آینده ای بهتر برای بشریت به این موضوع نگاه کنیم شاید قدرت تحمل بیشتری به دست بیاوریم.

- آیا 24 نفری که عازم مریخ می شوند ازدواج هم خواهند داشت و افزایش نسل در پیش است یا اینکه افراد جدید از زمین عازم می شوند.

در خصوص ازدواج و ازدیاد نسل؛ چون امکانات پزشکی بسیار محدود است و از سوی دیگر امکان رشد طبیعی جنین در فضاهای با گرانش کمتر از زمین هنوز کاملا شناخته نشده، از سوی شرکت تاکید شده که انجام نشود.

- فرض کن تاریخ اعزام تان همین امروز باشد و بتوانی به اندازه یک کوله پشتی وسایل شخصی همراه ببری این وسایل شامل چه چیزهایی خواهد بود؟

سعی می کنم چیزهایی را ببرم که بتوانند اوقات خوشی را برایم فراهم کنند شاید بتوانم یک تعداد کتابهایی که دوست دارم دوباره بخوانم به همراه آلبومی از عکسای شخصی ام که می تواند خاطرات خوش را برایم ماندگار کند همراه ببرم.

- تاکنون به مرگ فکر کرده ای؟ آیا این سفر به معنای دل کندن از دنیا است؟

 مرگ در نظر افراد مختلف متفاوت است و وابسته به مسائل شخصیتی و اعتقادی افراد. من بشخصه ترس و نگرانی خاصی از مرگ ندارم چون به هرحال این راهی است که همه باید دیر یا زود عازمش بشویم. اما باید یک توضیحی بدهم و آن اینکه سفر بی بازگشت به معنای مردن، خودکشی و یا نابودی نیست.
قبلاً هم توضیح دادم که هدف از این پروژه ایجاد کلونی انسانی و شروع تمدنی انسانی روی سیاره مریخ است و بالطبع در این شرایط بازگشت به زمین گزینه مورد اعتنایی نخواهد بود.
 
- برای رسیدن به مریخ، حدود هفت - هشت ماه در فضا خواهید بود؛ در این پرواز طولانی چه خواهی کرد؟

این بخش سفر به نظر سخت ترین بخش کار است چون افراد در فضایی محدود اسکان داده می شوند و در زمان های طوفان های خورشیدی که بعضاً چند روز طول می کشد می بایست در پناهگاه های اختصاص داده شده در درون سفینه های حامل بروند. از این رو بنظر سرگرمی های روزانه و یا احیانا ورزش و مطالعه می تواند کمک به گذران ایام کند.

- قدم زدن بر سطح مریخ چه حسی به شما خواهد داد و در اولین پیاده روی چه خواهید کرد؟

 طبیعتاً به لحاظ شرایط متفاوت محیطی و جاذبه ی 38% تا حدود زیادی متفاوت خواهد بود ولی به هرحال شما در سیاره ای قدم می زنید که تاکنون پای هیچ انسانی به آنجا نرسیده و این به نظر بسیار هیجان انگیز خواهد بود.
برای من، اکتشافات جذاب ترین بخش این سفر خواهد بود و از آنجایی که من یک کوهنورد آماتورم اگر شانس انتخاب و اعزام را داشته باشم؛ صعود به قله المپوس که مرتفع ترین قله ی منظومه شمسی است از مهم ترین برنامه هایم خواهد بود.

- آیا به شما گفته اند که در مریخ امکان ارتباط با زمین خواهید داشت یا خیر؟ اگر بله، اولین تماستان با چه کسی خواهد بود؟

بله از طریق دو ماهواره مخابراتی که یکی در مدار ارو- سینکرونوس مریخ و دیگری در مدار ژئو-استیشنری زمین قرار می گیرند؛ دسترسی به اینترنت امکانپذیر است هر چند که تاخیری بین 6 تا 45 دقیقه در برخی از ایام سال وجود خواهد داشت. بطور حتم با خانواده ام تماس می گیرم، چون در خوشبینانه ترین حالت 7 ماه ارتباطی با آنها نداشته ام.

- چقدر امیدوارید که جز نفرات نهایی باشید و چقدر احتمال می دهید پس از اعزام به مریخ دوباره به زمین برگردید؟

من با شرایطی که در خودم می بینم؛ شانس بالایی برای صعود به جمع نفرات نهایی برای خودم قائلم و در این مسیر با تمام قدرت با دیگر کاندیداها رقابت خواهم کرد، هر چند که نتیجه دیگر با خداست. در خصوص بازگشت به زمین و احتمالات؛ به نظر نمی توانیم الان به جمع بندی خاصی برسیم چراکه هنوز از تکنولوژی هایی که ممکن است در طول این مدت در دسترس بشر قرار بگیرد اطلاع خاصی نداریم. شاید مثل این فیلم های تخیلی؛ امکان سفر در فضا با استفاده از چاله ها و کرم های فضایی مهیا شد و سفر بین کرات در کمترین زمان ممکن انجام شد.
 
- گویا فرزند هم دارید.

 بله دو تا پسر دارم 13 و 4 ساله.

- آن ها حقی در قبال پدرشان ندارند؟ و وجودشان مایه دلتنگی و تغییر تصمیم نخواهند شد؟

وصل و فراق روند زندگی بشر است؛ من خودم پدرم را در 19 سالگی از دست دادم؛ ضایعه بزرگی بود ولی این باعث نشد که زندگی ام متوقف بشود برای فرزندانم هم همینطور من تنها بصورت فیزیکی در جمع ایشان نخواهم بود ولی از طریق اینترنت با آنها در ارتباطم و راهنمایی های لازم را به ایشان ارائه می کنم کمااینکه این ماموریت می تواند آینده و موفقیت شان را تا حد زیادی تامین بکند بنابراین اگر آینده آنها تامین شود ولو اینکه حیات من محدود و یا در خطر قرار گیرد؛ با کمال میل این کار را انجام خواهم داد.


- در مریخ دلت برای چه چیزی در روی زمین تنگ خواهد شد؟

در وهله اول برای دوستان و آشنایان، در وهله دوم برای طبیعت زیبا و مناظر دلربای آن و در نهایت برای غذاهای بسیار خوشمزه ای که آن بالا در دسترس نیست!
 
- در دوره آموزشی پیش رو چه چیزهایی قرار است بیاموزید؟

به این علت که 4 نفر به این سفر اعزام می شوند هرکدام اینها باید در مواردی "متخصص" و در سایر موارد "دارای اطلاعات کافی" باشند، به طور مثال دو نفر باید در زمینه پزشکی و مهندسی متخصص باشند در حالی که دو نفر دیگر باید تا حد زیادی در این علوم مهارت داشته باشند تا درصورت ناکارآمدی یکی از اینها ، نفر جایگزین وجود داشته باشد.

- هزینه آموزش و اعزامتان چقدر است؟

هزینه کل پروژه با مارجین احتیاطی حدود 6 میلیارد دلار است که از این میزان 4 میلیارد هزینه اعزام نفرات خواهد بود البته ریز هزینه ها اعلام نشده.

- آیا به شما مقرری هم پرداخت می شود؟

بله این ماموریت به عنوان ردیف شغلی فضانورد تعریف شده و دارای حقوق و مزایا در زمان آموزش و حقوق بازنشستگی پس از اعزام برای خانواده های فضانوردان در روی زمین خواهد بود.

- چند درصد احتمال دارد در صورت طاقت فرسا بودن آموزش ها از ادامه ان منصرف شوی؟

 تا حدودی از کم و کیف آموزشها اطلاع دارم و البته بروز هر اتفاقی محتمل است. من امیدوارم در صورت عدم بروز سانحه و مصدومیت بتوانم از پس آموزشها با موفقیت بر بیایم.

- از ملیت بقیه افراد اطلاع داری؟ از حضور سه ایرانی در بین 100 نفر تحلیل خاصی داری؟

بله همانطور که اعلام شده 39 نفر از امریکا؛ 7 نفر از افریقا، 7 نفر از اقیانوسیه و سایرین از آسیا و اروپا هستند. اینکه در بین 202000 نفر در سراسر دنیا 3 نفر ایرانی به مرحله نهایی رسیدن بسیار غرورانگیز است و شاید این موضوع بتواند اندکی چهره تصویر شده از ایران و ایرانی را در دنیا بهبود ببخشد.


- با دو ایرانی دیگر ارتباطی داشته ای؟

نه متاسفانه هنوز امکان ارتباط با این عزیزان فراهم نشده.

- در نیوزلند وضعیت رفاه احتمالا خوبی داری و در ایران هم کار سیاسی می کردی؛ رها کردن رفاه در زمین با رفتن به کره دیگه که معلوم نیست چه در انتظار باشد را چطور پاسخ می دهی؟

هدف انسانها از زندگی متفاوت است یکی دنبال ثروت است؛ یکی شهرت، من بشخصه کم و بیش این موارد را داشتم ولی هیچ چیزی به اندازه فضا و دنیای اسرارآمیزش نمی تواند من رو به سمت خودش بکشد حالا اگر به این موضوع موارد دیگری همچون بسط علم و بنیانگذاری تمدن جدید بشری را اضافه کنیم بحث بسیار مشروع تر خواهد بود.

- برخی معتقدند این سفر به مریخ با توجه به مخاطرات و نداشتن بازگشت نوعی خودکشی است.

سوالات مرتبط با خودکشی و اینها بعلت نبود اطلاعات علمی است. اولا خاک مریخ حاوی ذرات یخ است و با استفاده از  فریند تبخیر و میعان، آب مورد نیاز تولید می شود بخشی از این آب ذخیره شده و بخش دیگرش با استفاده از فرآیند تجزیه برای تولید اکسیژن استفاده می شود. جو مریخ نیتروژن فراوان دارد بنابراین هوای مورد نیاز این طور تهیه می شود.
با استفاده از خاک مریخ سپر ضد اشعه برای پایگاه ساخته می شود، 5 متر خاک سپری معادل جو زمین تولید می کند. با استفاده از روش هایدروپونیک؛ محصولات غذایی در فضای آزمایشگاهی و کنترل شده تولید می شود و نهایت الامر با استفاده از نور خورشید و فیبرهای خورشیدی، برق و انرژی لازم تولید می شود. بنابراین تمامی امکانات مورد نیاز برای حیات در دسترس است و خودکشی و این موارد مصداقی نخواهد داشت.

- به سیستم تقسیم کار در سیاره مریخ هم اندیشیده شده؟ یعنی آیا تصمیم گیری جمعی خواهد بود یا مسؤولیت با یک فرد است...چون فرض بر این است که سالها زندگی در مریخ ادامه یابد. آیا مدلهای زمینی در آنجا اجرا می شود؟ مثل پلیس و سیستم قضایی و سیستم انتخابات و ... یا اینکه یک شرایط آرمانی و اصطلاحا مدینه فاضله ای در پیش است که فلاسفه سالیان سال حسرتش را خوردند؟!

به هرترتیب هر مجموعه ای از انسان ها که در کنار هم بخواهند زندگی و کار کنند نیازمند قانون و نظام سیاسی خواهند بود البته این به این معنا نیست که یکی رییس و دیگری مرئوس و یا کسی هدایت شده و برتر و دیگری پست دون پایه؛ امیدوارم این مسائل از زمین به سیارات دیگه سرایت پیدا نکند. ولی به هرحال نظام سیاسی برای پیشبرد امور و تقسیم کار ضروری خواهد بود و من با توجه به دو کارشناسی ارشدی که در زمینه های روابط بین الملل و حقوق بشر دارم فکر می کنم تا اندازه ی زیادی بتوانم در این فرآیند نظام سازی موثر واقع شوم.