طبق محاسبه چندین سال، پیش سازمان شفافیت بین‌المللی، هزینه یک سال فساد در ایران 34 میلیارد دلار برآورد شده است که 31 میلیارد دلار آن مربوط به کاهش بهره وری و 3 میلیارد دلار آن مربوط به فرار سرمایه می‌شد.

نماینده مردم تهران گفت: اگر تحریم کاملا رفع نشود ما نباید امتیازی بدهیم اما اگر هم رفع بشود معجزه نمی‌شود؛ چرا که عمده مشکل در داخل است؛ لذا تا داخل را اصلاح نکنیم و به راه حل مشترک در مجلس و دولت نرسیم اتفاق خاصی نمی‌افتد.

به گزارش ایسنا، احمد توکلی در اولین قسمت از برنامه "متن-حاشیه" در سال 94 پیرامون موضع الزامات اقتصادی کشور سخن گفت.

انتقاد از دولت در پاسخ به نامه‌های منتقدین

احمد توکلی نماینده مردم تهران در ابتدا با انتقاد از عملکرد دولت در پاسخ به نامه‌های منتقدین گفت: نامه‌نگاری با دولت و مسئولین، هم گزارش‌دهی به مردم است و هم ابزاری در جهت اعمال نظارت نمایندگی بر دولت است. تجربه من نشان داده که اغلب این نامه‌ها پاسخ داده نمی‌شود و یا در اقدامی نامطلوب دیگرانی به جز دولت در صدد پاسخگویی بر می‌آیند.

وی با رد افزایش انتقادهای خود در دولت یازدهم نسبت به دولت قبل، اذغان کرد: اگر بنده منتقدترین نماینده نسبت به دولت آقای احمدی‌نژاد نبوده باشم، قطعا جزو منتقدترین‌ها بودم و در این زمینه هر جا احساس نیاز به تذکر کرده‌ام، اقدام نموده‌ام.

در اقتصاد باید نگاه‌مان به ظرفیت درونی باشد

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، نگاه راهبردی درست را مبنا قرار دادن اتکاء به درون تعریف کرد و تاکید کرد: توجه به ظرفیت‎های درونی کشور، به معنای قطع ارتباط با بیرون نیست.

توکلی تصریح کرد: با توجه به تقسیم قدرت اقتصادی در جهان، اگر اتکای ما به اقتصاد بیرونی باشد، اقتصاد داخل را شکننده خواهد کرد به طوری‌که اندک مساله‌ای در خارج باعث تزلزل در اقتصاد داخل می‌شود.

نماینده مردم تهران در توجیه علمی بودن این دیدگاه گفت: تا 20 سال پیش بحث رایج اقتصادی درباره شکنندگی اقتصاد و از آن زمان به بعد پیرامون انعطاف و مقاومت اقتصادی بحث شد که نزدیک‌ترین واژه در تبیین اقتصاد مقاومتی، طرح انعطاف اقتصادی در برابر شکنندگی اقتصادی است که کشورهای جهانی سومی بیشتر در معرض این واقعه هستند و از تکانه‌های خارجی بیشتر آسیب می‌پذیرند.

رفع تحریم باعث افزایش سرمایه‌گذاری و کاهش بیکاری می‌شود

توکلی در تبیین مشکلات لاینحل کشور با خارج افزود: با نگاهی به درون در می‌یابیم که ظرفیت نیروی انسانی بالا، منابع طبیعی مطلوب، تنوع اقلیمی و موقعیت جغرافیایی سیاسی خیلی خوب از امتیازات کشور است که استفاده بهینه‌ای از این امتیازات نشده است؛ لذا مبنا قرار دادن توجه کشور به بیرون این فرصت‌ها را می‌سوزاند و ما را از واقعیت دور می‌کند. مثلا حتی اگر بهترین رابطه را حتی با آمریکا ایجاد کنیم بدون توجه به ظرفیت‌های داخلی بیشتر آسیب‌ها را از این روابط خواهیم دید.

وی، رابطه با خارج را دارای فرصت‌هایی نیز شمرد و گفت: برای نمونه برداشتن کامل تحریم‌ها با تاثیرگذاری بر انتظارات مردمی، افق نگاه جامعه را روشن می‌کند و با تاثیرگذاری بر روند عرضه و تقاضا، باعث کاهش قیمت‌ها خواهد شد که این هم بستگی به میزان رفع تحریم دارد. در همین زمینه با تنویر افق اقتصادی کشور میل به سرمایه‌گذاری افزایش می یابد و باعث کاهش بیکاری می‌شود.

خطر نفتی‌تر شدن اقتصاد بعد از رفع تحریم

توکلی افزایش توجه به مراودات خارجی را زمینه‌ساز دو خطر اقتصادی برشمرد و گفت: رفع تحریم باعث ایجاد دو چالش اقتصادی می‌شود، یکی مشکل نفتی‌تر شدن اقتصاد و دومی رکود تورمی که به دلیل اشتیاق دنیا برای حضور در بازار نفتی کشور رخ می‌دهد.

نماینده مردم تهران به کشمکش‌های سیاسی درون کشور اشاره کرد و گفت: این بگو مگوها تاثیر مستقیم بر اقتصاد کشور دارد. وقتی جناح‌ها قدرت را در دست می‌گیرند، سعی در حذف رقبا دارند.

وی با اشاره به نامه بی‌جواب مانده 7 نماینده به رئیس‌جمهور گفت: کم ظرفیتی در توجه به انتقادات و ضعف ادبیات صحیح و رعایت انصاف در انتقاد، دو مشکل فعلی سیاسیون است که می‌تواند این روند منفی که اشاره شد را در جهت منفی تقویت کند.

تکیه بر بیرون بر نگاه به ظرفیت داخلی استیلا پیدا کرده است

توکلی در بیان معضلات اقتصاد نفتی گفت: زمانی که اقتصاد نفتی می شود رشد اقتصادی تابع درآمد نفت می‌شود و نوسانات قیمت نفت تاثیر مستقیم بر رشد اقتصادی می‌گذارد؛ لذا باعث افزایش رانت‌طلبی و کاهش بهره‌وری می‌شود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از استیلای نگاه به بیرون بر نگاه به ظرفیت داخلی، اذعان کرد: مبنا قرار دادن توجه کشور به بیرون، برگرفته از مدل اقتصادی ترویجی بانک جهانی به نام نئوکلاسیک است که نجات اقتصاد را در جلب سرمایه گذاری خارجی تعریف می‌کند.

وی افزود: حتی ابلاغ اقتصاد مقاومتی نیز در اصلاح این دیدگاه موثر نبوده است؛ چراکه مشاورین اصلی دولت یازدهم به شکل افراطی از مدل بانک جهانی دفاع می‌کنند.

این اقتصاددان مجلس با ارائه نمودارهایی نرخ رشد اقتصادی را تابع ارزش صادرات نفتی دانست و ادامه داد: در بیست سال گذشته، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی طبق آمار و ارقام تابع درآمد نفت و گاز بوده است؛ لذا تحقق یکی از بندهای اقتصاد مقاومتی که رهایی از اقتصاد نفتی است، مستلزم کار و حوصله است.

دولت مکررا به صندوق توسعه ملی دست انداخته است

توکلی با انتقاد از دست‌اندازی دولت‌ها به صندوق توسعه و ذخیره ارزی گفت: صندوق ذخیره ارزی در دوره اصلاحات تاسیس شد اما نه آن دولت و نه دولت احمدی‌نژاد و نه مجلس ششم و هفتم به این صندوق وفادار نبودند؛ به طوری‌که در دوره واگذاری قدرت به دولت یازدهم صندوق ذخیره ارزی خالی بود و امروز همان اتفاق درباره صندوق توسعه در حال اتفاق است.

نماینده مردم تهران مدعی شد: در حالی‌که قرار بود صندوق توسعه منبعی برای تقویت بخش خصوصی باشد اما مفصلا مورد برداشت دولت یازدهم قرار گرفته است.

وی در تبیین چرایی برداشت دولت از صندوق توسعه توضیح داد: در برخی موارد این برداشت جبری بوده و ملامتی متوجه دولت نیست اما این اشتیاق به دلیل نفتی بودن اقتصاد به قدری است که گاهی مجلس نیز همپای دولت اشتیاق به برداشت دارد و این یکی از آفات اقتصادی بودن نفت است.

عضو اقتصاددان مجلس ضعف بودجه‌ریزی را یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار اقتصادی دانست و افزود: نگاه به ظرفیت خارجی، بودجه‌ریزی را اصلاح نمی‌کند. وقتی همه علاقه به کلنگ زنی برای پروژه‌های عمرانی دارند این مستلزم فراهم کردن بودجه است به طوری‌که برای اتمام 2700 تا 2900 پروژه نیمه کاره کشور دویست هزار میلیارد تومان بودجه اضافی لازم است و بخش عمده منبع کشور همان بودجه نفتی است؛ چراکه نفتی بودن ضد بهره‌وری است.

هزینه یک سال فساد در ایران 34 میلیارد دلار است

احمد توکلی، بودجه‌ریزی ناصحیح را منشا توزیع نامتعادل ثروت برشمرد و ادامه داد: فساد سیستمی هم یکی دیگر از مشکلات ماست که ربطی به رابطه با خارج ندارد و ما خودمان باید با این مساله بدون رودبایستی با فساد مبارزه کنیم و با شناسایی راه‌ها و روش‌های فسادخیز با این مقوله برخورد کنیم.

وی با اشاره به تأثیر فردگرایی، اشرافیت و مدیریت وابستگان به جای شایستگان، بر تضعیف اقتصاد تاکید کرد: آسیب انتصاب وابستگان، خود را در افزایش شاخص فساد و کاهش بهره‌وری نشان می‌دهد که طبق محاسبه چندین سال، پیش سازمان شفافیت بین‌المللی، هزینه یک سال فساد در ایران 34 میلیارد دلار برآورد شده است که 31 میلیارد دلار آن مربوط به کاهش بهره وری و 3 میلیارد دلار آن مربوط به فرار سرمایه می‌شد.

در تدوین اقتصاد مقاومتی اصل بر ارائه لایحه از سوی دولت است

این نماینده اصولگرای مجلس نهم ضمن انتقاد از ضعف علم، دین و اخلاق در کشور درباره نقش مجلس در تدوین اقتصاد مقاومتی گفت: در تدوین اقتصاد مقاومتی اصل بر ارائه لایحه از سوی دولت است که در اصل 75 به آن اذعان شده و مجلس در ارائه طرح محدودیت‌هایی دارد.

توکلی ضعف عملکرد مجلس را یکی دیگر از مشکلات داخلی بیان کرد و ادامه داد: با این‌که نظام ما پارلمانی است اما حزب نداریم و این باعث می‌شود تا نمایندگان خود برای رای آوری دست به کار شده و مجبور به دادن وعده‌های محلی شوند که این باعث استیلای نگاه خرد به جای کلان و محلی به جای ملی بر تصمیمات مجلس می‌شود و انسجان مجلس را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

تحریم‌ها نه کاغذپاره بود و نه فلج‌کننده

استادیار دانشگاه شهید بهشتی با رد دو دیدگاه کاغذپاره بودن و فلج کننده بودن تحریم‌ها درباره تاثیر تحریم‌ها گفت: تحریم دو تاثیر بر اقتصاد کشور دارد؛ یکی تاثیر بر نرخ هزینه تمام شده واردات کالا و دیگری تاثیر بر خطرپذیری و کاهش اطمینان سرمایه‌گذاری در کشور. طبق برآورد بنده می‌توان یک چهارم نرخ تورم را به تحریم نسبت داد. البته رفع تحریم معجزه نمی‌کند؛ چراکه بدون حل مشکلاتی که برشمردم اگر بخواهید سرمایه‌گذاری کنید مفسدین مانع می‌شوند اگر بخواهید خصوصی‌سازی کنید همینطور.

با رفع همه تحریم‌ها هم معجزه‌ای نمی‌شود

توکلی درانتقاد از گره زدن مذاکرات و رفع مشکلات اقتصادی افزود: التزام رفع مشکلات اقتصادی با انجام مذاکرات فقط ادعاست؛ چراکه تشدید تحریم‌ها از سال 90 آغاز شده است که باعث ایجاد مشکل شده اما فلج کننده نبوده است.

وی درباره رفع کامل تحریم‌ها گفت: اگر تحریم کاملا رفع نشود ما نباید امتیازی بدهیم اما اگر هم رفع بشود معجزه نمی‌شود؛ چراکه طبق توضیحاتی که دادم عمده مشکل در داخل است؛ لذا تا داخل را اصلاح نکنیم و به راه حل مشترک در مجلس و دولت نرسیم اتفاق خاصی نمی افتد. بنابراین باید از نظر فرهنگی و اقتصادی به اصلاح مشکلات داخلی بپردازیم.

نماینده مردم تهران با انتقاد از بخورد نامناسب با منتقدین گفت: وقتی به کسی انتقاد می شود که مثلا فلان شخص فاسد است این حمل بر سیاسی کاری می شود که غلط است مثلا بنده درباره مهدی هاشمی در مجلس اسناد و ضمائم ارائه دادم و خودشان هم قبول کردند.

وی درباره رانت 6500 میلیون یورویی توضیح داد: رانت به این معنا نیست که کسی این مبلغ را دزدیده بلکه به این معناست که یک امتیازی به کسی داده شده است که به کسی دیگر داده نشده و ایراد قانون این است که چرا این فرصت به دیگران داده نشده است. در واقع رانت نوعی انحصار طلبی است و بر خلاف اصل 44 است و برای بخش دولتی و خصوصی غیرقانونی است.