تعیین هدف های بلندمدت و هدف های کوتاه مدت، ضرورت بازنگری هدف های کوتاه مدت، شفافیت عملکرد کشورها و ضرورت کمک کشورهای ثروتمند به کشورهای توسعه نیافته، از جمله محورهای توافق آب و هوایی پاریس است.

گفت و گوی بیش از 190 کشور جهان برای تنظیم یک پیمان جدید آب و هوایی، روز شنبه با توافق نمایندگان این کشورها در پاریس به سرانجام رسید.

خبرگزاری آسوشیتدپرس، شش محور و جنبه از این توافق بین المللی را واکاوی کرده است:

** هدف بلندمدت

میانگین دمای زمین پیشاپیش 1 درجه نسبت به دوران پیشاصنعتی، افزایش یافته است.

کشورهای جهان پذیرفتند که برای دستیابی به هدف یادشده، افزایش تولید گازهای گلخانه ای را «در اولین زمان ممکن» متوقف کنند. همچنین قرار است در زمانی پس از سال 2050، میزان آلاینده های جوی توسط بشر، به اندازه ای برسد که جنگل ها و اقیانوس های زمین قادر به جذب آن باشند.

** هدف های تعیین شده برای آلاینده ها

کشورهای جهان پذیرفتند که برای دستیابی به هدف بلندمدت پیمان پاریس، هر پنج سال هدف های مربوط به کاهش حجم آلایندگی صنایع خود را بازنگری و اصلاح کنند. بیش از 180 کشور جهان هدف های نخستین دوره کاهش آلایندگی خود که باید تا سال 2020 محقق شود را ارایه کرده اند.

انتظار می رود تنها کشورهای توسعه یافته، میزان آلایندگی خود را به گونه ای چشمگیر کاهش دهند. کشورهای در حال توسعه نیز تشویق شده اند تا متناسب با افزایش توانمندی هایشان به تدریج برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای اقدام کنند. کشورهای درحال توسعه تا زمانی که به آن درجه از توانمندی برسند، تنها باید مراقبت کنند که همزمان با رشد اقتصادی، انتشار گازهای گلخانه ای را افزایش ندهند.

** کاستی های بازنگری در هدف ها

هدف های اولیه ای که فعلا تعیین شده، آنقدر نیست که به هدف های بلندمدت کمک کند. بنابراین، توافق پاریس از دولت ها می خواهد که چهار سال آینده، هدف های کنونی را بازنگری و در صورت امکان، آنها را «بروزرسانی» کنند. این درخواست بازنگری، می تواند الزاما به معنای بهبود شرایط نباشد؛ با این حال، این امید وجود دارد که با اقتصادی تر شدن و همه گیر شدن منابع انرژی های تجدیدپذیر تا آن سال، امکان تغییر هدف ها نیز به وجود آید.

** شفافیت

هیچ مجازاتی برای کشورهایی که از هدف هایشان تخطی کنند، وجود ندارد. اما توافق پاریس، مقرراتی را برای شفافیت عملکرد کشورها وضع کرده است تا دولت ها تشویق شوند که به تعهدهای خویش پایبند باشند. این بخش از توافق بویژه با دشواری فراوان تصویب شد؛ زیرا چین اصرار داشت که کشورهای در حال توسعه، تعهد کمتری بپذیرند.

توافق پاریس کشورها را ملزم می کند که درباره میزان آلایندگی های جَوی خود و نیز درباره چاره اندیشی هایی که برای کاستن از این آلایندگی ها داشته اند، گزارش دهند. هرچند همین بند از توافق، «انعطاف پذیری»هایی را برای کشورهای درحال توسعه «در صورت نیاز» پیش بینی کرده است.

** بودجه

توافق پاریس تاکید می کند که کشورهای ثروتمند باید کمک هایی را برای کاستن از میزان آلایندگی جوی در کشورهای فقیر در نظر بگیرند، اما کشورهای دیگر را نیز تشویق می کند که به صورت داوطلبانه در این مسیر گام بردارند. این تدبیر راه را برای پذیرش مسئولیت توسط اقتصادهای نوظهور مانند چین باز می کند. میزان دقیق کمک ها در توافق پاریس قید نشده است، اما کشورهای ثروتمند، پیشاپیش گفته اند که تا سال 2020 میلادی، 100 میلیارد دلار هزینه خواهند کرد.

** آسیب ها

توافق پاریس بویژه برای کشور-جزیره هایی که با گرمایش زمین تهدید می شود، یک پیروزی بوده است. در توافق آب و هوایی جدید، بخشی به توصیف آسیب ها و فجایعی اختصاص یافته است که دگرگونی های جوی مربوط هستند.

آمریکا مدت ها مخالف گنجاندن چنین فصلی در پیمان آب و هوایی بود؛ زیرا از این امر نگرانی داشت که برخی بخواهند با اقامه دعوا در دادگاه و به استناد این پیمان، غرامت خواهی کنند. در نهایت، فصل یادشده به قرارداد گنجانده، اما «پی نوشتی» نیز بدان افزوده شد که تاکید می کند این رخدادها قابل غرامت خواهی نیست.

منبع: ایرنا