عبدالله نوری: روحانی فرا‌تر از چیزی است که من قبل از ریاست جمهوری از او انتظار داشتم/ شرایط کشور واقعا سخت است

اعضای شورای مرکزی و عمومی انجمن اسلامی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با عبدالله نوری دیدار کردند.

به گزارش ایلنا، عبدالله نوری در پاسخ به سوالی درباره راهبرد اصلاح طلبان در انتخابات پیش رو و تدابیر اندیشیده شده برای اینکه دوباره به هشت سال قبل از ۹۲ بازنگردیم، گفت:» ما امیدواریم این انتخابات با توقعات جامعه همخوانی داشته باشد و انتظارات اکثریت مردم برآورده شود. البته مفهوم انتخابات یک مفهوم شرعی نیست که از دین استخراج شده باشد، بلکه مقوله‌ای عرفی است که ضوابط و شرایطش هم باید با مفهوم انتخابات سازگار باشد و در همین راستا روشن و واضح است که انتخاب کننده واقعی مردم‌اند. بنابراین تایید و رد صلاحیت افراد نباید بگونه‌ای باشد که موجب خدشه دار شدن انتخاب مردم شود.

وی ادامه داد: با وجود این اصلاح طلبان هم باید بدانند و بخوبی می‌دانند که چنانچه در محدوده اقتضائات کشور هم مجال حضور یابند به فضل الهی به دستاورد مناسبی خواهند رسید و در خبرگان، مجلس خبرگان مطلوب تری تشکیل خواهد شد و در مجلس شورای اسلامی هم نیروهای معتدل و متخصص و دلسوز، پیروز نهایی انتخابات خواهند بود. اما اگر فضا سخت شود، باید منتظر ماند و دید آنچه از شورای نگهبان بیرون می‌آید چیست و بر اساس آن تصمیم گرفت.

عبدالله نوری همچنین در پاسخ به سوالی درباره نحوه مواجهه با ردصلاحیت‌های احتمالی در این انتخابات، گفت:» برخی ممکن است تایید صلاحیت نشوند ولی اصلاح طلبان بازهم نباید عقب نشینی کنند و با افرادی که تایید می‌شوند باید شرکت کنند تا کشور از مجلس مناسب تری برخوردار شود. البته معنای این حرف این نیست که جریان اصلاحات به همین مقدار راضی است و از آرمان‌ها و اهداف اصلاح طلبی دست برداشته است. اصلاح طلبان در هر حال به دنبال سقف مطالبات و اهداف خود هستند.

عبدالله نوری با تاکید بر اینکه البته سقف مطالبات جریان اصلاحات هیچگاه برهم زدن قواعد و قوانین نظام و کشور و فروپاشی آن نبوده و نیست ، افزود: کسانی که حضور جریان اصلاحات را به ضرر خود و از دست رفتن منافعشان می‌دانند و احساس می‌کنند با آمدن اصلاح طلبان از عرصه حذف می‌شوند، ممکن است به شورای نگهبان و نهادهای بالا‌تر اینگونه القا کنند که اصلاح طلبان به دنبال فروپاشی‌اند، تا برای ماندن خودشان زمینه را فراهم کنند.

نوری همچنین در پاسخ به سوال یکی از دختران دانشجو که درباره اقدام عملی اصلاح طلبان برای اختصاص سهمیه به زنان در لیستهای انتخاباتی سوال کرده بود، گفت: در جلسات دوستان اصلاح طلب من شاهد بوده‌ام که درباره سهم قابل توجه زنان در لیستهای انتخاباتی بحث می‌شود، به عقیده من این چیزی نیست که فقط با حمایت آقایان محقق شود. خود خانم‌ها هم باید تلاش کنند و از جایگاه واقعی خود در جامعه دفاع کنند. باید این اعتماد به نفس بگونه‌ای در خانم‌ها تقویت شود که حداقل خود خانم‌ها به کاندیداهای خانم توانمند رای دهند. به اعتقاد من، پس از نظر نهایی شورای نگهبان، در تنظیم لیست انتخاباتی اصلاح طلبان جهت انتخابات مجلس در حوزه‌های مختلف در سطح کشور، می‌توان بر ترجیح و اولویت تخصص و تعهد بر جنسیت تاکید نمود.

وی همچنین درپاسخ به سوال دیگر این دانشجو درباره حضور زنان در انتخابات مجلس خبرگان گفت: این یک مسئله غیر سیاسی است و به نظر من باید زنان اصلاح طلب و اصولگرا، این موضوع را خودشان فارغ از بحث‌های سیاسی پیگیری کنند و کاندیداهایی را معرفی کنند.

نوری در پاسخ به سوال یکی دیگر از دانشجویان درباره نظارت مجلس خبرگان به رهبری و جایگاه این مجلس در قانون اساسی و نتیجه عملکرد آن، گفت: در اصل ۱۱۱ قانون اساسی آمده است هر‌گاه رهبر از انجام وظایف قانونی خود ناتوان شود. یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم گردد، یا معلوم شود از آغاز فاقد بعضی از شرایط بوده است، از مقام خود بر کنار خواهد شد. تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل یکصد و هشتم است. قانون اساسی با این اصل و عبارت «تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل یکصد و هشتم است»، چه وظیفه‌ای را بر دوش خبرگان قرار داده است؟ و آیا خبرگان بدون نظارت مستمر بر عملکرد رهبری چگونه می‌تواند به وظیفه سنگینی که بر دوش او قرار دارد عمل کند؟ و چنانچه نسبت به عملکرد رهبری از سوی مردم مورد نقد و سئوال قرار گرفت چگونه می‌تواند بدون نظارت و اطلاع جامع از عملکرد رهبری و زیرمجموعهٔ رهبری مدافع آن باشد.؟ به نظر می‌رسد برخی احساس کرده‌اند نظارت معنای منفی دارد، در حالی که نه تنها چنین نیست، بلکه برعکس با نظارت می‌توان طرف‌داری آگاهانه و مبتنی بر استدلال و منطق قدرتمند را داشت. بر همین اساس می‌توان گفت نظارت نه تنها وظیفه خبرگان رهبری است بلکه نظارت بر عملکرد تمامی مسئولان از مقام رهبری تا دیگر مسئولان وظیفه تمامی مردم است و قطعا برای جلوگیری از هر گونه اشکال و نقیصه‌ای، بهترین راهکار تقویت نظارت و ابزارهای نظارتی است، خصوصا نهادهای نظارتی برآمده از رای مردم که می‌تواتند در اصلاح و ترمیم مشکلات موثر باشند.

وزیر کشور خاتمی در دوره هفتم دولت اصلاحات در توضیح دیدگاه خود گفت: در اصل ۱۱۰ قانون اساسی تعیین سیاست‌ها کلی نظام جمهوری اسلامی ایران و نظارت بر حسن اجرای سیاستهای کلی نظام و حل معضلات نظام که از طرق عادی قابل حل نیست و حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه گانه و موارد متعدد دیگری بر عهده رهبر گذارده شده است. همچنین در اصل ۱۰۹ شرایط و صفات رهبر را داشتن صلاحیت علمی لازم برای افتاء در ابواب مختلف فقه، عدالت و تقوای لازم برای رهبری امت اسلام، بینش صحیح سیاسی و اجتماعی، تدبیر، شجاعت، مدیریت و قدرت کافی برای رهبری ذکر کرده است. قانون اساسی مجلس خبرگان را به عنوان نهاد مسئول برای رسیدگی به این امر تعیین کرده است. حال چگونه بدون نظارت کامل و دائمی، خبرگان رهبری می‌تواند ادعا کند که رهبر دارای شرایط فوق هست و به وظایف خود عمل می‌کند؟ بر همین اساس نظارت بر عملکرد رهبری، می‌تواند بزرگ‌ترین پشتوانه رهبری باشد و به جای تضعیف، جایگاه رهبری را تقویت کند.


وی ادامه داد: اگر به حوادث تروریستی اروپا و امریکا و اقدامات تروریستی داعش در منطقه و ملیت عاملان وحامیان این اقدامات توجه شود، در تمام این اتفاقات شاید یک ایرانی هم وجود نداشته باشد. با وجود این در همین شرایط، ایالات متحده امریکا، برای سفر به ایران محدودیت ایجاد می‌کند و با کشورهایی که خواستگاه فکری و اعتقادی این تروریست‌ها و بزرگ‌ترین حامیان مالی و لجستیکی و تامین کنندهٔ نیروی انسانی آن‌ها، هستند، برخوردی دوستانه دارد. این نوع تصمیم گیری‌ها چه معنایی دارد و از چه منطقی برخوردار است؟ در یک ارزیابی کلی‌تر از سیاست خارجی امریکا می‌توان به بررسی این موضوع پرداخت که قدرت سیاسی، نظامی، اقتصادی، رسانه‌ای و تبلیغاتی آمریکا در جهت تقویت چه جریان و به دنبال تضعیف چه جریانی در سطح جهان است؟ وضعیت دموکراسی و حقوق بشر خاصی که در آمریکا مطرح است، موجب شده برخی، سیاست خارجی آن را با خوش بینی تحلیل کنند، ولی در عمل چنین نیست، گرچه تناقضات فراوان و اختلافات گسترده‌ای هم داخل آمریکا مشاهده می‌شود. در هر حال آمریکا برای خود، منافع ملی تعریف کرده و در جهت تامین آن در سطح جهان اقدام می‌کند.

نوری تاکید کرد: در برخی از نقاط جهان، مانند فلسطین، نسبت به حقوق فراوانی که از ملت‌ها پایمال می‌شود، نه تنها واکنش نشان نمی‌دهد که با جنایتکاران همنوایی می‌کند. دموکراسی خواهی او با دیکتاتوریهای منطقه‌ای و حتی دیکتاتوریهای قرون وسطایی که هیچ فصل مشترکی با دموکراسی و ارزش‌های حقوق بشری ندارد، همخوانی دارد و صلح طلبی او هم با کشتار هزاران انسان بی‌گناه در تعارض نیست. شعار او مبارزه با جریان‌های افراطی است و لکن با بنیانگذاران و تعزیه گردانان افراط هم پیمان است. برداشت من از سخنان رهبری این نیست که رهبری بنای جنگیدن با امریکا دارند، بلکه برداشت‌ام این است که ملت ایران به عمق اهداف و برنامه‌ها و خط مشی‌های آمریکا و رفتار دوگانه آن در مناسبات بین المللی آگاهی داشته باشد و بر اساس فهم و بصیرت کامل نسبت به رابطه با او بیاندیشد. بهرحال گاهی اوقات ایستادگی در مقابل زیاده خواهی‌ها، حال از سوی هر کشوری که باشد، در راستای تامین منافع ملی ست و‌گاه گفتگو، مذاکره و تعامل.

عبدالله نوری همچنین در پاسخ به سوال یکی دیگر از دانشجویان درباره نسبت دولت روحانی با اصلاح طلبان و تکلیف مطالبات بدنه اجتماعی اصلاح طلبان از دولت روحانی هم تصریح کرد: به عقیده من دولت آقای روحانی تاکنون در حد مقدوراتش، خوب عمل کرده است. البته نه اینکه همه انتظار‌ها را برآورده باشد، بلکه فکر می‌کنم باوجود اینکه دولت خواستار اصلاحات جدی تری بود، اما بیش از آنچه تاکنون انجام شده، برای آن ممکن نبود. مسائل و گلایه‌هایی که آقای روحانی گه‌گاه در سخنرانی‌هایش، مطرح می‌کند، نشان می‌دهند که با وجود انگیزه و خواست انجام برخی کار‌ها، امکانش فراهم نیست، از این رو ناچار است در حرف‌هایش، خواسته‌های خود را بیان کند. شاید شما و بسیاری از مردم بگویید که به همین حرفهایی که می‌زند، عمل کند، ولی محدودیتهایی دارد. موانع فرا روی او تنها سیاسی نیست، بلکه به لحاظ اقتصادی هم دست این دولت بسته است، به طور مثال الان بسیاری از سرمایه گذاران خارجی آمادگی سرمایه گذاری در کشور ما را دارند، ولی با چند موضع گیری و یا ایجاد تشنج ممکن است احساس ناامنی کرده، عقب نشینی کنند و لکن در عمل، این آقای روحانی است که باید پاسخگوی حل مشکلات باشد.

وی تاکید کرد که عملکرد آقای روحانی فرا‌تر از چیزی است که من قبل از ریاست جمهوری از ایشان انتظار داشتم و در عمل هم کسانی که درگیر کار اجرایی بوده‌اند مشکلات او را بهتر درک می‌کنند.

عبدالله نوری خطاب به دانشجویان گفت:« شرایط کشور ما واقعا سخت است و به عقیده من در این شرایط آقای روحانی مناسب‌ترین فردی است که می‌توانست مسئولیت ریاست جمهوری را به عهده بگیرد و تا اینجا هم در حد امکان خودش خوب عمل کرده است. او به عنوان کسی که اصلا مدعی اصلاح طلبی نبود، فرا‌تر از حد انتظار ظاهر شده و چه بسا همین موضع گیری‌ها و کارهایی که کرده است، برایش محدودیت‌ها و مشکلاتی درست کرده باشد و خیلی محدودیتهای دیگر هم برایش به وجود خواهد آورد. البته شاید با تغییر ترکیب مجلس، فضا قدری تغییر کند.

عبدالله نوری در ابتدای این دیدار با بیان اینکه ایران به لحاظ اخلاقی و معنوی در دنیا چه جایگاهی دارد؟ آیا تا کنون در جایی ارزیابی شده ایران چندمین کشور اخلاقی جهان است؟ گفت: این سخنان ربطی به اصلاح طلب و اصولگرا و چپ و راست ندارد، نگرانی در مورد وضعیت اخلاقی جامعه، مسئله‌ای همگانی و فرا جناحی است و به گروه و جریان خاصی مربوط نیست، از این رو باید همه ما اعم از حکومت و مردم بررسی کنیم که به لحاظ شاخص‌های اخلاقی، در سال ۵۷ کجا بوده‌ایم و الان کجا هستیم؟ پسرفت کرده‌ایم یا پیشرفت داشته‌ایم؟

وی ادامه داد: مشاهدات ساده نشان می‌دهند که در این زمینه از وضعیت خوبی برخوردار نیستیم. بی‌توجهی به اخلاقیات و توجه به سود شخصی برای نوع ما عادی شده است. هنگامی که اسم «شیطان» می‌آید، یاد شیطان بزرگ و آمریکا می‌افتیم، اما یادمان نیست که از همهٔ شیطان‌ها بزرگ‌تر، نفس خود ماست، همچنان که پیامبر اکرم (ص) هم پس از بازگشت از غزوه تبوک، به یاران خود فرمودند: «مرحبا به قومی که جهاد کوچک را انجام دادند و بر آن‌ها باد جهاد بزرگ‌تر.» برخی شاید با تعجب سئوال کردند که جهاد بزرگ‌تر چیست؟ حضرت فرمودند «جهاد با نفس.» متاسفانه ما هرجا نمی‌توانیم با این شیطان سرکش نفس مبارزه کنیم، به دنبال یک دشمن خارج از خودمان می‌گردیم، که او را به عنوان ابلیس معرفی کنیم و خودمان را فراموش کنیم. در نتیجه چون ابلیس را خارج از خودمان می‌بینیم، احساس می‌کنیم خیلی آدم خوبی هستیم و بر اساس همین تصور هم، نقد را نمی‌پذیریم و حتی لزومی نمی‌بینیم که خودمان را ارزیابی کنیم. حال اینکه این شیطان است که انسان را وادار می‌کند که همه عیب‌ها را در دیگران ببیند تا در جهت اصلاح خود بر نیاید. «

نوری در همین زمینه به داستانی از آیت الله بروجردی اشاره کرد و گفت: «نقل می‌کنند یکی از مریدان مرحوم آیت الله بروجردی به ایشان گفته بود من خیلی به شما ارادت دارم ولی هیچ‌گاه حسرت مقام شما را نخورده‌ام و نخواهم خورد، چون شما در مقامی هستید که نمی‌شود عیبتان را گفت و به همین دلیل ممکن است با یک کوه عیب از دنیا بروید. البته همین که آن شخص توانسته بود این نکته را گوشزد کند، نشان می‌دهد که افراد می‌توانسته‌اند با چنان مرجع عظیم الشانی به راحتی سخن بگویند. الان هم ما باید حواسمان باشد که خود را در جایگاهی قرار ندهیم که نشود عیب ما را گفت. فرقی ندارد، دانشجو باشیم یا استاد، اصلاح طلب باشیم یا اصولگرا، هرگاه کسی در جایگاهی قرار گرفت که نتوان عیب او را به او گوشزد کرد، به مرور عیبهای خودش را نمی‌بیند و چه بسا اندک اندک آن‌ها را حسن بداند.

نوری تصریح کرد: بنیادگرایی مذهبی و افراطی‌گری که چهره خشن خود را امروز با جریان داعش به نمایش گذاشته است، از همین جا آغاز می‌شود، که گروهی برداشت و دیدگاه خودشان را با اسلام یکی می‌دانند و به همین دلیل نقد نمی‌پذیرند. باید بپذیریم که همه منتقدین هدف سویی ندارند. بسیاری از منتقدان از روی شفقت و دلسوزی و اهمیتی که انتقاد شونده نزد آنان دارد، به ارزیابی و نقد او می‌پردازند و چه بسا از اینکه انتقاد شونده را دارای عیب می‌بینند و می‌خواهند نقد را گوشزد کنند در رنج هستند و برای آن‌ها هم راحت‌ترین حالت این است کاری نداشته باشند و زندگی خود را بدون تحمل ناملایمات بگذرانند. در حدیثی از امام حسین سلام الله علیه چنین نقل شده است:» من دلایل العالم انتقاده لحدیثه «یعنی» از نشانه‌های عالم، انتقاد او نسبت به سخنان خویش است. «آنکس که فکر کند کارش بی‌نقص و اشکال است، همین بزرگ‌ترین خطای اوست و همین باعث می‌شود که نقد را تحمل نکند و خودش هم به نقد خود نپردازد. همه ما باید در جهت اصلاح فردی و جمعی خود در جهت محاسبه خود اتاق فکری داشته باشیم.»

عبدالله نوری گفت: ما از ابتدای انقلاب تا امروز دولتهای مختلفی را داشته‌ایم، اما تا به حال ندیدیم یکی از این دولت‌ها پس از پایان کار، بجای نقد دیگران عملکرد خود را بررسی و ایراداتش را اعلام کند. آیا تا به حال بررسی شده که مثلا نقاط ضعف و قوت جنگ هشت ساله، چه بود؟ نقاط ضعف و قوت دوران سازندگی و اصلاحات بررسی شده است؟ آیا در این ۳۷ سال از مجموع اعتبارات ریالی و ارزی کشور، و از مجموع ذخائر سرمایه‌ای کشور مانند نفت و غیره، به درستی استفاده شده یا می‌شد با این امکانات، کارهای بهتری انجام داد؟ از مجموع امکانات فکری و فرهنگی و آموزشی حوزوی و دانشگاهی و تحقیقاتی خود در جهت بهبود شاخص‌های اخلاقی و معنوی جامعه استفاده شده؟ از مجموع امکانات رسانه‌ای کشور از صدا و سیما تا دیگر رسانه‌ها در جهت ارتقاء کیفی و کمی مسایل فرهنگی اجتماعی کشور بهره گرفته شده؟ از مجموع سیستم قانونگذاری و قضائی کشور در جهت تحقق عدالت و اهداف قانون اساسی بهره برداری شده؟ با گذشت ۳۷ سال آیا سیستم اداری کشور متناسب با نیاز کشور و خالی از هر گونه نقص تنظیم گردیده؟ این نوع نگاه انتقادی به نفع کشور است. البته این به معنای آن نیست که هر نقدی درست است و چه بسا برخی از نقد‌ها به دلیل نگرش تک بعدی به مسایل باشد که در یک بررسی جامع پاسخ داده شود.

عبدالله نوری پس از طرح این سوالات، گفت: «هویت دانشجو با تفکر انتقادی شکل می‌گیرد، از این رو از شما دانشجویان انتظار می‌رود دست کم در مورد خود این کار را انجام دهید. گذشته را بررسی کنید و ببینید جریانهای دانشجویی در طول عمر خود چه کاستی‌هایی داشتند. بی‌تردید این کار شما در جامعه تاثیر خواهد داشت. انجمن اسلامی هم باید چهره‌ای از اخلاق اسلامی باشد و همه عیوب را در دیگران نداند و به خود سازی خود هم بپردازد و در جهت ارزیابی خود گام بردارد.