چرا کره شمالی به انجام آزمایش های موشکی و هسته ای اصرار دارد؟

عصر ایران - صلاح الدین هرسنی* -  در شرایطی که تحریم های سازمان ملل،کره شمالی را از آزمایش های هسته ای و پرتاب هر موشکی با استفاده از فناوری بالستیک منع کرده است،تلویزیون دولتی کره شمالی روز یکشنبه هفته جاری - هفتم فوریه 2016 - اعلام کرد که موشک دوربردی را به دستور کیم جونگ اون رهبر آن کشور از تاسیسات موشکی خود در غرب آن کشور با موفقیت پرتاب کرده است و در پی این موفقیت  دولت پیونگ یانگ پرتاب های بیشتری را انجام خواهد داد.

بنا به گزارش تلویزیون دولتی کره شمالی، پرتاب کاملاً موفق موشک "ستاره درخشان 4 " محصول سیاست  حزب کارگران کره شمالی است که به علم و فناوری اولویت می دهد و پرتاب این موشک اقدامی  است برای احقاق حقوق مسلم این کشور در راستای بهره برداری مستقل و صلح آمیز از فضا.

این موشک کره شمالی روز یکشنبه از تاسیسات موشکی  پیونگ یانگ در نزدیکی مرز چین پرتاب شد. این موشک ابتدا در مسیر جنوبی و سپس بر فراز جزایر اوکیناوا در جنوب ژاپن یعنی در فاصله 1579 کیلومتری خاک کره شمالی -  یعنی جایی که چندین پایگاه نظامی آمریکایی قرار دارد- حرکت کرد.


در حالی که مقامات پیونگ یانگ می گویند پرتاب این موشک در قالب برنامه صلح آمیز فضایی آن کشور انجام شده است، اما قراین و شواهدی وجود دارد که با این ادعای مقامات پیونگ یانگ در تناقض است.

 به نظر می رسد آزمایش های موشکی اخیر کره شمالی ناشی از دلایلی چند است. از جمله دلایل این اقدام کره شمالی آن است که بر حسب ظاهر پیونگ یانگ در فقدان واکنش شدید و قاطع از سوی جامعه بین المللی، ضمن سنجش توان بازدارندگی و حفظ موازنه تهدید، خواهان ادامه فضای تنش آلود کنونی در حیات سرزمینی آسیای خاوری است، از این رو کره شمالی تلاش دارد که با آزمایش کردن این موشکها  با اقدامی تحریک آمیز  آنهم درست  در شب تحویل سال نو چینی  به سنجش واکنش همسایگان در حیات سرزمینی شبه جزیره دست یابد.

دلیل دیگر پیونگ یانگ در آزمایش موشک های بالستیک ،اثبات نوعی استقلال عمل نسبت به تنها متحد بزرگ این کشور یعنی چین است؛ از این رو این اقدام کره شمالی با واکنش به شدت منفی دولت پکن مواجه شد.

 دلیل  دیگری که می تواند توجیه اقدام اخیر پیونگ یانگ در آزمایش برنامه های موشکی باشد، نمایش توانمند سازی گام به گام این کشور برای ساخت موشک های بین قاره ای است. موشک هایی که بتوانند فاصله ده هزار کیلو متری بین کره و آمریکا را بپیمایند. به این ترتیب  با ساخت موشک های بین قاره ای شهر های آمریکا نیز می توانند در تیر رس پیونگ یانگ قرار گیرند.

تمامی این اتفاقات در حالی می افتد که درست در یک ماه پیش کره شمالی چهارمین آزمایش هسته ای خود را انجام داد و مدعی شد برای اولین بار بمب هیدروژنی آزمایش کرده است.

 از جمله دلایل دیگر تداوم برنامه موشکی مقامات پیونگ یانگ از پیگری همزمان پروژه توسعه موشکی ، هسته ای و فضایی، ارتباط دادن  هر سه این آزمایش ها و فناوری ها در " کلاهک هسته ای قابل حمل با موشک بالستیک " است که برد آن به بیش از 10 هزار کیلومتر و تا سواحل غربی ایالات متحده آمریکا برسد. به نظر می رسد این عامل با توجه به ذهنیت نظامی گرایانه مقامات پیونگ یانگ می تواند یکی از مهم ترین دلایل آزمایش های موشکی بالستیک به منظور توسعه دامنه تهدید افزایی از شرق آسیا به کرانه های غربی ایالات متحده آمریکا باشد.

از سوی دیگر یکی از اسباب و علل توسعه شتاب گیرنده برنامه هسته ای و بالستیک پیونگ‌یانگ تعقیب راهبرد همکاری جویانه  با کشورهای دارای برنامه موشکی است تا بتواند با چنین راهبردی از کارشکنی های آمریکا در جهت اتمی شدن پیونگ یانگ یا هر کشور دارای برنامه موشکی و بالستیک جلوگیری کند. به این ترتیب در باور رهبران پیونگ یانگ، مقاومت و تعقیب چنین راهبرد"همکاری جویانه ای" متضمن تنها نماندن کره شمالی در برابر کارشکنی ها و اقدامات آمریکا در جلوگیری از برنامه موشکی شان خواهد بود.

 در این میان نکته  در خور توجه  آن است که آن قطعنامه های شورای امنیت  که کره شمالی را از هرگونه آزمایش هسته ای منع کرده بود،قادر به قطع تداوم برنامه موشکی کره شمالی نشد. به این ترتیب، به نظر می رسد کشوری که تا نهایت تحریم ها  و فشار های بین المللی  پیش رفته، همچنان نگران تحریم های مجدد نیست. تنها  واکنشی هم که نسبت به این اقدام کره شمالی صورت گرفت، تهدید به برخورد جدی  و واکنشی بود  که بعد از آزمایش هسته ای یک ماه پیش کره شمالی از سوی آمریکا،کره جنوبی و ژاپن علیه پیونگ یانگ صورت گرفت. اما این تهدید ها نهایتا به پرواز جنگنده بمب افکن B52آمریکا در مرز کره شمالی و جنوبی انجامید و نتوانست مانع اقدامات جدید برنامه موشکی رهبران کره شمالی و مقامات پیونگ یانگ شود.


* مدرس علوم سیاسی و روابط بین الملل