تجلیل از دایره المعارف مطبوعات ایران

عصر ایران- آیین تجلیل از 39 سال فعالیت مستمر سید فرید قاسمی – تاریخ‌نگار مطبوعات  و پژوهش‌گر نام آشنای این عرصه - امروز در یازدهمین همایش روابط عمومی الکترونیک برگزار می شود.

حسین انتظامی  معاون مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی از او به عنوان «منبع جامعه مطبوعاتی ایران» یاد کرده و در پیامی در توصیف این پژوهش گر چنین گفته است:

سید فرید؛ یک منبع

او که با واژه صمیمی «سیّد فرید» شناخته می‌شود، برای همه آنانی که در ارکان مختلف مطبوعات ایران، دستی بر آتش دارند، نام آشناست.

انتظامی با تأکید بر این که «در فهرست‌ نام‌ محققان و مؤلفان تاریخ‌ مطبوعات و در میان کتاب‌هایی که در این‌باره نگاشته شده، باید ‌نام  سیّد فرید قاسمی را برای جامعه مطبوعاتی ایران، یک  منبع دانست» در ادامه آورده است:

مهم ترین وجه تفاوت او در مسیر تولید منابع تاریخ مطبوعات و کتاب پژوهی، گوناگونی روش‌های پژوهشی این روزنامه‌نگار محقق است زیرا محققی «تک‌روشی» نبوده  و اگرچه صاحب‌نامانی پیش از او نیزتاریخ مطبوعات را نگاشته‌اند اما آثار سیّد فرید قاسمی به روش‌های کاربردی، مطالعات اکتشافی و تفصیلی، پژوهش‌های توصیفی و تحلیلی توانسته است، خلاء منبع را در سه دهه گذشته جبران کند.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد که پیش از احراز این سمت نیز در این عرصه فعال  بوده  مهم ترین شاخصه‌  قلم سید فرید راجمع نقیضینِ دانسته و در توضیح آن به نگارش ژورنالیستی و نگارش دایره‌المعارفی اشاره کرده و در توضیح این نکته آورده است: او اگرچه با سردبیری نشریات متعدد، توانمندی خود را در عرصه روزنامه‌نگاری اثبات كرده، اما با همت، دقت و سخت‌كوشي خود در عرصه‌های دایره‌المعارف‌نویسی نیز ظهور و حضوري جدی داشته است.





شور بی پایان در پژوهش

علی اکبر قاضی زاده استاد روزنامه نگاری نیز در یادداشتی سید فرید قاسمی را چنین توصیف کرده است:
 
بسیاری در اطراف ما هستند که نام و آوازه‌شان بر سر زبان‌هاست. همیشه هستند و همیشه عکس و حرف‌ها و نقل‌هایشان به چشم می‌آید. معلوم هم نیست چه‌کاره‌اند، چه گلی بر تارک روزگار زده‌اند یا کی قرار است از وجودشان کارستانی صادر شود. کسانی هم هستند که دل و جان بر کف دست، همۀ هستی خود را با شیفتگی تمام صرف دانستن و آگاهانیدن کرده‌اند. سیّد فرید قاسمی یکی از همین دومی‌هاست. دست کم در این بیست و پنج سالی که آشناییم، هرگز او را از نوشتن و پوییدن غافل به یاد نمی‌آورم. قاسمی را غیر از شور بی‌پایان در پژوهش، به چند خصلت شناخته‌ام: دوری از احساسات و داوری برپایه خشم و مهر. همه چیز را بی‌طرف و بی‌نظر به مخاطب عرضه می‌کند. این سفارش را از استاد روانشادم دکتر محمد اسماعیل رضوانی شنیدم که فرمود هرگز در نقل تاریخ، شتاب و داوری بیرون از انصاف نکنید.

هر چه از قاسمی به نام حاصل تحقیق در دست داریم، کارهایی است برآمده از تحقیق؛ نه احساسات. دیگر، فروتنی اوست. اگر او را معرفی نکنند، ممکن نیست کسی در برخورد با او، از ظاهر و رفتارش پی به جایگاه بلندش در تاریخ مطبوعات و تاریخ معاصر ما ببرد یا چنان گمانی از او به دل راه دهد. خصلت دیگر قاسمی پایداری و اصرار بر بیش دانستن است. در این چند دهه، انبوهی فیش، یادداشت، منبع، بریده‌ها و. . . را گرد آورده است که همیشه در نگارش آثار به کارش می‌آید. مهم‌تر این که، قاسمی این‌همه منبع و یادداشت را فقط گرد نمی‌آورد؛ همه را به ذهن هم می‌سپارد. ذهنی دقیق و تیز در یادآوری تمامی این نکته‌ها دارد.

 زمانی با بچه‌های گل آقا با زنده یاد محمد قاضی در خانه‌اش دیداری کردیم. صحبت به آغاز کار ترجمۀ او کشید و این که کار ترجمه را از چه زمانی شروع کرده است. وقتی حرف قاضی در مورد پیشینۀ کار ترجمه‌اش تمام شد، قاسمی توضیح داد که اولین کار ترجمۀ قاضی، چند سال پیش از زمانی است که خود او فکر می‌کند، چاپ شده. سپس عنوان، تاریخ و جایی را که متن نخستین ترجمۀ قاضی در آن چاپ شده‌است توضیح داد. چهرۀ روانشاد قاضی دیدنی بود!  ویژگی شخصیتی مهم دیگر قاسمی همراهی و همدلی با اهالی روزنامه‌نگاری است.

اگر بداند روزنامه‌نگاری دچار مشکلی است، خود را مقید می‌داند دخالت کند و اگر بتواند کاری صورت دهد؛ آن‌هم بدون سر و صدا و بدون تظاهر. جایی گفته است اگر از هر روزنامه‌نگار حرفه‌ای آزمون سلامت گرفته شود، دست کم هفت مورد بیماری اساسی در وجودش می‌توان یافت. گمان می‌کنم آبرو داری کرده است. اگر منظور، بیماری کشنده باشد، شاید.

 اگر نوع بیماری در نظر نباشد، ماجرا از این‌ها جدی‌تر است. از همۀ این‌ها گذشته، خصلتی که در قاسمی برجسته‌تر می‌دانم، دلبستگی اندک به داشته‌های دنیاست. هرگز ندیده‌ام از نداشتن یا کم داشتن گلایه کند. با قناعت و وارستگی زندگی می‌کند. کاش می‌توانستم در این باره بیشتر توضیح دهم. تکریم کوشندگانی مثل قاسمی، بیشتر برای برگزارکنندگان و شاهدان خوب است تا بزرگواری که موضوع تکریم قرار می‌گیرد. حالا که قرار است کار جان‌فرسای پژوهش و کوشش فکری چنین از چشم اهل دنیا افتاده باشد، دست کم ما حق داریم به این مناسبت بزرگی کارهایشان را مرور کنیم.  

زندگی نامه سید فرید قاسمی
 
سید فرید قاسمی در سال ۱۳۴۳ در خرم‌آباد به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را تا مقطع دیپلم در زادگاهش گذراند.

  تحصیلات خود را در تهران ادامه داد و مدرک کارشناسی خود را در رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی اخذ کرده است.

علاقه  به پژوهش در زمینه مطبوعات ایران باعث شد، قاسمی با عنوان برجسته‌ترین صاحب‌نظر در زمینه تاریخ مطبوعات ایران، شناخته شود.
 

در کارنامه مشاغل مطبوعاتی او سردبیری بیش از 15 نشریه مثلِ فصل‌نامه رسانه، کتاب هفته، پژوهش‌نامه مطبوعات ایران، فصل‌نامه لرستان‌پژوهی، ایران سال، فصل‌نامه شقایق به چشم می‌خورد.

در کارنامه سید ‌فرید قاسمی می توان به این عنوان ها اشاره کرد:
 
 

    سرگذشت مطبوعات ایران: روزگار محمد شاه و ناصرالدین شاه -2 جلد
-    پیشینه ارتباطات و تاریخ مطبوعات خرم آباد

-    مطبوعات ایران در قرن بیستم
 -   راهنمای مطبوعات ایران عصر قاجار (1215- 1304)

 -   راهنمای مطبوعات ایران (1357- 1371)
  -  روزنامه‌نگاری حرفه‌ای

-    خاطرات مطبوعاتی
  -  نخستینه‌های مطبوعات

-    خاطرات روزنامه‌نگاران زندانی
    مشاهیر مطبوعات ایران

    تاریخ شفاهی مطبوعات ایران
    چکیده مطبوعات ایران

    تاریخ روزنامه‌نگاری ایران
    رویدادهای مطبوعاتی ایران

    فهرستگان ارتباطات ایران(جلد دوم)
    روزنامه‌ حزب خران

    مطبوعات کتاب‌گزار
    مجموعه مفاخر مطبوعات ایران