آیا کم کاری از این مرد است؟

عصر ایران - در پی حملات تروریستی چند ماه گذشته به شهرها و اماکن مهم و توریستی ترکیه سازمان اطلاعات ترکیه (میت) در مظان اتهام کم کاری یا عدم توانایی برای حفاظت از امنیت کشور و شهروندان قرار گرفته است.

در ماه های گذشته عملیات های تروریستی گسترده ای از سوی برخی گروه های وابسته به جدایی طلبان کرد و گروه تروریستی داعش در ترکیه صورت گرفته است، عملیات هایی که تداوم آنها و ناتوانی سازمان های اطلاعاتی و امنیتی ترکیه در جلوگیری از بروز آنها ، خلا امنیتی موجود در ترکیه را آشکار می سازد.

این در حالی است که ترکیه به عنوان یکی از 10 کشور نخست گردشگر پذیر جهان، برای تداوم روند جذب گردشگر نیاز به امنیت دارد. گزارش های نهادهای مسئول در ترکیه حاکی است ورود گردشگر به این کشور در 5 ماهه نخست سال جاری میلادی نزدیک به 25 درصد (یک چهارم) در مقایسه با مدت مشابه یک سال پیش کاهش یافته است و در صورت تداوم این وضعیت، هیچ بعید نیست آمار ورود گردشگر خارجی به این کشور بیش از پیش نیز کاهش یابد.

اما رسانه های ترکیه  دیروز و پس از عملیات تروریستی در فرودگاه بین المللی آتاترک استانبول خبر دادند نزدیک به 3 هفته پیش از حادثه تروریستی فرودگاه آتاترک، سازمان اطلاعات ترکیه (میت) گزارشی در اختیار نهادهای دولتی قرار داده که بر اساس آن گزارش پیش بینی شده بود گروه داعش در تدارک عملیات بزرگ تروریستی در ترکیه است.

در این گزارش نام بیست هدف احتمالی تروریست ها ذکر شده بود که فرودگاه بین المللی آتاترک نیز یکی از این اهداف بوده است.

با وجودی که هنوز داعش  مسئولیت این حمله تروریستی را بر عهده نگرفته است، اما بر اساس آنچه که مقامات مسئول در ترکیه گفته اند همه قرائن و شواهد حاکی است این اقدام تروریستی به دست عوامل داعش صورت گرفته است.

گروه داعش در یک سال گذشته 4 عملیات تروریستی خونین و بزرگ را در شهرهای آنکارا و استانبول انجام داده است که به نظر می رسد حمله تروریستی به فرودگاه آتاترک آخرین نمونه آن است.

این حمله ها در کنار حملات تروریستی از جانب گروه های شبه نظامی وابسته به جدایی طلبان کرد، امنیت داخلی ترکیه را هدف قرار داده و توانایی سازمان های اطلاعاتی و امنیتی ترکیه را در زمینه مقابله با تهدیدات تروریستی زیر سوال برده است.

این در حالی است که ترکیه یکی از اعضای فعال سازمان امنیتی – نظامی ناتو است و علاوه بر آن پیوندهای نزدیکی با آمریکا دارد و به خاظر عضویت در ناتو همکاری های امنیتی گسترده ای با سازمان های اطلاعاتی آمریکا و اروپایی دارد.

ترکیه همچنین در سال 1996 یک پیمان همکاری با اسراییل به امضا رسانده است که بخشی از مفاد این پیمان ، همکاری های اطلاعاتی و امنیتی است.

مقامات آنکارا کمتر از دو سال پس از امضای پیمان همکاری با اسراییل، نتیجه این همکاری اطلاعاتی با اسراییل را در دستگیری عبدالله اوجالان رهبر گروه پ.ک.ک در هتلی در کنیا (فوریه 1998) و انتقال او به ترکیه دیدند.

بنا به اقرار مقامات ترکیه دستگیری اوجالان نتیجه همکاری و عملیات اطلاعاتی مشترک با سازمان اطلاعات اسراییل (موساد) بوده است.

با وجود این سابقه همکاری گسترده نهادهای اطلاعاتی ترکیه با نهادهای مشابه شان در کشورهای اروپایی و آمریکا در سال 2014 نیز با تصویب قانونی بر حوزه صلاحیت های قانونی "میت" افزوده شد. پس از افشای فساد مالی برخی وزرای کابینه اردوغان (17 دسامبر 2013) مجلس ترکیه با تصویب قانونی صلاحیت ها و اختیارات سازمان " میت " را برای کنترل و نظارت بر شهروندان و انجام فعالیت هایی چون شنود مکالمات آنها را توسعه داد و سازمان اطلاعات ترکیه از تاریخ تصویب این قانون دیگر محدودیت های قانونی گذشته خود را در اعمال کنترل بر جامعه ندارد و دست فراخ تری در اعمال رصد ها و شنود های اطلاعاتی دارد.

سازمان اطلاعات ترکیه در سال های گذشته زیر فشارهای شدیدی بوده است. دو سال پیش ویدئویی از ارسال کامیون های حامل سلاح از ترکیه به سمت گروه داعش  از سوی روزنامه جمهوریت منتشر شد. این کامیون ها آن گونه که در گزارش این روزنامه و مستندات داخل فیلم ویدئویی بود، متعلق به سازمان اطلاعات ترکیه بوده است.

این مساله چون بمبی خبری در رسانه های ترکیه و جهان بازتاب یافت و انتشار این فیلم منجر به دستگیری دو خبرنگار روزنامه جمهوریت شد. (سردبیر این روزنامه و خبرنگار این روزنامه در آنکارا)
در دو سال گذشته دادگاه این پرونده همچنان با شکایت دولت ترکیه در جریان بوده است.

سارمان اطلاعات ترکیه (میت) در سال 1965 و با تصویب قوانین مرتبط با آن در مجلس ملی ترکیه تاسیس شد. رییس این سازمان را "مستشار" می نامند و به طور مستقیم زیر نظر نخست وزیر فعالیت می کند و رییس این سازمان در حکم معاون نخست وزیر ترکیه است.

در 6 سال گذشته ریاست سازمان اطلاعات ترکیه - که گفته می شود دارای بیش از 8 هزار نیرو است -  با "هاکان فیدان " 48 ساله بوده است.

"فیدان" مهم ترین و جوان ترین رییس دستگاه اطلاعات ترکیه در دوره دولت حزب عدالت و توسعه بوده است که توانسته همچنان اعتماد نفر اول ترکیه (اردوغان) را داشته باشد به نحوی که پس از استعفای او در بهمن 1393 برای شرکت در انتخابات پارلمانی ، اردوغان با اعلام مخالفت با تصمیم به استعفای او سبب بازگشت دوباره اش به ریاست دستگاه اطلاعات ترکیه شد.


این اقدام اردوغان در آن زمانی به نوعی دخالت در وظایف و مسئولیت های نخست وزیر (داوود اوغلو) بود، چون نخست وزیر پیش از اعلام مخالفت اردوغان ، استعفای فیدان را پذیرفته بود و برای "اسماعیل حقی موسی" (معاون فیدان)  به عنوان سرپرست جدید دستگاه اطلاعات ترکیه حکم سرپرستی موقت داده بود.

در آن زمان در رسانه های ترکیه این گمانه مطرح شد که مخالفت اردوغان با استعفای فیدان ، نتیجه اختلاف نظر او با نخست وزیر بوده است. گفته می شد داوود اوغلو می خواسته با ورود فیدان به پارلمان او را به عنوان وزیر امور خارجه در کابینه جدید منصوب کند، اما اعلام مخالفت اردوغان مانع این کار شده است.

با همه اینها فیدان به واسطه نزدیکی به اردوغان و انجام اصلاحاتی گسترده در ساختار "میت" ، یکی از تاثیر گذار ترین روسای دستگاه اطلاعات ترکیه در سال های اخیر بوده است و مخالفت اردوغان با کنار رفتن او از سمت ریاست دستگاه اطلاعاتی ترکیه، این مرد را همچنان در کانون برنامه ریزی های اطلاعاتی ترکیه در 6 سال گذشته نشانده است. پیش از ریاست فیدان بر دستگاه اطلاعات ترکیه سابقه نداشته است فردی به جوانی او سکاندار هدایت "میت" باشد.

فیدان که حتی در رسانه های ترکیه اطلاعت مختلف و متناقضی درباره تیرو تبارش منتشر می شود- برخی می گویند او در سال 1968 در آنکارا به دنیا آمده و برخی دیگر نیز او را زاده مناطق کردنشین در شرق ترکیه می دانند – در ماه های گذشته "گل های" زیادی از گروه های تروریستی از جمله داعش خورده است و در کشف و خنثی سازی عملیات های تروریستی که در ماه های گذشته قلب مراکز توریستی و مهم ترکیه را هدف قرار داده اند، ناکام مانده است.

 برخی ناظران معتقدند با وجود تداوم ناامنی ها و عملیات های تروریستی در ترکیه این تنها اعتماد کامل اردوغان به فیدان است که جایگاه او را دست نخورده باقی گذاشته ، در غیر این صورت با وقوع رویدادهای تروریستی این چنینی هاکان فیدان متهم ردیف اول ناکامی در کشف و خنثی سازی توطئه های تروریستی علیه ترکیه است.

برخی نیز در مقابل معتقدند دستگاه اطلاعاتی ترکیه تا آنجایی که توان دارد در مقابله با تهدیدات تروریستی به وظایف خود عمل کرده است، اما این دستگاه های مختلف هستند که در عمل به توصیه ها و هشدارهای "میت " کوتاهی می کنند. برای مثال دیروز رسانه های ترکیه از هشدار 3 هفته پیش "میت " به نهادهای مسئول درباره وقوع حمله تروریستی مهیب در این کشور خبر داده اند. این می تواند بدان معنا باشد که عدم هماهنگی در بین نهادهای مسئول در ترکیه مانع جلوگیری از تهدیدات تروریستی می شود.

فیدان این روزها باید امنیت را به کشور ترکیه بازگرداند. او روزهای بسیار سختی داشته و به احتمال فراوان  با تداوم آشوب ها و ناامنی های کنونی در کشورهای پیرامونی ترکیه (عراق و سوریه) این روزهای سخت برای او به زودی تمام نخواهد شد.