نجات بهرامی* در سایت فانوس نوشت:
تردیدی نیست که نظام اداری ما از نظر بزرگی و گستردگی و طول و عرض ، به هیات یک غول عظیم الجثه درآمده است اما در عین حال، قدرت ، هوشیاری و عملکرد این غول را هم ندارد . به همین خاطر تعبیر «غول افلیج» تعبیری مناسب و درخور برای آن به نظر می رسد.

اما چرا چنین تشبیهی برازنده بوروکراسی ناکارآمد ماست ؟ در پاسخ باید گفت ، سیستم اداری ما غول است زیرا :‌

۱- بسیاری از ساختمان های بزرگ شهر با تعداد بیشماری دفتر و دستک و اتاق و پارکینگ و … را به خود اختصاص داده است .

۲- در هر ساختمان صدها مدیر وجود دارند و برای هر مدیر ، ماشین و راننده و مسئول دفتر و چند کارشناس و نیروی خدماتی و … در نظر گرفته شده است .

۳- هر بخش و اداره ای در این سازمانها و نهادها قصد دارد توانایی و کارآیی خود را از طریق برگزاری همایش هایی کشوری و استانی به دیگران نشان دهد. در این همایش ها امکانات زیادی بسیج شده و در نهایت منابع فراوانی به هدر می رود چرا که معمولا اینگونه همایش های دولتی دستاوردی جز دور هم نشینی چند روزه مدیران و چند سخنرانی کسل کننده و تقدیم لوح یادبود و کارت خرید و … در بر ندارند.

۴- امورات زندگی مردم و ریز و درشت معیشت و کسب و کار آنها در لابلای چرخ دنده های این سیستم گرفتار است و افراد برای هر کنش اقتصادی ، فرهنگی ، هنری و اجتماعی خود نیازمند تشکیل پرونده و محتاج یکی از نهادها و ادارات خواهند شد و ناچارند مراحل پیچیده و زمان بری را طی کنند.

۵- ما با کوهی از آیین نامه و دستورالعمل و بخشنامه مواجه هستیم که دست پخت همین سازمانهای دولتی است . راه حل فوری و ساده این نهادها برای حل مشکل ، تولید بیشتر و بیشتر بخشنامه ها و دستورالعمل هاست که این امر خود باعث سردرگمی بیشتر و عملکرد متناقض ادارات در استانها و مناطق شده و قربانی اصلی آن هم مردم و متقاضیان خواهند بود.

اما چه دلایلی در اثبات فلج بودن این غول وجود دارد ؟

۱- فرایند انجام امور اعم از بررسی تقاضاها و صدور مجوزها و … بسیار طولانی ، خسته کننده و غیر شفاف بوده و در بسیاری از مواقع در یک سازمان که اهداف و ماموریتهای مشخصی هم برای آن ترسیم شده است،بخش ها و ادارات مختلف همین سازمان با یکدیگر درگیر بوده و تکلیف ارباب رجوع و متقاضیات هم غالبا با کرام الکاتبین خواهد بود.

۲- علیرغم اینکه در هر حوزه ای از حیات اجتماعی با چندین نهاد مسئول و متولی سرو کار داریم ، با وجود این دیده می شود که در نهایت این رابطه ، لابی و لینک های افراد است که کار آنها را به سرانجام می رساند و آنها را از هفت خوان روند اداری نجات می دهد. سوال این است که پس این همه دستگاه متولی با انبوهی از قوانین و آیین نامه ها دقیقا کارشان چیست ؟ امروزه مردم برای کوچکترین مساله ای به دنبال یافتن رابطه و مرتبط شدن با افرادی در سازمان مربوطه می گردند چرا که از پیگیری امور از طرق عادی ناامیدند . چنین رابطه ای می تواند برای ثبت نام فرزندشان در مدرسه محل باشد! و یا تسریع در سیر پرونده ای که در دستگاه قضایی دارند.

*سردبیر سایت فانوس

**عنوان این یادداشت برگرفته از نام کتابی است از محمود طلوعی که در انتقاد از سیاست های آمریکا نوشته شده است .