واگذاری خانه‌های تاریخی به هنرمندان

تعطیلی، تخلیه و تغییر کاربری خانه‌های تاریخی که در آن‌ها هنرمندان صنایع دستی فعالیت می‌کردند، از خردادماه امسال و با تغییر کاربری خانه تاریخی «حیرانی» در یزد آغاز شد و به استان‌های دیگر سرایت کرد.

به گزارش ایسنا، خانه حیرانی در یزد، خانه آبگینه در سنندج، خانه باقری‌های در استان گلستان و خانه صنایع دستی خوزستان از جمله خانه‌های تاریخی با کاربری صنایع دستی بودند که یا تعطیل شدند یا به بهانه تغییر کاربری به‌شکل نیمه‌تعطیل درآمدند. برخی از این خانه‌ها نیز از طریق صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی، برای واگذاری به مزایده گذاشته شدند.

این اتفاق‌ها، نگرانی‌هایی را برای هنرمندان حوزه صنایع دستی به‌وجود آورد. حالا هم هنرمندان صنایع دستی از تعطیلی خانه سیمرغ ساری و خانه تاریخی محسنی در بهبهان خبر می‌دهند.  

بعد از پیگیرهای معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی درباره تعطیلی برخی از این خانه‌ها در استان‌ها، مسعود سلطانی‌فر - رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - دستور داد بناهایی که در آن‌ها هنرمندان صنایع دستی فعالیت می‌کنند، اجازه تغییر کاربری نداشته باشند.

با گذشت کمتر از یک‌ماه از صدور این دستور و ابلاغ آن به مراکز استان‌ها همچنان خبرهایی مبنی بر تعطیلی خانه‌های تاریخی با کاربری صنایع دستی به گوش می‌رسد.

بهمن نامور مطلق در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، درباره تعطیلی خانه‌های صنایع دستی در استان‌ها، اظهار کرد: آقای سلطانی‌فر با صراحت دستور داد و ما هم پیگیری و به استان‌ها ابلاغ کردیم، هر خانه‌ای که کاربری صنایع دستی دارد حق تغییر کاربری ندارد.

معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی ادامه داد: طبق ابلاغ آقای سلطانی‌فر - رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - خانه‌هایی با کاربری صنایع دستی که موجب رشد اشتغال و تجارت این حوزه می‌شوند، حق واگذار شدن ندارند و اگر چنین کاری در حال انجام است، هنرمندان و مدیران استان می‌توانند اعتراض خود را نسبت به این موضوع طی نامه‌ای به ما اعلام کنند تا ما آن را پیگیری کنیم.

محمدرضا پوینده - مدیرعامل و رییس هیات مدیره صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی - نیز درباره واگذاری این خانه‌ها اظهار کرد: این‌طور نیست که خانه‌های صنایع دستی تعطیل ‌شوند. ما می‌خواهیم این موضوع را قانونمند کنیم. خانه حیرانی در یزد را که استان در اختیار هنرمندان قرار داده بود، به مزایده گذاشتیم. خانه صنایع دستی باید براساس یک مسیر درست قانونی واگذار شود. در حالی که مدیر استان خودش تصمیم گرفته، خانه را در اختیار هنرمندان صنایع دستی قرار دهد و این کار غیرقانونی است.

او ادامه داد: قانون‌گذار، صندوق احیا را بستر واگذاری بناهای تاریخی برای هر کاربری که یکی از آن‌ها صنایع دستی است، در نظر گرفته است. صندوق احیا می‌تواند با هنرمندان در مدت ۵ یا ۱۰ سال متناسب با نیاز آن‌ها برای اجاره کردن خانه‌های تاریخی با کاربری صنایع دستی قرارداد ببندد. با این کار، هم آن‌ها مسیر قانونی را طی کرده‌اند، هم قرارداد دارند و هم برای زمان طولانی‌تری می‌توانند از خانه صنایع دستی استفاده کنند.

پوینده اظهار کرد:‌ در حال حاضر یکی از هنرمندان صنایع دستی طی قراردادی، خانه افضل در خوزستان را اجاره و صندوق احیا آن را به مدت ۱۰ سال واگذار کرده، این خانه در حال حاضر در دست مرمت است. قرار است هنرمندان دیگری نیز در این خانه فعالیت ‌کنند، در حالی که پیش از این، هنرمندان در خانه افضل مدام با هم درگیر بودند و بنا هم در حال تخریب بود.

مدیرعامل و رییس هیات مدیره صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی بیان کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران واگذاری بناهای تاریخی را در اختیار صندوق حفظ و احیا قرار داده است و می‌گوید، صندوق احیا باید این بنای تاریخی را برای مرمت و بهره‌برداری واگذاری کند. ما هم حاضریم خانه‌های تاریخی را به هنرمندان، معاونت صنایع دستی یا هر عزیز دیگری که می‌خواهد از این حوزه حمایت کند، با کاربری که می‌خواهد، واگذار کنیم به شرط آن‌که مسیر قانونی لازم را طی کنند تا هم خیال خودشان راحت باشد و هم بتوانند طی زمان مشخصی از آن مکان بهره‌برداری کنند.

او پیشنهاد کرد که هنرمندان صنایع دستی با صندوق احیا مکاتبه کنند و برای استفاده از خانه‌های تاریخی با ما قرارداد ۱۰ ساله ببندند. با این کار، مصوبه دولت و فرآیند قانونی رعایت می‌شود و به مدت طولانی می‌توانند از آن بنا استفاده کنند.

پوینده در پاسخ به این‌که هنرمندان توانایی پرداختن مبلغ کافی برای اجاره خانه‌های تاریخی را ندارند، گفت: کدام مبلغ؟! خانه حیرانی را استان یزد به‌صورت کامل مرمت کرده است. برخی هنرمندان مسیرها را اشتباه می‌روند. شاید ما در صندوق احیا به شکلی با آن‌ها توافق کنیم که نسبت به توافقی که با استان کرده‌اند چند برابر به نفع‌شان باشد. آن‌ها از مسیر درست اقدام نمی‌کنند بعد هم سر و صدا می‌کنند.

مدیرعامل و رییس هیات مدیره صندوق احیا و بهره‌برداری از بناها و اماکن تاریخی و فرهنگی، اظهار کرد: برخی هنرمندان صنایع دستی وضع مالی خوبی دارند و خودشان می‌گویند ما چند نفره هیات مدیره تشکیل می‌دهیم و خانه را اجاره، مرمت و از آن بهره‌برداری می‌کنیم، ‌ خیال شما هم راحت باشد، اما به جای یک سال، آن را به مدت ۱۰ سال به ما واگذار کنید. این ظرفیت قانونی برای ما نیز وجود دارد.

او بیان کرد: آقای سلطانی‌فر درباره این موضوع  طی نامه‌ای نوشت که این خانه‌ها را به هنرمندان صنایع دستی واگذاری کنید. ما هم می‌خواهیم از مسیر قانونی این خانه‌ها را واگذار کنیم که وقتی مدیر استان تغییر می‌کند و مدیر دیگری با سلیقه دیگری می‌آید، در این‌باره با هنرمندان به مشکل برنخورد. مشکل دیگری که ما با هنرمندان صنایع دستی داریم این است آن‌ها با خودشان هم درگیرند.

پوینده اضافه کرد: از طرف من به هنرمندان بگویید، خانه دوم آن‌ها صندوق احیا  و بهره‌برداری از بناهای تاریخی است، هر خانه‌ی تاریخی که مد نظر آن‌هاست تنها راهکار و مسیر  قانونی واگذاری بنای تاریخی است. هر بنایی که مناسب آن‌هاست بگویند تا ما در این زمینه به آن‌ها کمک کنیم.