منتقد پیشکسوت بدرقه شد

مراسم تشییع پیکر محسن سیف صبح یکشنبه پانزدهم آبان ماه با حضور منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما، سیروس الوند فیلمساز، شادمهر راستین عضو هیات مدیره خانه سینما، حبیب ایل‌بیگی معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، احمد میرعلایی مدیرعامل اسبق بنیاد سینمایی فارابی و تهیه‌کننده، فرشته طائرپور، محمد مهدی عسگرپور، علی سرتیپی، محمدرضا مویینی، کیوان کثیریان، جلیل اکبری صحت (مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی)، امیرحسین علم‌الهدی، عباس یاری، علی علایی، حبیب اسماعیلی هوشنگ گلمکانی، جواد طوسی رئیس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی و سخنرانی جمعی از همکاران و دوستان قدیمی او برگزار شد.

حضور اندک سینماگران و اعضای انجمن منتقدان در این مراسم بارها از سوی سخنرانان مورد انتقاد قرار گرفت و پس از پایان مراسم خواهر زنده‌یاد محسن سیف در سخنانی اظهار کرد که کمیت مهم نیست و از آنجا که برادر من همیشه در عزلت بود، انتظار و توقعی از کسی نداریم.

شاهین امین که اجرای برنامه را برعهده داشت در این خصوص گفت: «متأسفم که وزیر ارشاد برای منصور پورحیدری پیام تسلیت صادر می‌کند اما برای محسن سیف هیچ کاری نکرد و امیدوارم در این جمعیتی که برای بدرقه محسن سیف عزیز آمده‌ایم یادمان باشد که چه آدم نازنینی را از دست می‌دهیم.»

 سپس جواد طوسی رییس انجمن منتفدان خانه سینما ضمن عرض تسلیت به خانواده سیف و تشکر از زحمات هیئت مدیره خانه سینما بیان کرد: «سهم من از محسن سیف رفاقت بیست ساله است و هرچه این آشنایی به همدلی و صمیمیت بیشتر نزدیک می‌شد، فهمیدم که اصول و آداب زمانه را بلد نباشی رنج تقدیر تو می‌شود و واقعا تکلیف افرادی مثل محسن چیست که می‌خواهند ادامه دهنده یک حیات فرهنگی باشند. این افراد باید از یک حداقل‌های معیشتی برخوردار باشد.»

طوسی در پایان گفت: «عقبه محسن سیف کم نیست و با نام‌های مستعار نیز در ادبیات کودک می‌نوشت، او یک آدم خلوت گزیده بود. این شرایط و بودن در خانه استیجاری حق او نبود، باید سعی کنیم در این جدا افتادگی بی‌رحمانه به موقع همدیگر را دریابیمنه در زمانی که به قول زنده‌یاد علی حاتمی، خیلی دیر به هم می‌رسیم.»

سپس منوچهر شاهسواری مدیر عامل خانه سینما ضمن تسلیت به خانواده آقای سیف و تشکر از تعریف جواد طوسی گفت: «بعضی‌ به دلیل کار اندیشمندانه‌ای که انجام می‌دهند، نیازمند گوشه‌ای خلوت هستند و سیف فراتر از نقد سینما رفته بود. او به تفکر در سینما رسیده بود. من رفاقت زیادی با او نداشتم، اما همواره پیگیر نقدهای ایشان بودم.»

او با بیان اینکه از خوانندگان همیشگی متن‌های محسن سیف بوده است، ادامه داد: «او به ما یاد داد که می‌شود از زاویه دیگری بدون هیاهو و سروصدا به سینما نگاه کرد. همه ما در حسرت خلق خوب حرف می‌زنیم البته گاهی خودمان بانی آن خلق بد هستیم و جز از طریق خودمان نمی‌شود این معضل را به سمت حل شدن برد.»

در ادامه مراسم شاهین امین خاطره‌ای از محسن سیف تعریف کرد و از هوشنگ گلمکانی منتقد سینما دعوت کرد تا دقایقی صحبت کند.

گلمکانی پس از عرض تسلیت گفت: «اولین خاطرات من از او برای زمانی است که نمی‌شناختمش و آخرین تصویرم برای دو هفته پیش است که روی تخت بیمارستان خوابیده و به استقبال مرگ می‌رفت.»
 
او ادامه داد: «او یک روزنامه‌نگار حرفه‌ای بود و آچار فرانسه یک نشریه به حساب می‌آمد. شعر و نقد و داستان می‌نوشت و در دورانی تا اواخر دهه شصت کم کار شد ولی پس از آن تبدیل به آدم دیگری شد. البته روحیه آدم‌ها به طور کلی تغییر نمی‌کند؛ مثلا او هیچگاه اهل جلوه‌گری نبود.»
 
گلمکانی گفت: «گاهی وقت‌ها که تند می‌رفت، من از او می‌خواستم کمی خویشتن‌داری کند، طوری متن را دوباره می‌نوشت که باعث شگفتی من می‌شد. او استعداد‌های عجیبی داشت اما متاسفانه زودتر از آن چه که عمر معمول یک انسان است، حضورش از ما دریغ شد.»

در ادامه  شادمهر راستین عضو هیئت مدبره خانه سینما درخصوص سیف و تاثیرگذاری‌ او در عرصه سینما گفت: «بدون هیچ مقدمه‌ای در چند اتفاق بنیادی که در دهه هفتاد شکل گرفت، سیف جزو مشوق‌های اصلی بود و انرژی مثبت از خود ساطع می‌کرد. هیچ گاه کلمه مانع را از ایشان نمی‌شنیدیم و همیشه هم خوش قول بودند. من از خانواده سیف هم تشکر می‌کنم که این آرامش را از ایشان دارند.»
 
در ادامه از سیروس الوند دعوت شد تا دقایقی درباره این منتقد پیشکسوت صحبت کند.

الوند اظهاراتش را با قطعه‌ای از مولانا آغاز کرد و ادامه داد: «محسن سیف پیوند غریب آگاهی و انزوا بود. در اواخر دهه چهل وقتی دعوتی شد از چند جوان برای نوشتن در مجله فردوسی، یکی از جوانان محسن سیف بود. او در آن زمان‌ها خیلی قلم غریبی داشت و می‌فهمیدیم که با همه ما فرق دارد. از همان ابتدا به شدت آرام و منزوی بود. من با محسن سیف خیلی خاطره دارم اما به طور کلی همیشه آرام بود و حیای غریبی که این روزها نایاب است را با خود داشت.»

سپس کیوان کثیریان درباره این منتقد گفت: «وجود سیف برای فرهنگ و هنر خیلی مغتنم‌تر از آن بود که در این حیاط با این تعداد کم دور هم جمع شویم. من یادم نیست که در مراسمی محسن سیف نیاید. او روح بزرگواری داشت و تا ابد مدیون او هستیم که قدرش را ندانستیم. محسن سیف به جایگاه نوشتن اعتبار داد. در زمانه‌ای که نوشتن بهایی ندارد، او تنها از قلم پول درآورد.»

در پایان سید احمد میرعلایی مدیرعامل اسبق بنیاد سینمایی فارابی در سخنانی اظهار کرد: «این روزها جامعه سینمایی ما از نقدهای خارج از استاندارد، اخلاقی، انسانی و دینی لطمه می‌خورد.»

او همچنین گفت: «برخی منتقدان به سینمایی دامن می‌زنند که سینمای فرهنگ ما نیست تا به آن ببالیم در حالی که امثال آقای سیف قرارشان بر این بود که به گونه‌ای دیگر قلم بزنند.»

پس از پایان صحبت‌های میرعلایی پیکر مرحوم محسن سیف هم به حیاط خانه سینما آورده و با ذکر صلوات و فاتحه تشییع و به سمت آرامگاه ابدی‌اش در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) بدرقه شد.