تاثیر رفع تحریمها بر کاهش هزینه شرکت های پتروشیمی

وجیهه زمانی - صنعت پتروشیمی ایران به عنوان یکی از صنایع بزرگ و پیشرو در اقتصاد کشور به دلیل نبود منابع مالی و همچنین تحریم‌ها با مشکلات زیادی رو به رو بوده است. حال با لغو تحریم‌ها از سال گذشته و با ورود سرمایه‌گذاران خارجی شاهد پیشرفت در این صنعت کلیدی و مهم هستیم.

 در حال حاضر ظرفیت تولید صنایع پتروشیمی با افزایش رو به رو بوده و به 62 میلیون تن رسیده است که از این میزان 21 میلیون تن به ارزش 9.4 میلیارد دلار صادر و برای کشور درآمدزایی داشته است. کارشناسان امیدوارند با افزایش ظرفیت تولید پتروشیمی ها گامی اساسی در راستای کاهش خام فروشی نفت و همچنین افزایش سرعت رشد اقتصادی کشور برداشته شود.

با رفع تحریم ها  و ورود سرمایه‌گذاران خارجی هم اکنون بسیاری از شرکت‌های پتروشیمی به دنبال باز پس گیری سهم خود از بازارهای جهانی هستند و در این مدت توانسته اند جایگاه خود را در جهان پیدا کنند. کسب رتبه اول صنعت پتروشیمی در ارزش صادرات غیر نفتی کشور گواه  همین موضوع است.

 بر اساس گزارش‌ها و آمارها هم‌اکنون ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ایران از 55.7 میلیون تن در پایان سال 91 به 62 میلیون تن در پایان سال 95 رسیده است. از سویی دیگر در این مدت شاهد افزایش سهم صنعت پتروشیمی‌ها در ارزش صادرات غیرنفتی بوده‌ایم. حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون انرژی‌ اتاق بازرگانی در گفت و گو با اشاره به افزایش سهم پتروشیمی‌ها در صادرات کشور می گوید: با رفع تحریم‌ها شاهد کاهش هزینه‌های شرکت‌های پتروشیمی بوده ایم و این مساله توانسته تاثیر زیادی در رشد اقتصادی کشور نیز داشته باشد.

 با این وجود به گفته وی یکی از مواردی که باید به آن توجه ویژه شود ثبات نرخ خوراک پتروشیمی‌ها است. به گفته صالحی در صورت مدیریت ناهمگون و تصمیم‌های یک شبه در خصوص قیمت‌گذاری نرخ خوراک پتروشیمی ها نمی‌توان انتظار توسعه چندانی در این بخش داشته باشیم.
 موضوعی که روز گذشته مورد توجه وزیر نفت نیز قرار گرفت. بیژن زنگنه در سیزدهمین همایش بین‌المللی صنعت پتروشیمی ایران با بیان اینکه تمرکز منابع کوتاه‌مدت آینده درازمدت ما را تضمین نمی‌کند، گفت: گاهی برای کاهش قیمت خوراک فشار وارد می‌شود، اما این موضوع در آینده به ضرر ما است. به گفته وی در حال حاضر قیمت خوراک به گونه ای است که رقابت وجود دارد.

نرخ خوراک پتروشیمی ها یکی از پرحاشیه‌ترین موضوعات شرکت های پتروشیمی در سه سال گذشته بوده است. تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تا جایی حاشیه ساز شد که حتی موجب ریزش شدید بورس در سال 93 شد.

 در حالیکه نرخ خوراک پتروشیمی ها به گفته  آنها بالا است و باید کاهش پیدا کند وزیر نفت معتقد است که این نرخ در حال حاضر مناسب و رقابت‌پذیر است و نباید منافع بلند مدت شرکت‌های پتروشیمی را فدای منافع کوتاه مدت کنیم.

جهش در رشد شرکت‌های پتروشیمی

صنعت پتروشیمی به اعتقاد کارشناسان اقتصادی یکی از صنایع پیشتاز در رشد اقتصادی کشور است و به گفته آنها در یک سال گذشته نقش زیادی در اقتصاد کشور داشته است.  وزیر نفت در این باره با بیان اینکه با به ثمرنشستن برجام در مرحله‌ جهش جدید هستیم گفت: سال گذشته با تامین خوراک بیشتر و برداشتن برخی از سدها در تولید کل و صادرات ۱۰ درصد رشد وزنی صورت گرفته است و تا پایان دولت یازدهم محصولات پتروشیمی هشت میلیون تن افزایش یافته و می‌یابد.

وزیر نفت در ادامه به تامین خوراک پتروشیمی ها اشاره کرد و با بیان اینکه  در منطقه هیچ کشوری به اندازه ایران خوراک برای توسعه ندارد گفت: ایران دارای بزرگ‌ترین ذخائر گاز دارای رتبه چهار ذخائر نفت و نخستین دارنده ذخائر هیدروکربوری است. خوراک عمده برای پتروشیمی یا تامین شده یا در دست اجرا قرار دارد.

وزیر نفت در ادامه به برنامه دولت برای توسعه در این بخش اشاره کرد و با بیان این‌که حدود ۴۰ میلیارد دلار طرح در برنامه ششم توسعه برای پتروشیمی تعیین شده است، گفت: برای تامین این حجم از منابع به استفاده از منابع خارجی نیاز داریم که این منابع خارجی یا باید به شکل سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع باشد که ما این شیوه را ترجیح می‌دهیم یا باید به شیوه پرداخت تسهیلات مالی صورت گیرد.

لزوم فراهم کردن شرایط برای سرمایه‌گذاری

نبود منابع کافی برای توسعه پتروشیمی‌ها یکی از مشکلات این صنعت بوده است. در این شرایط و با ورود سرمایه‌گذاران خارحی به کشور شاهد تحولاتی در این خصوص بوده‌ایم. بر این اساس سال گذشته شاهد بهره‌برداری از 11 طرح با سرمایه‌گذاری 3.4 میلیارد دلاری بوده‌ایم. و بر اساس اظهارات مقام‌های مسوول در وزارت نفت امسال نیز با تکمیل هفت طرح دیگر با سرمایه‌گذاری بیش از 9 میلیارد دلار می‌توانیم ظرفیت اسمی صنعت پتروشیمی را به 72 میلیون تن برسانیم.

مرضیه شاهدایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی  در این  رابطه  گفت: «با توجه به رفع تحریم‌ها، استقبال خوبی از سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران شده و تاکنون چهار تفاهم‌نامه با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی امضاء شده است که در مرحله اجرا قرار دارد.»

به گزارش خبرگزاری ها وی در ادامه گفت: «براساس برنامه‌ریزی 30 طرح با خوراک موجود با سرمایه‌گذاری 40 میلیارد دلار برای برنامه ششم توسعه در نظر گرفته شده است.

وی با بیان این‌که برآوردهای اقتصادی و فنی پروژه‌ها امسال به ثمر می‌رسد و منجر به امضای قرارداد می‌شود، گفت: هلدینگ‌های بزرگ برای تکمیل پروژه‌های خود از شرایط خوب به وجود آمده در پسابرجام استفاده کردند و با شرکت‌های خارجی برای انتقال تکنولوژی، آوردن دانش فنی و جذب سرمایه‌گذاری وارد مذاکره شدند.»

وزیر نفت هم در همین رابطه  با بیان این‌که حدود ۴۰ میلیارد دلار طرح در برنامه ششم توسعه برای پتروشیمی تعیین شده است گفت: «برای تامین این حجم از منابع به استفاده از منابع خارجی نیاز داریم که این منابع خارجی یا باید به شکل سرمایه‌گذاری خارجی در صنایع باشد که ما این شیوه را ترجیح می‌دهیم یا باید به شیوه پرداخت تسهیلات مالی صورت گیر. »

کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه  توسعه این صنعت  نیاز به سرمایه‌گذاری دارد از این جهت باید به دنبال  افزایش جذابیت در این حوزه بود تا شرایط  ایجاد سرمایه گذاری های بیشتر را فراهم کرد. در مجموع آنگونه که از اظهارات کارشناسان برآورد می‌شود قرارگیری شرکت‌های پتروشیمی در مسیر توسعه است. در این شرایط انتظار می‌رود با رفع موانع کسب و کار و تسهیل در روند سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی شاهد ورود منابع و توسعه این بخش و در نهایت ارزآوری از طریق این بخش مهم و کلیدی در حوزه انرژی کشور باشیم.