محمد قهرمانی کوشان- مرغ عزا و عروسی اصطلاحی است که شاید قدمتی به درازای تاریخ داشته باشد. این اصطلاح قدیمی همان تشریفاتی است که مراسم های عزا و عروسی را به ثمر می رساند. برپایی مراسم آبرومند به خصوص در یک مراسم عروسی دغدغه ای است که باعث می شوند خانواده ها از نظر اقتصادی به تکاپو بیفتند. از آنجایی که خانه های کوچک امروزی دیگر نمی توانند میهمانان عروسی خود را با توجه به مدل تشریفات و پذیرایی های امروزی در خود جای دهند، سالن های پذیرایی و گروه های برگزار کننده مراسم این مسولیت را بر عهده می گیرند.

تالار یا سالن پذیرایی

بیشتر سالن های پذیرایی را می توان محل برگزاری جشن عروسی دانست به ندرت پیش می آید که در یک تالار بزرگ مراسم ختم برگزار شود اما برخی از خانواده ها به دلیل حساسیت های بالا نسبت به پذیرایی از میهمانان خود، ترجیح می دهند مراسم عزا را در یک سالن بزرگ و به اصطلاح آبرو مند برگزار کنند. همین موضوع باعث می شود که تالارها در 12 ماه سال مشتریانی را داشته باشند. محمد قره گوزلو صاحب یک سالن پذیرایی در جاده دماوند می گوید«بیشترین درآمد سالن های پذیرایی از محل برگزاری جشن های عروسی است.

تعدادی ازسالن ها هم به دلیل برگزاری سمینارهای متعدد درآمد مناسبی دارند اما آنچه که کسب و کار یک سالن پذیرایی و گروه تشریفات آن را رونق می بخشد مراسم عروسی است.» به گفته وی برگزاری یک مراسم عروسی در یک تلار پذیرایی در کمترین حالت حدود 30 میلیون هزینه دارد. برای برگزاری یک مراسم عروسی در یک سالن پذیرایی تمامی امور به تیم تشریفات سالن سپرده می شود. هزینه های برگزاری این مراسم عبارتند از هزینه ورودی سالن از یک میلیون و 500 هزار تا 14 میلیون تومان. هزینه هر پرس غذا برای میهمانان از 25هزار 130 هزار تومان است و متوسط میوه و شیرینی برای هر میهمان بین 20 تا 40 هزار تومان است. اگر یک خانواده حدود 200 نفر میهمان به عنوان یک عروسی متوسط داشته باشند و سبک عروسی را یک عروسی ساده در نظر بگیریم برای هر نفر 25 هزار تومان هزینه غذا، 40 هزار تومان میوه و شیرینی نیاز است به علاوه اینکه یک سالن متوسط در داخل شهر نزدیک به 5 میلیون تومان هزینه ورودی دارد که مجموع این هزینه ها نزدیک به 15 میلیون تومان می شود. اما آنچه که تیم تشریفات به صاحبان مراسم ارائه می کنند باعث افزایش هزینه ها می شود که به طور متوسط این هزینه نزدیک به ده میلیون تومان قیمت دارد. هزینه سالن آرایی، گل آرایی، ماشین تشریفاتی، خواننده، گروه پذیرایی، سرویس پذیرایی و ... است که باعث افزایش چشمگیر هزینه های یک مراسم می شود.

محمد حسین سلمانی صاحب یک سالن در جنوب غرب تهران می گوید« برای راه اندازی کسب وکار تشریفات باید از اداره اماکن مجوز های لازم را دریافت که این مجوزها برای آقایان اعم از کارت پایان خدمت، عدم اعتیاد، گواهی دوره، عدم سوء پیشینه و ... است اما این کسب و کار مانند تمامی مشاغل نیاز به سرمایه اولیه است. هر سالن به طور متوسط قادر است 600 تا 800 میهمان را در دل خود جای دهد.

برای داشتن چنین سالنی تقریبا 1200 متر بنا نیاز است که برای خرید این ملک بیش از 5 میلیارد و اجاره آن مبلغی حدود 300 میلیون ودیعه و 20 تا 25 میلیون تومان اجاره مورد نیاز است.اما به جز بحث بنا حداقل به 500 میلیون تومان سرمایه اولیه هم نیاز است. این سرمایه صرف خرید میز و صندلی، تجهیزات آشپزخانه، سیستم صوتی، نورپردازی سالن، ظرف وظروف پذیرایی و ... می شود. البته دکوراسیون و جایگاه سازی برای عروس و داماد یکی از بخش های پر هزینه یک سالن است حدود 50 تا 70 میلیون تومان هزینه دارد.»

تشریفات مرغ عزا و عروسی

«مراسم شما را به بهترین حالت برگزار می کنیم.» این جمله شاید بارها در آگهی های روزنامه و فضای مجازی تکرار شده باشد. گروه هایی که وعده برگزاری مراسم ها را به بهترین حالت می دهند. این گروه ها از تعیین مکان تا تمامی بخش های پذیرایی یک مراسم را به عهده می گیرند. اگر یک مراسم عروسی به این گروه های تشریفاتی سپرده شود از انتخاب یک سالن تا باغ و اتلیه عکاسی به عهده گرفته می شود. برگزاری یک مراسم عروسی توسط یک گروه تشریفاتی به ترتیب مراحل زیر انجام می شود. انتخاب سالن، انتخاب منوی غذا، و از حیث قیمت در جدول شماره 1 آمده است.

نوع خدمت   قیمت
انتخاب سالن    1 و نیم تا 14 میلیون
غذا    هر پرس از 20 هزار تا 130 هزار
میوه، شیرینی وشربت     15 تا 45
آتلیه عکاسی و باغ    3 تا 8 میلیون تومان
ماشین عروس و دسته گل   2 تا 3 میلیون تومان
آراستن صندلی و تمامی بخش های مراسم   3 تا 9 میلیون تومان
تئاتر یا خواننده    1 و نیم تا 3 میلیون
تیم تشریفات   3 تا 5 میلیون تومان

این هزینه ای که از خانواده ها بابت برگزاری مراسم دریافت می شود نیاز به مواد و امکانات اولیه ای دارد که مدیران برگزاری این مراسم ها نسبت به آن اقدام می کنند. به گفته   محسن علاء الدینی مدیر گروه تشریفانی بانو « برای پذیرایی بیشترین مبلغ از صاحبان مراسم دریافت می شود در حالیکه مبلغی که برای خرید مواد اولیه و مصرفی نیاز است چندان بالا نیست، زیرا برگزاری مراسم به طور کلی یک سیستم نقدی است و برگزارکنندگان از مشتریان یک مقداری از هزینه ها را به صورت پیش پرداخت دریافت می کنند با مبلغی که به عنوان پیش پرداخت دریافت شده می توان 50 درصد هزینه ها را پوشش داد.»

وی در رابطه با میزان در آمد زایی این گروه ها از برگزاری مراسم ها می گوید« میزان سود هم با توجه به قیمت گذاری خدماتی مانند غذا، میوه، شیرینی، اجاره سالن و تشریفات و ... متغییر است اما به دلیل ذکر شده یک گروه تشریفاتی می تواند 50 تا 60 درصد از خدماتی را که ارائه می دهد به سود خالص تبدیل کند.» به گفته وی« در اکثر مواقع هزینه های غذا تقریبا 50 درصد سود داردو تشریفات و سالن آرایی و ...   بیش از 60 درصد سود برای برگزارکننده مراسم دارد.

مرغ عزا ارزان تر می شود

برگزاری مراسم عزا نسبت به عروسی تفاوت های بسیاری دارد. در مراسم های عروسی هزینه عکاسی و تشریفاتی از این دست وجود ندارد. اما هزینه خرید قبر،ایاب و ذهاب، غذا، گل و وسیله پذیرایی، گروه برگزار کننده و هماهنگ کننده، مداح و ... مجموعه هزینه های مراسم را به وجود می آورند. با توجه به اینکه میزان تشریفات در این مراسم ها کمتر است به نظر می رسد حاشیه سود برگزار کنندگان از مراسم عزا هم کم باشد اما به گفته میثم میرزایی برگزار کننده یک شرکت تشریفاتی« مراسم عزا از تشریفات کمتری برخوردار است اما برای تیم برگزارکننده حاشیه سود بیشتری هم دارد. با توجه به اینکه در اکثر این مراسم یک یا دو نوع غذا سرو می شود و همچنین تشریفات عجیب و غریب عروسی هم در آن وجود ندارد؛ خدمات کمتری ارائه شده اما سود بیشتری حاصل می شود. در بیشتر مراسم های عزا نیروی کار کمتری استفاده می شود از سوی دیگر بیشتر شرکت ها با کترینگ های مختلفی برای تهیه غذای مراسم طرف حساب هستند حال تصور کنید غذایی که در کترینگ پخت می شود حدود 70 درصد حاشیه سود دارد و خود این موضوع بر بیشتر شدن سود تاثیر دارد. همچنین در مراسم عزا گل ها و تزئیناتی که به کار گرفته می شود لوکس نبوده و خود این موضوع هزینه های برگزار کننده را کمتر می کند این در حالیست که قیمت ارائه خدمات بسیار بالاتر از خدماتی است که ارائه می شود.»

به گفته وی « هر شرکت برگزار کننده از یک صاحب مراسم برای برگزاری یک مراسم عزای 300 نفری حدود 15 تا 20 میلیون هزینه دریافت می کند که در بدترین حالت 40 درصد این مبلغ دریافتی به سود تبدیل می شود. هر پرس غذای 15 هزار تومانی که در مراسم های عزا سرو می شود نهایتا 5 تا 6 هزار تومان برای برگزار کننده هزینه دارد.» با این حساب اگر یک برگزار کننده مراسم 300 نفر میهمان داشته باشد و میانگین هر پرس غذا 15 هزار تومان باشد حدود چهار و نیم میلیون هزینه غذا است. اگر هزینه میوه و شربت را هر پرس 9 هزار تومان در نظر بگیریم نزدیک به 2و نیم میلیون هم هزینه شربت و میوه می شود اگر قیمت های جدول پایین را هم با این موارد جمع بندی کنیم یک شرکت از برگزاری یک مراسم عزا حدود 10 و نیم میلیون تومان دریافت می کند با احتساب حاشیه سود 50 درصدی برای برگزار کننده مراسم می توان گفت که هزینه برگزاری یک مراسم نزدیک به 5 میلیون تومان سود دارد.

جدول شماره 2 شرح خدمات تشریفات در یک مراسم عزا را بیان می کند.
نوع خدمت   قیمت
غذا   هر پرس 12 تا 80 هزار تومان
سبد گل    800 هزار تا یک میلیون تومان
بنر تسلیت   500 تا 600 هزار تومان
خرما و حلوا   300 تا 500 هزار تومان
میوه و شربت   هر پرس 10 تا 20 هزار تومان
وسیله ایاب و ذهاب    300 تا 400 هزار تومان
مداح   400 تا 800 هزار تومان
گروه همراه مداح   500 تا 600 هزار تومان