کلاهبرداری با چشم و خون انسان!

نگین باقری در روزنامه آرمان نوشت:

«آگهی‌هایی که در برخی کوچه‌‌ها مبنی بر خون‌فروشی یا چشم‌‌فروشی وجود دارد، قطعا دروغ و کلاهبرداری است. چنین پدیده‌هایی به‌هیچ‌وجه در کشور وجود ندارند و بیان آن شبیه جوک و فکاهی است.» این اظهارات را چندی پیش یک مقام مسئول در وزارت بهداشت انجام داد.

شاید در نگاه اول چنین آگهی‌هایی چشم ببینندگان را به خود خیره کنند، اما با بررسی دقیق‌تر می‌توان دریافت این کسب‌وکار شکل دیگری به خود گرفته، چرا که سودجویان قصد دارند به‌هرطریقی، ولو با بازی‌گرفتن احساسات شهروندان، درآمدی را به‌دست‌آورند و حال این مساله به‌شکل فروش اعضای بدن انسان به بیماران رقم خورده؛ معضلی که تنها با اطلاع‌رسانی و نظارت می‌توان مانع از پررنگ‌شدن آن در جامعه شد.

بازار فروش اعضای بدن داغ شده، به‌حدی که در میان تبلیغات، نه‌تنها فروش کلیه و کبد، بلکه چشم‌فروشی و خون‌فروشی هم جلوه‌گری می‌کنند، آن هم نه روی دیوارهای سطح شهر، بلکه در سایت‌های تبلیغاتی که محلی برای کسب درآمد شده‌اند و چنین آگهی‌هایی با بازدید زیاد در آنجا درج می‌شوند؛ آگهی‌هایی که بدون پشتوانه علم پزشکی صرفا با هدف کلاهبرداری منتشر می‌شوند و تنها با داشتن آدرس تلگرام می‌توان با فروشندگان وارد مذاکره شد. گرچه در این زمینه اطلاع‌رسانی شده، اما آیا تمامی دردمندان با توجه به شرایط بحرانی مطلع هستند و می‌توانند با تصمیم به‌موقع خود را از دام شیادان نجات دهند؟ آنچه در این میان برجسته است، علاوه بر اطلاع‌رسانی، ضرورت نظارت بر اقدامات مداخله‌گران در امور پزشکی است که باید با ردیابی مانع از فعالیتشان شد.

برای نمونه بارها شاهد درج آگهی‌هایی با این مضامین بوده ایم: «مغز استخوان و پلاکت، جوان سالم با گروه خونBمثبت. گروه خونی Oمثبت، قیمت توافقی. گروه خونی Aمثبت برای بیمار پیوند مغز استخوان، وزرشکار و بدون دود و دم و...» حال این تبلیغات به فضای مجازی نیز رخنه کرده و کسانی که به پیوند مغز استخوان و پلاکت خون احتیاج دارند، به فروشندگان در تلگرام پیام می‌دهند و با قیمت‌های توافقی بالاخره معامله جوش می‌خورد؛ معامله‌ای پوچ و بیهوده که تنها یک طرف ماجرا را به سود می‌رساند.

از سوی دیگر، آگهی چشم‌فروشی هم جای تامل دارد؛ چرا که از نظر علمی پیوند چشم تنها درصورت ملاحظات پزشکی امکانپذیر است. بنابراین وقت آن رسیده هشیارانه با چنین آگهی‌هایی برخورد کنیم و از صحت‌وسقم آن خبردار شویم.

مرداد سال93 شورای عالی پیوند اعضا تصویب کرد که از این پس جراحی پیوند اعضای بدن به اتباع غیرایرانی در هر شرایطی در ایران ممنوع است. همچنین جراحی پیوند در بیمارستان‌های خصوصی ممنوع اعلام شد. در آن زمان حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت با بیان اینکه دو مصوبه شورای عالی پیوند به‌نفع سلامت بیماران ایرانی است، عنوان کرد: با ممنوع‌شدن جراحی پیوند اعضا به اتباع غیرایرانی و همچنین مجازشدن جراحی پیوند فقط در بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی امیدواریم برخی تخلفات و سودجویی‌ها در این روش‌‌های درمانی در کشور از بین برود. از این رو ضوابط یک پیوند مشروع در ایران برقرار است.

واکنش به آگهی خون‌فروشی و چشم‌فروشی

چندی پیش معاون سابق درمان وزیربهداشت گفت: آگهی‌هایی که در برخی کوچه‌ها مبنی بر خون‌فروشی یا چشم‌فروشی وجود دارد، قطعا دروغ و کلاهبرداری است، چنین پدیده‌هایی به‌هیچ‌وجه در کشور وجود ندارند و بیان آن شبیه جوک و فکاهی است.

محمد آقاجانی افزود: پدیده خون‌فروشی سال‌هاست در کشور منتفی شده و کنار گذاشته شده؛ اهدای خون در ایران در پایگاه‌های سازمان انتقال خون به‌طور کاملا رایگان و داوطلبانه انجام می‌شود و سال‌هاست هیچ‌گزارشی مبنی بر خریدوفروش خون در هیچ‌جای کشور نداشته‌ایم.

او ادامه داد: البته همیشه احتمال کلاهبرداری و سوء‌استفاده افراد سودجو از عواطف مردم وجود دارد؛ ممکن است افراد شیادی باشند که با سوء‌استفاده از احساسات مردم به‌دنبال سودجویی باشند، اما در هیچ‌یک از بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی یا درمانی دولتی و خصوصی در کشور چنین پدیده‌ای وجود ندارد.

معاون سابق درمان وزیربهداشت بیان کرد: متولی اهدا و تامین خون بیمارستان‌ها، سازمان انتقال خون است و این سازمان به‌طور رایگان خون موردنیاز همه بیمارستان‌های دولتی و خصوصی را تامین می‌کند و همیشه ذخیره خونی کافی در کشور وجود دارد و هیچ‌نیازی به خریدوفروش خون یا تامین آن از مسیری دیگر وجود ندارد.

او اظهار کرد: درمورد فراورده‌های خونی به‌علت اینکه فرایندی برای تولید این محصولات در سازمان انتقال خون انجام می‌شود، این فراورده‌ها بر اساس تعرفه‌های مصوب دولتی در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌گیرد و البته هزینه این فراورده‌ها را بیمه‌ها پرداخت می‌کنند و هزینه‌ای از بیماران نیازمند به فراورده‌های خونی در بیمارستان‌ها گرفته نمی‌شود.

آقاجانی افزود: در موارد بسیار اندک و شاید انگشت‌شمار و استثنایی ممکن است در یک بیمارستان به‌علت نیاز به خون تازه برای بیمار از بستگان بیمار خواسته شود که خون اهدا کنند و این خون پس از انجام آزمایش‌های لازم برای فرد بیمار در آن بیمارستان استفاده شود که در این مورد نیز خدمات کاملا رایگان است و همان‌طورکه بیان شد، چنین مواردی بسیار استثنایی و انگشت‌شمار است.

معاون سابق درمان وزیربهداشت درباره انتشار آگهی چشم‌فروشی در یکی از معابر گفت: فروش چشم اصلا امکانپذیر نیست و اساسا پیوند چشم، آن هم از فرد زنده، امکانپذیر نیست و هر کس چنین ادعایی کرده، حتما فردی شیاد است که هیچ‌آشنایی با نظام سلامت ندارد و قصد شوخی داشته است.

او توضیح داد: در ایران و دنیا درمورد چشم فقط پیوند قرنیه وجود دارد که آن هم فقط از افراد مرگ مغزی انجام می‌شود؛ در ایران برای این کار بانک قرنیه وجود دارد و خارج از چارچوب بانک قرنیه و پیوند قرنیه از فرد دچار مرگ مغزی امکان انجام پیوند وجود ندارد.

آقاجانی اضافه کرد: نظارت‌ها در حوزه پیوند در ایران بسیار جدی و سختگیرانه است، پیوند عضو فقط در بیمارستان‌های دولتی آن هم تعداد معدود و کاملا مشخص از بین بیمارستان‌های دولتی انجام می‌شود و به‌هیچ‌وجه امکان پیوند عضو در مراکز و بیمارستان‌های غیردولتی و به‌صورت زیرزمینی وجود ندارد.

به‌گزارش ایرنا، او افزود: با توجه به اهمیت موضوع پیوند، چون بیم سوء‌استفاده در این حوزه وجود داشت، دوسال پیش شورای عالی پیوند به ریاست وزیربهداشت دو تصمیم مهم گرفت، اول اینکه پیوند عضو برای افراد خارجی را در ایران ممنوع کرد و دوم اینکه انجام پیوند عضو در بیمارستان‌ها و مراکز خصوصی ممنوع شد؛ این دو تصمیم شجاعانه‌ای بود که در دولت یازدهم اتخاذ شد تا جلو هرگونه دلالی و سوء‌استفاده از پیوند عضو در ایران گرفته شود و نتیجه‌بخش بود.

آگهی خون‌فروشی و چشم‌فروشی بی‌معناست

برای بررسی همه‌جانبه این موضوع سراغ محمدنعیم امینی‌فرد، عضو کمیسیون بهداشت مجلس رفتیم که دارای مدرک فوق‌تخصص پیوند قرنیه چشم است. او درباره آگهی چشم‌فروشی در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: در کشور بانک چشم داریم که مجهز به آخرین روش‌های تهیه اجزای مختلف پیوند قرینه است.

امینی‌فرد می‌افزاید: درواقع یکی از نقاط‌قوت ما در پزشکی منطقه پیوندهایی است که در ارتباط با چشم، قرنیه و سلبیه انجام می‌شود و از این جهت هیچ‌تقاضای برآورده‌نشده نداریم که از طریق این آگهی‌ها برطرف شود.

او با بیان اینکه آگهی چشم‌فروشی کاملا بی‌معناست، ادامه می‌دهد: عضو پیوندی چشم از جسدی که تازه فوت شده، تهیه می‌شود. همچنین در مورد پیوند سلول‌های بنیادی چشم هم سعی می‌شود عضو از چشم مقابل یا خویشاوندان نزدیک بیمار تهیه شود.

امینی‌فرد بیان می‌کند: اقلام مرتبط با پیوند چشم به سه‌دسته قرینه کامل، سلول‌‌های بنیادی و قرنیه سلبیه تقسیم می‌شوند که هرسه به‌طرق رسمی و با قیمت مناسب و کارشناسی در اختیار مردم قرار می‌گیرند. این عضو کمیسیون بهداشت مجلس در مورد خون‌فروشی هم می‌گوید: تمام اقلام خون به‌طور کامل توسط سازمان انتقال خون تهیه می‌شود.

او خاطرنشان می‌کند: 95‌درصد اقلام خون را سازمان انتقال خون می‌تواند با مراکز مجهزی که دارد، ارائه کند. همچنین ‌درصد پایین از اقلام خون به‌علت عدم صرفه اقتصادی معمولا به‌شکل فاکتورهای انعقادی از خارج کشور وارد می‌شوند و توزیع آن از طریق چرخه سالم با زنجیره فرد از طریق سازمان انتقال خون میسر است؛ پس عملا آگهی خون‌فروشی توجیه‌پذیر نیست.

امینی‌فرد عنوان می‌کند: برای مثال آگهی‌ فروش کلیه صحت دارد و بازار آن موجود است، اما این دو مورد خاص را به‌عنوان یک پزشک نمی‌‌پذیریم. این عضو کمیسیون بهداشت مجلس بیان می‌کند: عملا با توجه به این نکات باید بگویم آگهی‌های چشم‌فروشی و خون‌فروشی کلاهبرداری است.

از او درمورد نظارت و پیگیری این مساله می‌پرسیم که می‌گوید: این قبیل آگهی‌ها دخالت غیرمجاز در امور پزشکی است. از این رو وزارت‌بهداشت و سازمان نظام‌پزشکی موظفند با خاطیان برخورد کنند؛ حتی مدعی‌العموم هم می‌‌تواند در این زمینه اقامه دعوا کند.