پای درد دل‌هایِ یک تورلیدر : وقتی ارزانیِ تورهای روسیه دردسرساز می‌شود

 
«از سال گذشته تاکنون حال و روز تورهای خروجی از ایران به روسیه رو به وخامت گذاشته، هم از نظر فرهنگ طبقه‌ای که به این کشور سفر می‌کنند و هم کیفیت خدماتی که آژانس‌ها می‌دهند. روسیه یک مقصد فرهنگی است، نه مقصد تفریحی مثل تایلند یا حتی ترکیه.»

این اظهارات، بخشی از گفت‌وگوی هادی معماری، راهنمای گردشگری با ایسنا است. او از هفت سال پیش تا امروز به عنوان راهنمای رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در روسیه مستقر است و گردشگران ایرانی را همراهی می‌کند.

او از موج مسافرت ایرانی‌ها که بعد از ترکیه به سمت روسیه جریان پیدا کرد و کیفیت تورهای آن‌ها و همچنین راهنماهایی که با داغ شدن بازار سفر به روسیه، خود را به این کشور رساندند، برای ایسنا تعریف کرد و گفت: قبلا شرایط تورلیدرها در روسیه هم از نظر حقوق و هم از نظر روحی خیلی خوب بود، اما با ارزان شدن تورها و رقابت ناسالم برخی آژانس‌های ایرانی، روز به روز شاهد کاهش کیفیت هستیم.

 او ادامه داد: شهر سنت‌پترزبورگ و مسکو و کلا تورهای روسیه، فرهنگی و تاریخی هستند و نه تفریحی مثل ترکیه و یا تایلند، ولی متأسفانه بعد از کاهش سفرها به ترکیه و سایر کشورها، آژانس‌ها و تورلیدرهای فعال در آن کشورها، روسیه را هدف قرار دادند و متأسفانه باعث بروز مشکلاتی هم برای مسافر و هم کشور میزبان شدند.

«معماری» برای این‌که نشان دهد تغییرات در مقصد جدید ایرانی‌ها چگونه بوده، به هفت سال پیش برگشت و گفت: در گذشته که حجم تورهای ورودی از ایران به روسیه کمتر بود، کارگزارها از دانشجوها و افراد مقیم برای راهنمایی مسافران استفاده می‌کردند که آشنا به شرایط و قوانین روسیه بودند.

وی افزود: بنده سال ۲۰۱۱ میلادی به همراه گروهی برای نخستین‌بار به روسیه وارد شدم و به صورت دستیار، یک ماه همراه گروه‌ها توسط کارگزار که بیش از ۲۰ سال ساکن روسیه بود، آموزش دیدم و سپس شروع به کار کردم. سال اول با این‌که آشنا به موزه هرمیتاژ (دومین موزه بزرگ دنیا بعد از لوور با حدود سه میلیون اثر و اولین موزه از لحاظ تعداد تابلو نقاشی با بیش از ۶۰۰ هزار تابلو) بودم و مسیر را می‌شناختم و راهنمای محلی همراهم بود، جرأت ورود به موزه هرمیتاژ و توضیح آن را به گروه نداشتم و خودِ کارگزار برای ارائه توضیحات همراه گروه وارد مکان‌ها می‌شد.

وی اضافه کرد: حالا هفت سال از آن روزها گذشته و من در این یکی دو سال اخیر به خاطر حجم بالای گردشگری از ایران شاهد هستم افرادی که حتی کوچکترین آگاهی از تاریخ روسیه و قوانین این کشور ندارند، به صورت تورلیدر و راهنما مشغول به کار شده‌اند و هر چیزی را که به ذهن‌شان می‌رسد، به مسافر می‌گویند.

این راهنمای گردشگری بیان کرد: متأسفانه اعزام راهنمای گردشگری از ایران به خارج از کشور تابع قوانین خاصی نیست. در سال‌های اخیر شاهد رشد قارچ‌گونه مؤسسه‌های آموزش تورلیدری و تربیت و آموزش راهنمایان گردشگری توسط افرادی که حتی سواد این رشته را ندارند، هستیم. اولین چیزی که به ذهنم می‌رسد این است که راهنما واقعا چه کسی است؟ هر کسی که دوره بگذراند و کارت بگیرد، راهنما است؟ بعضی وقت‌ها می‌بینم افرادی که دانشجو هستند یا ساکن روسیه از کسی که در ایران شش ماه دوره گذرانده بهتر توضیح می‌دهند و بهتر تور را به اصطلاح جمع می‌کنند تا کسانی که در ایران به صورت تخصصی وارد این رشته شده‌اند.

او تاکید کرد: آسیبی که یک «راهنما نما» می‌زند، اول به مسافر است، آن هم با دادن اطلاعات غلط. بیشتر راهنما نماها به فکر بیشتر پول درآوردن هستند و متأسفانه با تبلیغ غیرواقعی درباره‌ی تورهای اضافی یا آپشنال، موجب بی‌اعتمادی مسافران در تورهای بعدی می‌شوند.

وی ادامه داد: دومین و شدیدترین ضربه‌ی یک راهنمانما به هویت ایران و ایرانی با انجام کارهایی است که چهره‌ی کشورمان را خراب می‌کند؛ برای مثال داخل کلیساهایی که جامع هستند و مراسم برگزار می‌شود، عکس و فیلمبرداری ممنوع بوده و رعایت سکوت الزامی است ولی من به چشم خود شاهد این موضوع بودم که راهنما نما با گفتن این‌که یواشکی می‌توانید عکس بگیرید باعث بوجود آمدن مشکلاتی برای گروه شده‌اند.

این راهنمای گردشگری اظهار کرد: کار اصلی یک راهنما، راهنمایی و گفتن نکات مهم و حل مسائل و مشکلات نابهنگام است، ولی متأسفانه راهنما نماهایی وارد مسیر شده‌اند که به خاطر ندانستن زبان حتی نمی‌توانند کوچکترین مشکل مسافر را که جا گذاشتن وسایل داخل اتوبوس است، حل کنند، چه برسد به این‌که مسافر دچار مشکل سلامتی شود.

او درباره‌ی پیگیری مشکلاتی که در این تورها از سوی راهنما بروز می‌کند، گفت: اولین جایی که معمولا از راهنما شکایت می‌شود ‌آژانس است که مسافر ثبت‌نام کرده و معمولا آژانس‌ها به شکایت رسیدگی و مشکلات را حل می‌کنند. اگر مشکل حاد و بزرگ باشد، از طریق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پیگیری می‌شود که من به شخصه شاهد این پیگیری‌ها نبوده‌ام.

این راهنمای گردشگری در عین حال بیان کرد: برخی آژانس‌های گردشگری دنبال درآمد بیشتر هستند تا کیفیت کار. البته هستند آژانس‌های خوشنامی که سال‌هاست مشغول کارند و مسافران خود را حفظ کرده‌اند.

او معتقد است: مهمترین علتی که باعث شده آژانس‌ها و کارگزاران روسیه از نیروی بی‌تجربه و تازه‌کار استفاده کنند، این است که این حجم از نیروی کار و تازه‌کار حاضر است با کمترین حقوقِ دریافتی کار کند و حتی در برخی موارد شاهد این بوده‌ایم که بدون دریافت حقوق و حتی پرداخت وجه به کارگزار یا آژانس مشغول به کار شده‌اند.

معماری تاکید کرد: نخستین خلأ نداشتن قانون یا به اجرا درنیامدن نظارت بر کار آژانس‌ها و راهنماهای گردشگری است. خوشبختانه تا حدودی تشکل‌های گردشگری از جمله انجمن‌های صنفی پیگیر رفع این خلأ‌های قانونی هستند، اما لازم است پگیری‌ها و نظارت‌ها جدی‌تر شود.