عصر ایران؛ مهرداد خدیر- واکنش سریع و صریح رییس جمهور روحانی به سخنان حجت الاسلام صدیقی در خطبه های نماز جمعه تهران ناخرسندی امام جمعه موقت را در پی داشته است.

آقای صدیقی توضیح داده منظور او از کلمه «آشغال» مردم نبوده و اعتراضات به حق را به رسمیت می شناسد و از رییس جمهور خواسته است «به جنگ دشمنان برود و فرصت خود را صرف مشکلات مردم کند نه مقابله با یک طلبه.»

رییس جمهور در جشنواره فارابی گفته بود: «هر کس حرفی می زند یا اعتراضی می کند یا خس و خاشاک است یا گاو و گوساله یا آشغال. این چه طرز حرف زدن است؟ چرا توهین کنیم و بی ادبانه با مردم حرف بزنیم؟ دقیق سخن بگوییم. در تریبون های مقدس دقیق تر حرف بزنیم.»

درباره این مباحثه چند نکته گفتنی است:

1- کل سخنان رییس جمهوری درباره «آشغال» خطاب کردن معترضین یا بخشی از معترضین کمتر از یک دقیقه است و این یک دقیقه فرصت خدمت‌گزاری را از ایشان سلب نمی کند و جای نگرانی نیست.

2- جناب صدیقی از خود به عنوان یک «طلبه» نام برده اند. این تعبیر را به خاطر «روحانی» بودن به کار برده اند. اما دست بر قضا حسن روحانی هم «روحانی» است و اگر بخواهد از سر تواضع خود را معرفی کند از واژه «طلبه» استفاده می کند. تذکر طلبه به طلبه دیگر مشکلی ندارد.

3- نگاه اصول ‌گرایان به منصب ریاست جمهوری – اگر در اختیار رقیب باشد- به مثابه «رییس اداره تدارکات و تأمین خدمات عمومی» است. در حالی که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از رییس جمهوری به عنوان «عالی ترین مقام رسمی کشور پس از مقام رهبری» یاد می کند. خطیب جمعه تهران بهتر است این نکته را لحاظ کنند. حل مشکلات مردم یکی از وظایف رییس جمهوری است نه همه آن. او وکیل ملت هم هست و می تواند اصالتا و وکالتا نظر دهد و منافاتی با خدمت ندارد.

4- امامان جمعه معمولا خودشان و مردم را به تقوا توصیه می کنند. بر همین سیاق می توان گفت جناب صدیقی هم از فرصتی که هر ماه یک بار در اختیار دارند بهتر می توانند استفاده کنند و قبل از سخنرانی بیشتر مطالعه کنند. آقای قرائتی در چند مصاحبه گفته است به خاطر یک برنامه «درس هایی از قرآن» چند ساعت مطالعه می کند. آقای صدیقی اطلاعات مذهبی و حقوقی و قضایی دارند و روضه های اشک‌آمیزشان شهره خاص و عام است اما سیاست و اجتماع، داستانی دیگر است و بهتر است قبل از خطبه های سیاسی بیشتر مطالعه و از واژگان سالم تری استفاده کنند.

5- طعنه رییس جمهور روحانی تنها متوجه «آشغال» خواندن از زبان آقای صدیقی نبود. او زیرکانه به استفاده از تعابیری چون «گوساله» یا «خس و خاشاک» هم اشاره کرد که یادآور سخنان آقای علم الهدی و آقای احمدی نژاد در خرداد و دی 88 است و جناب صدیقی نباید تمام عبارت را متوجه خود بدانند.

6- امام جمعه موقت به جای رنجش یا توصیه به رییس جمهور بهتر است به این نکته بیندیشند که چرا اقبال عمومی به نماز جمعه تا این اندازه کاهش یافته است؟ در سال های 58 و 59 و 60 در تهران 5 میلیونی یک تا دو میلیون نفر در نماز جمعه های مرحوم طالقانی و مرحوم منتظری و آیت الله خامنه‌ای و بعد تر آیت الله هاشمی رفسنجانی شرکت می کردند. اکنون اما از تهران 12 میلیون نفری چند نفر شرکت می کنند؟ چه تعداد از این جمعیت، جوان هستند؟ آیا یکی از دلایل همین به کار گیری تعابیری از این دست نیست؟

7- هنوز صدای سرفه های طالقانی پس از 38 سال در یاد نمازگزاران سال 58 مانده است.هنوز خطبه های او و امامان جمعه بعدی شنیدنی است. خطبه های اخیر جناب صدیقی اما در کمتر از 24 ساعت بعد نیاز به توضیح و تصحیح پیدا کرده است.

8- بخشی از مشکل در نوع نگاه به واژه «مردم» است. مردم همه ایرانیان هستند و نه تنها موافقان ما. این تصور که حاضران در یک مراسم و تأییدکنندگان ما مردم اند و دیگران نه ره به جایی نمی برد.

9- بخش قابل توجهی از مشکلات سال 88 به خاطر به کار گیری همان تعبیر «خس و خاشاک» از جانب محمود احمدی نژاد بود و بررسی ها نشان می دهد انگیزه بخش قابل توجهی از حاضران در راه پیمایی روز بعد پاسخ به همین تعبیر وتحقیر و تخفیف بود. رییس جمهور روحانی در مقام رییس شورای عالی امنیت ملی نگران تبعات تحریک و احساس اهانت مردم هم بوده است. چندان که مانند واکنش به «خس و خاشاک» فراگیر نشود.

10- آیا بهتر نیست برخی از بزرگان به توصیه های اخلاقی بسنده کنند و سیاست و مناسبات پیچیده را به دیگران واگذارند؟ نماز جمعه البته سیاسی – عبادی است اما گاهی نپرداختن به سیاست هم سیاست درستی است.