واقعیت این است که ما نمی دانیم واقعاً در زندان چه گذشته است و لذا هر چه بگوییم، اعم از این که او را کشته اند یا خودکشی کرده یا بر اثر بیماری یا حادثه درگذشته است، بر اساس ندانسته ها قضاوت کرده ایم. بنابر این، تنها می توانیم در این باره تأمل و تحلیل کنیم.

عصر ایران - خبر درگذشت دکتر کاووس سیدامامی استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست که در زندان بازداشت بود، موجی از پرسش و نگرانی را در جامعه به وجود آورده است.
سیدامامی، استاد دانشگاه و فعال محیط زیست بود که چند روز بعد از بازداشت، خبر رسید که او در زندان خودکشی کرده است.

هر چند عده ای مؤکداً می گویند که او در زندان خودکشی کرده است، اما کسانی که این استاد دانشگاه را می شناسند، با توجه به روحیات و شخصیت وی، چنین چیزی را باورپذیر نمی دانند.

در این میان، سخنگوی قوه قضاییه در پاسخ به رسانه‌ها گفته است که چنین خبری را شنیده، ولی از جزییات آن اطلاعی ندارد. این که سخنگوی قوه قضائیه تصریح کرده است که هنوز در جریان جزئیات نیست، این امید را می دهد که در رده های بالای قوه قضائیه تصمیمی برای لاپوشانی قضیه وجود ندارد و الا آقای سخنگو می توانست بگوید که الّا و بلّا او در زندان خودکشی کرده و پرونده مختومه است. از این رو، پاسخ او را می توان حرفه ای دانست.

اتفاق اخیر، از سه حال خارج نیست:
1 - آن مرحوم بر اثر بیماری و حادثه درگذشته است که با توجه به این که خبر خودکشی وی را داده اند، در واقع پذیرفته اند که چنین نبوده است. لذا این گزینه منطقاً منتفی است.

2 - همان طور که خبرش منتشر شده، مرحوم سیدامامی خودکشی کرده است. در این صورت، نه تنها عهده مسؤولان زندان از مسؤولیت بری نیست بلکه باید پاسخگو باشند که چرا در نگهداری زندانی این همه کوتاهی کرده اند که وی توانسته است خودکشی کند؟

مگر نه این است که از لحظه ورود فرد به زندان، مسؤولیت مراقبت از او و حفظ حیات و سلامتی اش با مقامات زندان است؟ اگر بپذیریم که اتهام این استاد دانشگاه، جاسوسی بوده که باید بیشتر از حد متعارف از وی مراقبت می کردند تا زنده بماند و اطلاعات دهد.
اساساً چرا در چند وقت اخیر، خبرهای خودکشی در بازداشتگاه ها بیش از حد متعارف است؟

3 - ممکن است ثابت شود که دکتر سیدامامی خودکشی نکرده و قصور و تقصیری در زندان رخ داده و مرگ او را رقم زده است. در این صورت انتظار می رود قوه قضائیه به جای کتمان قضیه، محکم و قاطع، مقصر یا مقصران را معرفی و محاکمه کند.
در هر سیستمی در همه جای دنیا ممکن است افرادی باشند که قانون را نقض کنند و حتی مرتکب خطاهای بزرگ شوند. در خود آمریکا نیز گاه خبرهایی از تعدی پلیس به شهروندان و متهمان منتشر می شود که بعضاً به قتل هم منجر شده است.
در چنین مواردی، اگر سیستم بخواهد لاپوشانی کند، در خطای فرد سهیم می شود ولی اگر ساز و کار تصفیه درونی اش خوب عمل کند و فرد متخلف یا مجرم را شناسایی و مجازات کند، آنگاه نه تنها به آتش فرد خطاکار نمی سوزد بلکه چهره ای کارآمد و عدالتگرا از خود به نمایش می گذارد که حتی با ناراستی های درونی هم مقابله و مدام خود را پالایش می کند و سالم نگه می دارد.

از قوه قضائیه انتظار می رود این پرونده را که افکار عمومی درگیر آن هستند و با توجه به دو تابعیتی بودن متوفی(ایرانی-کانادایی) ابعاد بین المللی نیز پیدا می کند، بدون هیچ اغماضی بررسی کند تا هم در صورت صحت خبر خودکشی، مردم قانع شوند و خیال شان راحت شود و هم در صورتی که خطایی رخ داده، خطاکاران مجازات شوند که باز هم خیال مردم آسوده شود.
قطعاً شأن و جایگاه دستگاه قضایی، فراتر از افراد است و پاسداشت این شأن، قبل از همه بر عهده مسؤولان دستگاه قضایی است.
امید که بعد از پاسخ حرفه ای سخنگوی قوه قضائیه، عملکرد حرفه ای قوه قضائیه در این باره را شاهد باشیم.