عصرایران؛ مجله تصویری سلاح- ژلاتین بالیستیک محیطی آزمایشی است که از نظر علمی با بافت عضلانی خوک همبستگی دارد و می توان آن را شبیه سازی از بافت عضلانی انسان به شمار آورد. اما اهمیت استفاده از چنین محیطی چیست؟ با بهره برداری از ژلاتین بالیستیک می توان میزان جراحت وارده ناشی از اصابت گلوله را مورد بررسی قرار داد. ارائه این مدل توسط مارتین فاکلر، منتج به پیشرفتی بزرگ در عرصه نظامی شده است.

ژلاتین بالیستیک محلولی از پودر ژلاتین در آب بوده که قادر به شبیه سازی چگالی و همچنین ویسکوزیته بافت عضلانی انسان و حیوانات است. بدین ترتیب می توان از آن به عنوان محیطی استاندارد برای بررسی عملکرد مهمات سلاح های گرم در آخرین مرحله تولید استفاده کرد. هرچند ژلاتین مدل کاملی از ساختار بدن شامل پوست استخوان ها محسوب نمی شود، اما می تواند تا اندازه زیادی ورود گلوله به بافت عضلانی و عواقب آن را شبیه سازی کند. از این رو استقبال زیادی از ژلاتین بالیستیک به عمل آمد زیرا علاوه بر موارد فوق، امکان کنترل دقیق محیط و تنظیم دلخواه آن نیز وجود خواهد داشت.

آماده سازی

رایج ترین فرمولی که برای تهیه یک محیط آزمایشی از ژلاتین بالیستیک مورد استفاده قرار می گیرد، ژلاتین بالیستیک 10 درصد است. این فرمولاسیون حاصل انحلال یک قسمت ژلاتین در نه قسمت آب گرم خواهد بود (بر اساس وزن). در حالی آب و ژلاتین مخلوط می شوند، مابقی پودر به تدریج افزوده خواهد شد. سپس این مجموعه تا دمای 4 درجه سانتی گراد سرد می شود. در فرمول قدیمی ناتو محلول 20 درصد تا دمای 10 درجه سانتی گراد سرد خواهد شد. اما باید توجه داشته باشید که این محلول به هزینه بیشتری برای ساخت و همینطور مقادیر دو برابر از ژلاتین نیاز دارد. مقاله ای پژوهشی در سال 1988 توسط مارتین فاکلر ارائه شد که در آن از عدم جوشاندن آب بیش از 40 درجه سانتی گراد صحبت شده است. این موضوع اهمیت زیادی دارد زیرا منجر به تغییرات منفی قابل توجهی در عملکرد بالیستیک می شود.

برای اطمینان از دقت نتایج به دست آمده توسط ژلاتین بالیستیک، بلافاصله پیش از استفاده آن را با شلیک گلوله استاندارد کالیبره می کنند (کالیبر .177 معادل 4.5 میلی متر). این گلوله از یک تفنگ بادی شلیک می شود و در نهایت عمق نفوذ به داخل ژل سنجیده خواهد شد. در این روش که متدی نسبتا معمول به شمار می رود، سرعت 3± 183 متر بر ثانیه و نفوذ 8.3 الی 9.5 سانتی متر مد نظر است.

ژل های بالیستیک تهیه شده از ژلاتین طبیعی معمولا به رنگ زرد- قهوه ای روشن هستند و به طور کلی قابل استفاده مجدد نخواهند بود. جایگزین های سنتتیک که قیمت بالاتری نیز دارند، با هدف شبیه سازی مشخصات ژلاتین طبیعی ساخته می شوند و تقریبا بی رنگ و شفاف هستند. بعضی از ژل های سنتزی قابل استفاده مجدد بوده و می توان آنها را بدون اثرگذاری بر خواص بالیستیک ژل، باری دیگر ذوب کرد و تغییر حالت داد.

موارد مصرف

از آن جایی که ژلاتین بالیستیک شبیه سازی مناسب از بافت عضلانی محسوب می شود، محیط انتخابی برای بررسی عملکرد دو دسته متفاوت از گلوله های رایج خواهد بود. گلوله هایی که در قسمت فوقانی دارای فضایی توخالی هستند و گلوله های نوک نرم، جز موارد مذکور طبقه بندی می شوند. گلوله های SP یا نوک نرم متشکل از هسته فلزی نرمی است که توسط ژاکت فلزی دیگری احاطه خواهد شد. این موضوع سبب می شود تا قطر جراحت وارده بیش از قطر خود گلوله باشد. گلوله های مجهز به فضای توخالی نیز با شدت بیشتری قادر به تخریب بافت هدف خود خواهند بود. هر دو مورد نام برده از فشار هیدرولیک بافت و یا ژلاتین به منظور گسترش قطر، محدود سازی نفوذ و افزایش تخریب بافتی طی مسیر خود استفاده می کنند.

با وجود آن که کنوانسیون لاهه بهره برداری از چنین مهماتی را در جنگ محدود کرده است، اما همچنان نیز توسط نیروهای پلیس و تیم های نجات گروگان در حالت هایی که ناتوان سازی سریع هدف و کاهش جراحت به حداقل میزان ممکن مد نظر است، کاربرد دارد.

گلوله های مورد استفاده برای شکار نیز به طور معمول در ژلاتین بالیستیک آزمایش می شوند. این گلوله ها باید ظرف مدت زمان کوتاهی پیش از خروج از بدن هدف منبسط شوند. همچنین سرعت بالا به علت وزن پایین کارتریج ها نیز اهمیت دارد. گاهی اوقات نیز از استخوان های واقعی (انسان و یا خوک) و همچنین استخوان های سنتزی در ژلاتین استفاده می شود تا از این طریق امکان بررسی شکستگی های استخوانی ناشی از اصابت گلوله به دست آید. جاسازی بسته های حاوی خون در ژلاتین های بالیستیک هم دور از انتظار نیست. این بسته های مخصوص به منظور مطالعه تاثیر گلوله بر ارگان های داخلی و به ویژه روده ها تعبیه می شوند.