آخرین آمار‌ها نشان می‌دهد حدود 11هزار کودک کار و خیابان تحت پوشش مراکز شبانه‌روزی و روزانه سازمان بهزیستی قرار دارند؛ کودکانی که بدون برخورداری از مزایای رفاه اجتماعی همه عمرشان را به فال و گلفروشی بر سر چهارراه‌ها می‌گذرانند تا نان آور کوچک خانواده هایشان باشند.

کارشناسان حوزه بهزیستی می‌گویند مشکلات اقتصادی و معیشتی و نبود حمایت‌های اجتماعی از جمله عواملی است که موجب افزایش حضورکودکان کار در کنار خیابان‌ها شده است، به‌طوری که هر ساله با تعطیلی مدارس و آغاز فصل تابستان، تعداد کودکان کار در خیابان‌ها افزایش جدی پیدا می‌کند.

«رضا جعفری» رئیس اورژانس اجتماعی کشور در این زمینه به «ایران» می‌گوید: حدود 13 درصد کودکان کار، بازمانده از تحصیل هستند و تعداد زیادی از آنها هم با تعطیلی مدارس به خیابان‌ها می‌روند. وی با اشاره به اینکه علت حضور کودکان در خیابان‌ها، تأمین معیشت خانواده‌های آنهاست، ادامه می‌دهد: بر اساس آیین‌نامه مصوب کودکان کار، سازمان‌های متعددی برای ساماندهی آنها مشخص شدند که بر اساس این آیین‌نامه، هر کدام از آنها وظایف جداگانه‌ای را دنبال می‌کنند.

با وجود این، در حال حاضر تعداد زیادی از آنها نسبت به وظایف خود کوتاهی می‌کنند.جعفری با اشاره به اینکه حدود 70 درصد از کودکان کار، ایرانی نیستند، می‌گوید: تعداد زیادی از این کودکان، اتباع هستند و اوراق شناسایی ندارند اما با وجود این، وزارت کشور به‌عنوان یکی از سازمان‌های مسئول در آیین نامه مصوب کار، نسبت به حل این مشکل، اقدام مؤثری انجام نداده است. وی با اشاره به اینکه موضوع کار کودک در خیابان در همه دنیا کودک آزاری محسوب می‌شود، می‌گوید: خانواده‌ها باعث فشار و تحمیل کار به کودکان نمی‌شوند بلکه مسائل معیشتی و اقتصادی است که موجب حضور و افزایش کودکان در خیابان‌ها شده است. وی ادامه می‌دهد: بیش از 90 درصد از این کودکان پس از کار در خیابان به خانه‌های خود برمی‌گردند و با خانواده‌های خود در ارتباط هستند.

وی ادامه می‌دهد: با وجود اینکه تعداد زیادی از خانواده‌ها بعد از شناسایی، متعهد به نفرستادن این کودکان به خیابان‌ها می‌شوند اما باز شاهد حضور آنها در خیابان‌ها هستیم، به طوری که بر اساس آمارهای ما 85 درصد از این کودکان برای نخستین بار پذیرش شده‌اند و 15 درصد از آنها برای بار دوم و سوم به مراکز تحویل داده می‌شوند.

**کودکان کار را به چشم مجرم نبینیم
«سید حسن موسوی چلک»، رئیس انجمن مددکاری کشور نیز با اشاره به اینکه اغلب کودکان کار به علت مشکلات اقتصادی و معیشتی مجبور به کار در خیابان‌ها می‌شوند، می‌گوید: اغلب آنها ترک تحصیل کردند یا بر اثر بزهکاری برای کار در خیابان‌ها فرستاده می‌شوند.

چلک ادامه می‌دهد: با وجود اینکه، کار کودکان در مکان‌هایی همچون کوره پزخانه و سایت‌ها و سطل‌های زباله و کارخانه‌های شیمیایی منع شده است اما تعداد زیادی از آنها در این مشاغل کار می‌کنند و هیچ نظارتی هم بر این موضوع نمی‌شود. او می‌گوید: تعدادی از این کودکان هم جزو اتباع افغان هستند و مادرشان ایرانی است، به همین علت هیچ اوراق هویتی‌ای ندارند اما به‌طور کلی ما در فصل تابستان شاهد افزایش کودکان کار در سرچهارراه‌ها هستیم.

او درباره میزان دستمزد کودکان کار ادامه می‌دهد: میزان دستمزد این کودکان بر اساس نوع کارشان متفاوت است اما هر کودک کار، حداقل روزی 50 هزار تومان درآمد کسب می‌کند که این هزینه گاه به 70هزار تومان هم می‌رسد. وی ادامه می‌دهد: کار کودکان در خیابان‌ها، احتمال ابتلای آنها به اعتیاد، سوء استفاده‌های جنسی و انواع کودک آزاری‌ها را افزایش می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت اغلب این کودکان دچار ناسازگاری و خشونت‌های رفتاری می‌شوند. چلک می‌گوید: در شرایط فعلی نمی‌توانیم کودکان کار را حذف کنیم، چراکه مشکلات اقتصادی و معیشتی باعث خواهد شد تا تعداد آنها در خیابان‌ها افزایش یابد.

**اغلب کودکان کار هیچ گونه ثبت هویتی ندارند
الهام فخاری، رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران به مناسبت روز جهانی مبارزه با کار کودکان نیز می‌گوید: برخی از کارشناسان معتقدند بیش از سه میلیون نفر کودک کار در ایران وجود دارد. ضمن اینکه کارشناسان معتقدند در تهران 20هزار کودک کار وجود دارد اما به‌دلیل آنکه اغلب کودکان کار هیچ گونه ثبت هویتی ندارند آمار دقیقی در این زمینه نمی‌توان ارائه کرد.

فخاری با بیان اینکه دختران آسیب پذیرترین کودکان کار هستند، می‌افزاید: بیشترین آسیب متوجه دخترانی است که به‌عنوان کودک کار در خیابان کار می‌کنند و ممکن است با طرح جمع‌آوری کودکان کار حتی تعداد ازدواج‌های زیر 15 سال دختران به شکل تصاعدی بالا برود.

فخاری درباره نرخ ابتلای کودکان کار و خیابان به ایدز می‌گوید: بنا بر اعلام معاون سابق وزیر بهداشت و بر اساس مطالعه‌ای که درباره شیوع ایدز روی یک هزار کودک کار و خیابان در تهران انجام شده 4.5 درصد آنها به ایدز مبتلا بودند و در همین زمینه، رئیس مرکز ایدز ایران هم گفته است که 4 تا 5 درصد کودکان خیابان به ایدز مبتلا هستند که یک سوم آنها؛ 10 تا 14 سال و دو سوم دیگر نیز 15 تا 18 ساله هستند.

وی با بیان اینکه میزان مصرف مواد در بین کودکان خیابان نشان می‌دهد که حدود 5 درصد از پسران و کمتر از یک درصد دختران سابقه مصرف مواد مخدر دارند، ادامه می‌دهد: بر اساس مطالعات انجام شده 72 درصد این کودکان بی‌سواد و کم سواد هستند یا در حد ابتدایی سواد دارند و 17 درصد کودکان خیابانی نیز اصلاً مدرسه نرفته‌اند او با اشاره به علت اصلی افزایش تعداد کودکان کار می‌گوید: 60 درصد از کودکان خیابانی به‌دلیل فقر اقتصادی، بیکاری، اعتیاد، بد سرپرستی و نا آگاهی والدین راهی خیابان‌ها می‌شوند و این در حالی است که تعدادی از این کودکان ساعات طولانی و از 7 صبح تا 5 بعد از ظهر در زمین‌های برنجکاری غیر اصولی اطراف بهشت زهرا(س) با دستمزد روزی25 هزار تومان کار می‌کنند که عمده این افراد دختران و پسران 10 تا 15 ساله هستند.

وی با بیان اینکه کودکان 8 ساله در کارگاه‌های پرس کاری لب خط به ازای 11ساعت کار، فقط 300 هزار تومان دریافت می‌کنند، ادامه می‌دهد: این در حالی است که تنبیه شدید فیزیکی صاحبکار در تمام کارگاه ها رایج است و همگان کودکان زباله گردی که سر در سطل‌های زباله هستند را دیده‌ایم که در معرض ابتلا به انواع و اقسام بیماری‌ها هستند.