خشونت جنسی در محل کار، دردنامه مسکوتِ زنان

خشونت‎‌های جنسی در محل کار به رفتارهایی اطلاق می‌‍شود که ماهیت جنسی دارند و زن به خاطر جنسیت خود متحمل این خشونت می‌شود.

خشونت علیه زنان در محل کار یکی از انواع هزاران نابرابری‌هایی است که زنان به‌طور روزمره تجربه می‌کنند. مشکلات اقتصادی‌، نابرابری در فرصت‌های شغلی، ممانعت در پیشرفت و خشونت‌های جنسیتی از انواع خشونت در محل کار زنان است.

به گزارش ایلنا، لیلا عسگری (فعال حوزه‌ زنان) باتوجه به خشونت در محل کار علیه زنان به عنوان یکی از موضوعات نشست سالانه‌ی ILO، در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا گفت: خشونت علیه زنان عبارت است از هرگونه رفتار خشن که با آسیب جسمی، جنسی، عاطفی و رنج زنان همراه می‌شود. رفتاری که می‌تواند با تهدید، سلب مطلق اختیار یا آزادی صورت گرفته و در جمع یا در خفا رخ دهد.

وی خشونت جنسی در محیط کار را یکی از مصادیق خشونت عیله زنان بیان کرد و گفت: خشونت‎‌های جنسی در محل کار به رفتارهایی اطلاق می‌‍شود که ماهیت جنسی دارند و زن به خاطر جنسیت خود متحمل این خشونت می‌شود.

این فعال حوزه زنان ادامه داد: بخش عمده‌ای از خشونت‌های ارتکابی علیه زنان در محیط کار، از نوع خشونت‌های جنسی است. بنا به اذعان سازمان بین‌المللی کار خشونت‌های جنسی علیه زنان در محیط کار گسترده بالایی دارد. از این جهت این موضوع در دستور کار سازمان جهانی کار قرار گرفته است.

وی با تاکید بر تبعات گوناگون و مستمر آزار جنسی زنان کارگر در محل کار بیان کرد: این نوع از خشونت؛ هم برای فرد قربانی و هم برای سازمان و در کل جامعه تاثیرات مخرب دارد. شخص آزار دیده، ممکن است سلامتی روانی خود را از دست بدهد و مجبور به انزوا شود. درنتیجه سازمان مذکور نیز از اشخاص کارا تهی و بازدهی کار کم می‌شود.

عسگری ادامه داد: کاهش در بازدهی کار و نیروی کار عواید عمومی و رونق اقتصادی را در جامعه کاهش می‌دهد. همچنین دموکراسی که لازمه آن مشارکت همه افراد جامعه در فرایندهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است، آسیب می‌بیند. آثار این اتفاق به حدی است که از آن می‌توان به عنوان «سم محیط کاری» نام برد.

وی درباره شیوه‌ها و نیز پیامدهای خشونت شغلی علیه زنان اظهارداشت: خشونت‌های جنسی، عاطفی و جسمی از انواع خشونت علیه زنان است که در محیط کار شاهد آن هستیم. این اعمال توسط همکاران زن یا مرد از راه‌های شفاهی، تلفنی، پیامکی، ایمیلی و ابزارهای اینترنتی و دست‌اندازی‌های فیزیکی اعمال می‌شود.

وی ادامه داد: می‌توان گفت خشونت‌های انفعالی شامل بدگویی، تهمت زدن، تحقیر و زیر آب زدن‌ها همگی از مصادیق خشونت است که هم شامل مردان و هم زنان کارگر می‌شود. اما نابرابری‌های جنسیتی، دستمزد نابرابر و تبعیض مدیریتی، ممانعت از پیشرفت در محل کار و خشونت‌های عاطفی علیه زنان که باعث ایجاد روابط عاطفی و جنسی بدون تعهد می‌شود، با اختلاف بسیار بالایی از سوی همکاران مرد علیه زنان اعمال می‌شود.

عسگری با اشاره به تفاوت‌های محیط‌های کاری گفت: محیط‌های کاری بر حسب دولتی یا خصوصی بودن و میزان گستردگی و اعتبار آن‌ها تفاوت دارند. معمولا هرچه کارگاه‌ها دارای ساختار کوچک‌ترباشند، از اعتبار کمتری برخوردار بوده یا کمتر تحت نظارت از بیرون قرار بگیرند، میزان خشونت در آنها علنی‌تر، شدیدتر و گسترده‌تر است.

وی ادامه داد: به همین دلیل کارگاه‌های تولیدی که نه تنها معمولا نظارت کمی بر آنها می‌شود بلکه بیشتر در فضاهای زیرزمینی و محصور و نه چندان مناسب قرار گرفته‌اند، به این دلیل که بیشتر دور از چشم هستند، احتمال آزار و خشونت‌های جنسی برای زنان را دوچندان می‌کنند و دقیقا همین کارگاه‌های تولیدی جز مهم‌ترین بخش‌های اشتغال زنان کارگر محسوب می‌شوند.

این فعال زنان با اشاره به نفش خانواده‌ها بیان کرد: شرایط خود زنان اعم از پایگاه اقتصادی و اجتماعی، تحصیلات، تجرد یا تاهل و از همه مهم‌تر میزان نیاز به کاری که انجام می‌دهند، عواملی موثر در میزان آزارها در محیط‌های کاری محسوب می‌شود. در واقع به نظر می‎رسد، هرچه سطح تخصص و جایگاه شغلی زنان در مشاغل مختلف پایین‌تر باشد و حمایت کمتری از طرف خانواده صورت گیرد، بیشتر در معرض آزار و اذیت در محیط کاری قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه «زنان کارگر معمولا دارای کمترین میزان تحصیلات و بیشترین نیاز مالی به کاری که انجام می‌دهند، هستند.» ادامه داد: این زنان دارای کمترین تخصص شغلی هستند و به همین خاطر بیش از دیگر مشاغل در خطر آزارهای جنسی قرار می‌گیرند.

عسگری در پایان افزود: مشکلی که در این میان وجود دارد، پنهان بودن خشونت‌های روانی و تابو بودن خشونت‌های جنسی است. همین دو امر باعث می‌شود کمتر به این مسایل پرداخته شود. بر همین اساس، آموزش مفهوم کار، مرزبندی و شرح وظایف، نظارت و جرم شناسی حرکت‌های خشونت‌آمیز در محیط کار می‌تواند راهکارهای مفیدی برای کاهش رفتارهای پرخطر در محیط کار شود.