عصر ایران ؛ نهال موسوی -در یک قسمت از سریال "پدر" که به تازگی پخش آن از شبکه 2 سیما شروع شده است پسری دانشجو به نام حامد (سینا مهراد*) از سوی همکلاسی‌هایش مورد اتهام قرار می گیرد، سر دسته‌شان لیلا (ریحانه پارسا) است که سوال‌های امتحانی را دزدیده و گمان می کند حامد او را لو داده است. لیلا برای تلافی از دوستانش می‌خواهد حامد را به بهانه توضیح درس، در کلاس گیر بیندازد. آنها به پسر نزدیک می‌شوند و یک نفر صحنه را با گوشی موبایل ضبط می‌کند. حامد که پسری مومن است از ترس آبرو و ایمان چاره را در فرار از پنجره می‌بیند. و از پنجره کلاس به پایین می‌پرد.

این صحنه در فضای مجازی به کرات منتشر شد و واکنش‌های زیادی از خنده و شوخی گرفته تا انتقاد و حتی عصبانیت به پخش آن در پی داشت. حامد عنقا (تهیه کننده سریال) در مصاحبه‌ای که با روزنامه "هفت صبح" انجام داده است ذکر می‌کند: « بالاخره ما به عنوان درام‌نویس و بهرنگ توفیقی به عنوان کارگردان، مگر چه ابزارهایی برای بالا بردن جذابیت سریال در اختیار داریم؟ ما سعی می‌کنیم با دور از ذهن بودن برخی سکانس‌ها توجه جلب کنیم. الحمدلله چیزی که دوست داشتیم به لحاظ تبلیغاتی اتفاق بیفتد با این سکانس افتاد.»

دانلود

فیلم اصلی

به زعم تهیه‌کننده سریال، این صحنه دور از ذهن است و غافلگیری مخاطب را به دنبال دارد اما بر اساس واقعیت‌های در جامعه و شرایط به نمایش در آمده در سریال، آن اندازه از ذهن مخاطب دور است که باعث تمسخر و یا عصبانیت او شده است. مثلا اگر در همین صحنه دانشجوی پسر(حامد) بال از شانه‌هایش در می‌آمد و پرواز هم می‌کرد باز مخاطب عکس‌ العملی مانند همین صحنه فرار از پنجره را نشان می‌داد.

بعید است آقای عنقا خود نداند که افکت غافلگیری یکی از پایه‌های درام‌نویسی است و انصافا در استفاده از این تکنیک در این صحنه سریال "پدر" شما به خوبی به این مهم نائل آمده‌اید! اما این اتفاق در بستر داستان باید باورپذیر باشد، اصطلاحا باید منطق درام در آن رعایت شده باشد تا باورپذیر و تاثیرگذار شود نه اینکه معکوس عمل کند.

حامد عنقا در همان مصاحبه: «چه بلایی سرمان آمده که در و دیوار شهرمان پر از شعارهایی مثل حیا و پاکی و نجابت است ولی پای عمل که پیش می‌آید واکنش‌ها چیز دیگری است. یکی (از بین 80 میلیون نفر) وقتی گیر چند دختر که می‌خواهند آبرویش را ببرند می‌افتد، تلاش می‌کند خودش را نجات دهد، کجای کار ایراد دارد؟ تازه از طبقه هشتم که نپریده، طبقه اول بوده و بلایی هم سرش نیامده است.»

در سینما و تلویزیون همیشه صحنه‌های وجود دارد که از نظر مخاطب آن صحنه تاثیرگذاری لازم را نداشته و یا اصطلاحا گفته می‌شود صحنه در نیامده است، وقتی که خیل عظیمی از مخاطبان نسبت به صحنه‌ای چنین واکنشی را نشان می‌دهند همین اتفاق افتاده است یعنی "صحنه درنیامده" یا اصلا صحنه بدی شده است دیگر توجیه کردن آن و انواع استدلال‌ها را مطرح کردن تا نشان دهیم که آن صحنه درست بوده است واقعا کار عبثی است، بهترین راه حل اینست اگر در سریال باز صحنه‌های به این اندازه دور از ذهن دارید، حذف نمایید چون سریال را به سمت دیگری می‌برد.

یک نکته دیگر هم قابل اشاره است آنهم اینکه شاید اگر در سریال بیشتر جلو رفته بودیم و شخصیت پردازی "حامد" به گونه‌ای هوشمندانه صورت می گرفت که وقتی به چنین صحنه‌ای می رسیدیم مخاطب بسیار راحت این عکس العمل او را می پذیرفت و یا حتی برای این کراکتر واکنش دیگری غیر از این قابل تصور نبود.

برای نمونه در سریال شهرزاد با جلو رفتن قصه ما با شاهد بودن تغییرات شخصیتها می پذیریم که شخصیت بی‌دست و پایی چون قباد تبدیل به یک هیولا شود و یا فرهاد، شاعر تحصیل‌کرده برای انتنقام خون پدرش شخصا دست به اسلحه برد.

ولی در همین ابتدا شروع سریال "پدر" و فقط با نمایش چند صحنه از خانواده حامد، ظاهر چهره و نوع پوشش او، انجام چنین رفتاری را مخاطب باور نمی‌کند (حتی اگر بگوییم در دنیای واقع چنین اتفاقاتی روی داده است، باز قابل باور نیست)، چون بهرحال ما با مقوله سریال طرفیم و در جهان این مدیوم قوانینی وجود دارد تا مخاطب را به چنین اقناعی برسانیم.

تهیه کننده وقتی اشاره به این دارد که «الحمدلله چیزی که دوست داشتیم به لحاظ تبلیغاتی اتفاق بیفتد با این سکانس افتاد» یعنی نگاه‌ها به سمت این سریال جذب شده است ولی باز باید اشاره کرد؛ یادآوری سریال با چنین صحنه‌ای به مانند یک خودزنی است، چون از این به بعد همواره جمله‌ای به این سریال الحاق شده است که چندان جالب نیست : این همون سریالی است که پسری خود را از دست دختران به پایین پرتاب کرد!

تمامی برنامه‌سازان رسانه‌های دیداری و شنیداری در سراسر جهان سعی دارند با قصه های متفاوت توجه مخاطب را به سمت محصول خود سوق دهد ولی حواسمان باشد هرگونه جلب توجهی دلیلی بر ارزشمند بودن آن نیست، گاهی اوقات حتی معکوس عمل می کند و ضد ارزش است.

سینا مهراد*: اسم اصلی او سینا سهیلی است، فرزند سعید سهیلی کارگردان سینمای ایران (گشت ارشاد) و برادر ساعد سهیلی بازیگر است، اسم سینا مهراد را انتخاب کرده است تا مستقل از پدر و برادرش در سینما و تلویزیون فعالیت داشته باشد.